Omdat de gebruikte techniek in eigenlijk alle Elac luidsprekermodellen te bijzonder is om aan voorbij te gaan, wil ik hier graag nog wat extra uitleg over geven. Allereerst de JET 5 tweeter die net als de kristalconus een echte technologische tour de force is. Feitelijk komt het principe van dit concept neer op een tot harmonica gevouwen (Kapon) foliemembraan met een vouwdikte van slechts 0,84 mm. Een zeer sterke neodymiummagneet zorgt vervolgens voor de aandrijving. Doordat het gevouwen membraan de lucht als het ware zeer gecontroleerd samenperst, ontstaat een bijzonder goed eindresultaat. Want naast een hoger rendement en de veel betere koppeling met de luchtmoleculen, ontstaat ook een buitengewoon goede weergave van dynamische contrasten. Daarbij worden de hoge frequenties met een ongekend hoge snelheid, een zeer lage vervorming en veel accuratesse geproduceerd. Zoals alle luidsprekerunits wordt ook de JET tweeter in Kiel door Elac middels een zeer modern en gedeeltelijk geautomatiseerd productieproces vervaardigd en zijn zowel de betrouwbaarheid als kwaliteitscontinuïteit, buitengewoon hoog.



Kristalconus
Een tweede typische Elac noviteit is de zogenaamde ‘kristalconus’, ook wel AS-XR genoemd. Oftewel een sandwich aluminium conus die voornamelijk voor het middengebied en het laag wordt ingezet. De opbouw van deze nieuwe gepatenteerde unit, is in basis gebaseerd op het feit dat dankzij de verschillende geluidssnelheden in celstof en aluminium, een vermindering van deelresonanties kan worden verkregen. Dankzij de nieuw ontwikkelde in het aluminium ingestanste oppervlaktestructuur - die met zijn kleine gebroken vlakken veel weg heeft van een kristal - is de conus torsiearmer en stijver geworden. Door de grotere stijfheid van de aluminium conus is het nu zelfs mogelijk de spreekspoel niet alleen aan de conushals, maar zelfs rechtstreeks aan de aluminium conus zelf te koppelen. Hierdoor wordt enerzijds zowel de bandbreedte duidelijk vergroot, als de opbreekfrequentie verder omhoog geschoven. Het grote voordeel is dat hierdoor met een eenvoudigere filteropzet kan worden volstaan en dus een meer pure en fasereine weergave kan worden bereikt met minder onderdelen in de signaalweg.



Luisteren FS 267
Wanneer ik beide Elac’s eenmaal thuis heb staan ben ik meteen al zeer tevreden met zowel het ranke en toch degelijk aandoende visuele voorkomen, als het mooie en verzorgde materiaalgebruik en het buitengewoon hoge afwerkingsniveau. Als eerste besluit ik te beginnen met de ‘grote’ FS 267, die in onze huiskamer de plaats inneemt van de Wilson Benesch Arc monitor. Een Naim 5i en CD 5 zorgen hier verder samen met een mooie Marantz Blu-ray speler voor de aansturing. Het eerste wat aan de klank opvalt, is een toch wat onevenwichtige klankbalans. Een weergave met een nog wat schril hoog, een minder goede spraakverstaanbaarheid en een goed gedefinieerd, maar wel relatief luid spelend, diep doorlopend laag. Door deze balans moet vooral bij tv programma’s of muziek waar tekstbeleving belangrijk is, de volumeregelaar nogal wat omhoog. Wel leuk en soms zelfs best spectaculair is echter meteen de laagbeleving. Want deze Elac’s zijn tot veel meer in staat dan menigeen uit zo’n compacte zuil zou verwachten! Ondanks de onverholen kracht blijkt zelfs in de dichte nabijheid van zij- en achterwanden deze ‘downfiring’ laagafstemming uitstekend te functioneren. Een mooie punch en ook genoeg definitie en geen vervelende pieken of excessen.
Na enkele dagen spelen komt gelukkig ook de rest van het spectrum steeds meer in balans en word zowel het hoog losser als ‘zijiger’, neemt de definitie in het middengebied toe en wordt het teveel benadrukken van dynamiekverschillen, steeds meer gehomogeniseerd. Na enkele weken is alles tenslotte mooi tot rust gekomen en blijken deze vloerstaanders zich te ontpoppen tot hele mooie huiskamer all-rounders. Zacht spelen gaat goed, maar zorg daarbij dan wel voor elektronica die zowel een goede definitie in het middengebied, een bepaalde vloeiendheid en omlijning in de weergave, als een goede laagcontrole bezit. Mooie voorbeelden van deze afstemmingsrichting zijn de nieuwe Moon Neo serie, Naim 5si componenten en Arcam FMJ modellen. Maar er zijn natuurlijk na enig zoeken en vergelijken, nog wel meer merken en modellen op te noemen. In de geoptimaliseerde luisterruimte blijft dit uiteindelijk positieve beeld bij gebruikmaking van veel duurdere elektronica gelukkig goed overeind. Wel ervaar ik dat de verbeteringen dit keer toch wat kleiner uitvallen dan ik normaliter na wisseling van deze ruimtes ervaar.

Dit minder uitgesproken verschil wordt denk ik deels veroorzaakt doordat deze FS 267 toch wat minder in staat is een echt gelaagde ruimtepresentatie neer te zetten. In de breedte gaat het nog allemaal prima, maar zowel de hoogte- als vooral diepteafbeelding blijven helaas toch wat achter. Toch moeten we deze beperking ook niet gaan dramatiseren, want gezien de prijs en de ontwerpdoelstelling is het nog steeds ruim voldoende. Tonaal is de FS 267 na de inspeelperiode echter juist verrassend consistent en komt de balans bij een vrije opstelling, zelfs verrassend in de buurt van plaatsing dichter bij de wanden! Doordat deze weergevers ook bij bovengemiddeld luide volumes nog geen krimp geven, zijn ze prima voor zowel hifi als home cinema doeleinden inzetbaar. In tegenstelling tot veel echte bandtweeters is bij de hier toegepaste JET 5 tweeter, nu eens niet van die typische en vervelende hoogafval bij het opstaan uit bank of stoel sprake.
En ook het losstaande te ‘zilverige’ of dunne karakter in het hoog ten opzichte van de rest van het spectrum, wat veel luidsprekersystemen met bandtweeters vaak zo typeert, blijft bij deze Elac gelukkig verregaand achterwege. Het biedt nog niet de maximale integratie van een goede dome tweeter in een dynamisch conussysteem, maar komt er wel dicht bij in de buurt. Daarbij bezit het verder wel de voordelen als snelheid, transparantie van een typische bandtweeter, maar ook het hoge rendement en dynamische contrasten die altijd de afgeleiden van de beroemde Air Motion Transformer van Dr. Oskar Heil zo kenmerkt.