Ja nogal wiedes, zul je denken. Als muziek niet het uitgangspunt van een luidsprekerbouwer is, wat dán? Toch weet Lars Worre hier een overtuigend verhaal over op te bouwen waaruit blijkt dat de duizenden keuzes die je kunt maken bij het ontwikkelen van een nieuwe luidspreker voor een deel ook heel erg technisch van aard zijn, maar dat DALI zich daar niet door laat leiden. Techniek is een hulpmiddel om een mooie weergave te bereiken. En door de techniek te begrijpen slaag je daarin. DALI werkt volgens een paar basisprincipes die op al hun luidsprekers van toepassing zijn. Om te beginnen ‘Clarity’.

De spraakverstaanbaarheid van een luidspreker bepaalt in hoge mate hoe hij zich bij muziek gedraagt, omdat onze oren van nature afgestemd zijn op het verstaan van spraak. Wanneer dat deel van de weergave in orde is komt het met muziek meestal ook wel in orde. Het tweede basisprincipe is ‘Low Loss’. Door units te maken die de juiste verhouding hebben tussen stijfheid en laag gewicht en die op de juiste manier te monteren, gaan bijna geen kleine details verloren. Hiermee onderscheidt een luidspreker zich bij de weergave van ruimtelijke informatie.

DALI doet hier heel veel onderzoek naar en heeft verscheidene patenten op dit gebied in bezit. Als derde basisprincipe geldt ‘Timing’. Door alle frequenties op juiste moment bij het oor te laten arriveren ontstaat een natuurlijk geluid. Onderzoek heeft uitgewezen dat wij ‘timing’ nóg belangrijker vinden dan een correcte frequentiebalans. Het vierde basisprincipe is ‘Wide Dispersion’, oftewel Brede Afstraling. Door de units zo te bouwen dat ze een extreem brede afstraling hebben zijn ze niet alleen gemakkelijker te plaatsen, maar geven ze ook nog eens een véél grotere ‘sweet spot’ waarbinnen een goed ruimtelijk beeld te horen is. Dat is de reden waarom je DALI luidsprekers altijd loodrecht ten opzichte van de achterkant moet plaatsen. Het beste deel van de weergave vindt namelijk ‘off-axis’ plaats.

Daar is de vervorming lager, het geluidsbeeld gelijkmatiger en de timing beter. Het laatste basisprincipe is ‘Amplifier Friendliness’. Een DALI luidspreker zal nooit een grillig impedantieverloop hebben of een heel laag rendement, waardoor kleinere versterkers met een minder krachtige voeding in de problemen kunnen komen. Dat wil niet zeggen dat je voor het topmodel Epicon 8 kunt volstaan met een versterkertje van 400 euro, want dan haal je écht niet het volledige potentieel uit de luidspreker, maar je zult er beslist een bruikbaar geluid mee krijgen zonder dat de smeulende transistoren je om de oren vliegen.

Muziek als uitgangspunt II
Inez Søby Bukdahl benadrukt in haar korte presentatie nogmaals het belang dat DALI hecht aan muziek. Niet alleen stellen ze met enige regelmaat een cd samen met daarop goed klinkende maar vooral gave muziek (wie kent de DALI cd’s niet?), maar ze ondersteunen ook muzikanten, die op hun beurt bijna vanzelf een soort ambassadeursrol aannemen als ze eenmaal hebben gehoord hoe goed hun eigen muziek klinkt via een DALI luidspreker. Op de website van DALI (www.dali-speakers.com) is dan ook veel over muziek te vinden.

Luisteren
In de middag, na opnieuw een uiterst smakelijke lunch, is het tijd om ons in twee groepen op te splitsen en te gaan luisteren. In de grootste luisterruimte van het bedrijf staan vier Rubicon modellen opgesteld. We horen, beginnend bij de kleine monitor Rubicon 2, via de vloerstaanders Rubicon 5, 6 en 8, een zeer coherent en steeds indrukwekkender wordend geluid. Hier bewijst een goede maar niet peperdure versterker van NAD op overtuigende wijze dat het met het basisprincipe Amplifier Friendliness wel goed zit. De weergave is fijnzinnig, maar ook warm en vol, en de luidsprekers verdwijnen heel gemakkelijk ‘uit beeld’. In de meerkanaals-demonstratie horen we dat een 5.1 surround-systeem met Rubicon luidsprekers aan (opnieuw) een degelijke maar niet exorbitante surround-receiver tot grote dingen in staat is.

KUBIK ONE
Als laatste krijgen we de nieuwe KUBIK ONE te horen. Het persbericht over de introductie ervan is letterlijk op de tweede dag van ons bezoek de deur uit gegaan, en wij krijgen hem als eerste te horen. De ONE heeft de vorm van een soundbar, maar er is niet alleen DALI luidsprekertechnologie aan boord, hij beschikt ook over een interne vierkanaals Klasse-D versterker. Hij heeft alle denkbare analoge en digitale ingangen, waaronder USB, coaxiaal en optisch, maar ook Bluetooth, en de mogelijkheid om de codes van je bestaande afstandsbediening te leren. Ze noemen het zelf een ‘audiophile all-in-one loudspeaker system’ en we zijn het erover eens dat de klank een vele malen grotere behuizing suggereert. Of het echt een alternatief is voor een stereo-installatie? Daar zijn ze bij DALI volstrekt duidelijk over: Nee, dat is het niet. Maar op alle plekken in huis waar je niet per se naar stereo hoeft te luisteren, maar wel de geluidskwaliteit van een DALI wil hebben, is de KUBIK ONE op zijn plaats. We knikken instemmend…

Twee intensieve dagen
Het waren twee intensieve dagen en we hebben het ongelooflijk goed naar onze zin gehad. Onze gastheren hebben zich de benen onder het lijf uitgerend om het ons aan niets te laten ontbreken, en tijdens de vlucht naar huis bespreken we met elkaar dat we absoluut een diepere waardering voor het merk hebben gekregen. De openheid en vriendelijkheid van de mensen bij DALI past bij de luidsprekers die ze maken, dat lijkt mij de allerbeste conclusie die ik kan trekken.

www.dali.nl