Toen hoofdredacteur René van Es mij vroeg of hij een AHP Klankmodule3i mocht inbouwen in mijn meterkast ter vervanging van de bestaande automaat, gaf ik pas na enig aandringen van zijn kant toe. Persoonlijk kon ik me namelijk niet voorstellen dat een andere automaat enig verschil zou maken. "Voodoo", zo schilderde ik de verschillen die andere gebruikers meenden te horen af. Nu de Klankmodule ingebouwd is, een klusje wat René in ongeveer 10 minuten klaarde, en ik de eerste luisterervaringen opgedaan heb moet ik schoorvoetend mijn mening herzien. Aan de hand van wat muziekfragmenten zal ik proberen u een indruk van de veranderingen/verbeteringen te geven.

Luisteren naar de track "Dig Down Deep", van de voor mij overbekende CD van Marc Cohn, laat prima horen waar de Klankmodule 3i verbeteringen geeft. Het hoog is duidelijk transparanter, diverse percussiegeluidjes waarmee de track doorspekt is zijn scherper afgebakend in het geluidsbeeld en blijven makkelijker te volgen naarmate de mix complexer wordt. De snaren van Marc’s gitaar klinken puntiger en zijn individueel eenvoudiger te volgen. Het laag lijkt in eerste instantie wat afgeslankt maar is in feite strakker geworden. Ook is de breedte van het stereobeeld toegenomen. "Songs from the last century" van George Michael heb ik gelukkig op CD, wanneer het een LP zou zijn zaten er zeker slijtageplekken op, zo vaak wordt dit album beluisterd. De track "Roxanne" geeft identieke ervaringen als de Marc Cohn CD. De snaredrum die voorheen licht omfloerst klonk is nu messcherp, de zacht zingende bekkens op de achtergrond staan losser in de ruimte en klinken meer uit. Op een andere track van de CD, "I remember you", horen we George Michael slechts begeleidt door een harp. Die staat groot en levensecht in de ruimte en ook hier zijn de snaren veel beter individueel te volgen en duidelijk metaliger.

Nog groter worden de verbeteringen wanneer ik een CD van Liesbeth List in de lade van de vM DVD963Sa speler laat verdwijnen. Ik selecteer de track "Brief aan Mia". De track speelt zich imaginair af in een Grand Café. De omgevingsgeluiden waren altijd al te horen, alleen nog nooit zo duidelijk. Het is ineens drukker in het café dan voorheen. Er is meer geroezemoes, er zijn meer rinkelende kopjes en meer lopende mensen. De stem van Liesbeth staat scherp afgebeeld in de ruimte. Tenslotte Oleta Adams met de track "Get Here". Weer is het beeld groter dan voorheen, de vingerbekkens links in het beeld staan hoorbaar verder uit het midden.

Wat ik nog nooit gehoord heb is dat er links ook nog een normaal bekken bespeeld wordt, zachtjes en subtiel weliswaar, maar voorheen volledig gemaskeerd door andere geluiden. Ook het laag is strakker en minder "aanwezig"dan in de oude situatie. Door het plaatsen van de Klankmodule3i is het in mijn ruimte aanwezige bultje in het laag rond de 80 Hz getemperd, een mooie bijkomstigheid. René bedankt voor het aandringen.


Upgrade naar Neozed en glaszekeringen

De te zetten stappen zijn in overleg met de Groef Audio vastgesteld. Eerst de Neozed zekering in de groepenkast vervangen, dan de zekering in de voorversterker, de hoofdzekering in de eindversterker en ten slotte de interne zekeringen van de eindtrap die in de luidsprekercircuits zitten. Ik gebruik tijdens het verwisselen van de "stop" een Roksan Caspian M series-1 CD-speler die erg goed bevalt. De gedraaide CD is een demo compilatie van YG Acoustics met afwisselende muziek. Handig voor dit soort testen. Als ik de AHP zekering erin heb geschroefd en de set is gestart klinkt een muziekstuk met een steel gitaar breder en lieflijker, zonder te verliezen aan de specifieke klank van metaal. De indruk is anders maar ik vind het lastig aan te geven of het ook beter is. Een track met Kari Bremnes maakt meer duidelijk. De laaggestemde pauken zijn minder drukkend en gaan dieper. Doordat ze minder drukkend zijn kun je beter het "vel" horen en het verschil tussen het moment van slaan en de trilling erna. De stem van Kari komt naar voren, de achtergrond gaat van je af. Vooral het laag rolt meer als een golf in plaats van een deinende massa (wie een betere omschrijving heeft mag zich melden). Een piano wordt groter met als gevolg dat de linker en rechterhand beter te onderscheiden zijn. Door de schonere en slankere basweergave komt tijdens dit muziekstuk de gitaar meer prominent naar voren Het stereobeeld laat zich strakker definiëren en de afbeelding is wederom groter. Tenslotte een stuk met de Munchener band "The Stimulators". Ritme en drive blijven gelijk, daarentegen is de percussie ijler en transparanter geworden. De bekkens laten zich beter beluisteren tegen een stillere achtergrond. De stem van de zanger springt er in positieve zin uit wat denk ik een gevolg is van de fraaiere laagweergave. Het vervangen van de Neozed zekering door een AHP exemplaar geeft geen dramatisch verschil maar is weer een stapje naar een betere weergave. Voor 20 euro kan ik niets anders verzinnen dat deze positieve invloed heeft op de totaalweergave. Een paar spikes of dempers kosten al gauw veel meer en bereiken vaak minder.

