Samenstelling
De nieuwsgierigheid was groot nadat alle dozen naar mijn HT-zolder waren gebracht. Met het zweet op het voorhoofd, trillende handen van de hoeveelheid kilo’s die 2 etages naar boven waren gesleept, worden de luidsprekers ontdaan van hun transporthoes, oftewel de grote dozen waarin de speaker is vervoerd.
Langzaam vinden een paar Canton Karat Reference DC 6, een Karat CM40 Center, de AS 500 SC subwoofer en een paar Karat DC 30 surroundspeakers hun plaatsje. De Reference 6 DC is een 3-weg basreflexsysteem met een gevoeligheid van 88 dB., waarbij in d’Appolito twee 13 cm aluminium woofers zijn opgesteld, gecombineerd met een ADT 25 Reference hoge tonen unit. Aan de zijkanten van deze luidspreker is het DC systeem geplaatst met een 22 cm lage tonen unit en een passief membraan van dezelfde grootte.
De Karat CM40 Center is een 2½ -weg systeem, met een gevoeligheid van 87,5 dB en is opgebouwd uit twee 16 cm aluminium membramen, gecombineerd met een ADT 25 mm tweeter. Dezelfde units vinden we ook terug in de Karat M 30 DC luidspreker, die in mijn systeem als surrounds zullen worden neergezet. Dit 3-weg systeem, met een gevoeligheid van 86 dB, heeft echter daarnaast nog een 15,5 cm laag unit. Deze luidsprekers zijn op 60 cm hoogte geplaatst op de prachtige stabiele stands van Canton, de LS 60. Alle luidsprekers zijn tijdens het luisteren op spikes geplaatst, behalve de subwoofer: deze is halverwege op Vibrapods geplaatst.
De zwaarste telg die de trappen naar mijn hometheater zolder deze keer heeft beklommen is de Karat AS 500 SC subwoofer. De grootste subwoofer in de Karat serie en qua specificaties ook zeker geen kleine jongen. Een 31 cm woofer en een even groot passief membraam verzorgen de lage tonen, die via de 600 watt ingebouwde eindversterker worden doorgegeven. 41.5 kilogram schoon aan de haak en het kostte dus zeker wat moeite voor ondergetekende, om via de toch nauwe trappen van mijn huis de zolder te bereiken. De subwoofer is nauwkeurig instelbaar op fase, crossover en volume, en bevat naast een LFE-ingang tevens high-level ingangen. De subwoofer wordt met een Qed Qunex 1, afgemonteerd met WBT 044, aangesloten op de LFE uitgang van de versterker.
De afwerking van alle speakers is hoog en is in meerdere looks verkrijgbaar. Zo waren mijn Reference 6 DC, CM40 center en AS500 DC subwoofer recensie-exemplaren voorzien van prachtig kersenhout-fineer. De Karat M 30 DC luidsprekers waren afgewerkt met een high-tech look en gespoten met een zilverlak. Meerdere soorten fineer zijn bij alle luidsprekers mogelijk. De luidsprekers waren alle voorzien van bi-wire aansluitingen en behalve de Reference 6 DC waren alle luidsprekers magenetisch afgeschermd.
Calibratie
Als Lennard Valk van Servi-Q vertrokken is, ga ik er eens voor zitten om de totale setup goed neer te zetten en het geheel te calibreren met de HT Tune-up DVD en een analoge dB meter, op een 75 dB referentieniveau. Hoewel de luidsprekers zich in eerste instantie makkelijk weten te plaatsen, viel nog veel winst te halen met het licht indraaien van de Reference 6 DC. De luidsprekers zijn vrij geplaatst in de ruimte, waarbij de achterwand op 1.20 meter en de zijwanden op 3 meter en 1.3 meter zijn te vinden. De luidsprekers zijn volgens de ITU 5.1 norm geplaatst in een cirkel op gelijke afstand van 2.3 meter van de luisteraar, en staan net als de frontspeakers vrij in de ruimte.
In de Denon AVC a10se A/V versterker worden alle speakers op small gezet, waardoor laaginformatie vanaf de 80 Hz THX-norm naar de subwoofer worden geleidt. Ik bemerk vaak op verschillende fora, maar ook bij vrienden, die nog redelijk nieuw met de home-cinema materie zijn, dat er misvattingen bestaan omtrent de large/ small instelling in hun A/V versterker. Vaak is de gedachte: Ik heb een vloerstaander die qua afmetingen redelijk groot is, dus ik moet in de luidspreker instellingen van mijn A/V receiver of versterker voor large kiezen. Laten we hier eens kort dieper op ingaan.
De instelling large of small heeft geen betrekking op de fysieke maat van de speaker, maar geeft enkel aan of er wel of niet laag wordt gefilterd uit een bepaald kanaal. De speaker zal door een combinatie van drivers, kastgroote etc. een bepaalde frequentie op papier halen, welke vaak netjes in de folders wordt weergegeven, maar op dat punt is het laag al met 3 dB of 6 dB afgenomen en zal daarna afnemen met 12 of 24 dB per octaaf.
De term full range wordt vaker misbruikt dan gebruikt, waarbij full range natuurlijk het weergeven van het complete spectrum van frequenties beslaat. Hoewel dit voor muziek, met uitzondering van grote instrumenten zoals orgels, vaak het gebied vanaf 50 Hz beslaat, worden in home-cinema voor soundtracks van films vaak lagere frequenties gebruikt, soms vanaf 10 Hz! Wanneer een speaker op large wordt ingesteld, zal deze dit volledige spectrum onverzwakt weer moeten kunnen geven op een behoorlijk niveau. Het is verstandig voor films 1,5 tot 2,0x de laagste frequentie die de speakers weer kunnen geven te kiezen in de AV receiver, om onverzwakt al het laag te horen.
Ik ben van mening dat voor de meeste speakers de instelling small een veel betere algemene performance zal geven in een multikanaals surround setup. Doordat de speaker niet met zeer lage tonen zal worden belast, blijft er meer energie over om het midden verfijnder weer te geven, met minder intermodulatievervorming. De lage tonen worden via het bassmanagement van de versterker geleid naar de subwoofer. Bijkomend voordeel is dat het laag nu enkel vanaf één punt zal worden weergegeven, waardoor plaatsing en ruimte problemen van de vijf luidsprekers verminderd zullen worden.