Een handjevol zekeringen zullen de standaard glaszekeringen in een Marsh Sound Design voor en eindversterker gaan vervangen. De Roksan CD-speler is verruild voor mijn vertrouwde Teac/Monarchy/Assemblage/Apogee combi en als CD gebruik ik consequent "Tears of stone" van The Chieftains, een CD die ik erg goed ken. Vier tracks komen keer op keer langs: Joni Mitchell (The Magdalene laundries), The Rankins (Jimmy Mó mhíle stór), The Corrs (I know my love) en Diana Krall (Danny Boy), artiesten die onderling sterk verschillen. Daarbij komt dat de instrumentkeuze van de Chieftains erg breed is. Goed recensiemateriaal dus. Met de Neozed nog op zijn plaats, ik zet steeds meer stappen en stapel die op elkaar, gaat een andere zekering in de P2000b. De waar te nemen verandering valt samen te vatten in een enkel woord: Intensiteit. Er komt meer druk te staan op elk instrument, afgetekend tegen een rustigere achtergrond. Een beeld dat verwacht mag worden als er een betere voorversterker met een lager ruisniveau in de set schuift. Instrumenten hebben meer body waardoor de hifi klank vermindert en de natuurlijke klank meer de nadruk krijgt. Meer emotie en soepelheid. Ook meer dynamiek al zal dat niet meetbaar zijn. Geen breder of dieper stereobeeld met deze tweak en geen wezenlijke verandering in druk op het laag of transparanter midden en hoog. Het is vooral het "meer als muziek ervaren" die de weergave positief beïnvloed.

De A200s eindtrap krijgt een nieuwe hoofdzekering. Iets waar ik gelukkig bij kan zonder de versterker open te schroeven. In tegenstelling tot wat er bij de voorversterker gebeurde neemt nu wel intensiteit van de laagweergave toe. De mix die de plaats van stemmen en instrumenten bepaalt is duidelijker afgetekend en het stereoplaatje verbreedt zich naar de zijkanten. Een tweede stem staat verder weg van de eerste en plaatst opvallend schuin naar achteren. Een nadeel is dat het geluid meer aan de speakers kleeft en ik met de ogen gesloten eenvoudiger de plaats van de kast kan bepalen. Iets waar ik niet van houd. Naarmate ik langer speel in deze bezetting neemt dat negatieve effect af, mogelijk wordt de zekering warm, maar het verdwijnt niet helemaal. Jammer want het betere laag en het scherpere bredere stereobeeld is een winstpunt met de AHP zekering, dat nu deels teloor gaat. De intensiteit of zeggingskracht neemt toe wat ik het duidelijkste waarneem met "Danny Boy" van Diana Krall. Dan vervang ik de zekeringen in de luidspreker circuits. Vier stuks van elk 6,3 Ampère Traag. Dat lucht op, de speakers verdwijnen uit beeld en de holografie komt terug. Alle eerdere positieve effecten, breder beeld, meer dynamiek, meer soepelheid, meer kracht, meer intensiteit, schoner en dieper laag worden nu versterkt weergegeven. Details vallen eerder op en treden op de voorgrond. Een tweede stem staat nog wat verder weg, de eerste stem komt naderbij. Het geheel komt meer op de luisteraar af dan voorheen. Diana Krall schittert qua stem. De band tekent beter af, de inzet op de track van een zachte doedelzak valt veel meer op, tokkelen van snaren is intenser, elke nuance in de muziek heeft een stapje naar voren gedaan. Al die kleine stapjes van daarnet komen cumulatief beter naar voren. Het hele versterker circuit van "stop" tot luidspreker heeft nu AHP zekeringen in de voedingslijnen. Dat geeft mij een te verwachten effect omdat ik mij al zo lang bezighoud met lichtnetvoeding perikelen. Waarvoor menig ongelovige mij trouwens voor zot verklaard, 230 Volt is 230 Volt vies of niet, maar dat terzijde. Optimalisatie van toevoer van schone stroom kan dramatische effecten hebben op een set. Positief en helaas met inzet van niet passende componenten ook negatief. Aan de AHP zekeringen kan ik geen negatief effect ontdekken en zij zullen altijd werken. Het zijn tenslotte geen filters of transformatoren, alleen weerstanden noodzakelijk voor onze eigen veiligheid en ter bescherming van apparatuur bij verkeerd gebruik.