Een 9.1 systeem, dus. Alsof dat nog niet voldoende zou zijn kan Auro-3D ook in een 10.1- of in een 11.1-layout toegepast worden. Bij een 10.1 setup wordt een extra luidspreker pal boven de luisterpositie voorzien - in vakjargon 'The Voice of God' - en de 11.1 versie beschikt ook nog over een Center Height luidspreker.
En aangezien we de hele tijd uitgegaan zijn van een 5.1 surround systeem, kan het hele zaakje natuurlijk ook nog eens uitgebreid worden met twee gewone back surround speakers. Zodat voor de meest uitgebreide Auro-3D set-up dan een 13.1 luidsprekerconfiguratie nodig is. Luidsprekerfabrikanten worden hier héél blij van. Volgens Auro Technologies worden Hollywood filmproducties meestal in 11.1 formaat gemixed, terwijl muziekproducties - verder meer daarover - normaal in 9.1 worden opgenomen en/of afgemixed. Er zijn al aardig wat bioscoopfilms in Auro-3D gereleased - de eerste was 'Red Tails' (2012), en er komen er nog veel meer. Als je wil ervaren hoe die klinken, dan kan je voorlopig enkel terecht in de Metropolis bioscoop in Antwerpen of in Cinemec in Ede.
Maar in de loop van het jaar zouden de eerste blu-rays met Auro-3D het levenslicht moeten zien. Op dit moment zijn er al zo'n 50 filmtitels in productie, evenals een honderdtal muziekalbums. Dat is nog eens goed nieuws! En aangezien sommige van die muziekalbums zonder bewegend beeld komen, kunnen we meteen een mooi vervolg breien aan het sa-cd/dvd-audio surround verhaal.
Dolby Flashback
In 2000 kwam Dolby met Dolby Pro Logic II, een verbeterde versie van Dolby Pro Logic. Maar aangezien de Dolby Digital revolutie op dat moment al acht jaar bezig was, was dat niet zo'n vreselijk belangrijke gebeurtenis. Wel is het nuttig om weten dat DPL II vooral gebruikt wordt om stereocontent in de woonkamer om te zetten naar 5.1 surround. De latere variant DPL IIx(2003) doet hetzelfde, maar kan nu ook 6.1- en 7.1-surround produceren. Nog later (2009) volgt DPL IIz. Deze voegt nu ook een hoogtekanaal toe.
Een verbeterde versie van Dolby Digital - genaamd Dolby Digital Plus - ziet in 2012 het levenslicht. Dolby Digital Plus laat hogere bitrates toe (tot 6.144 Mbit) en ondersteunt meer geluidskanalen - veertien! - dan Dolby Digital. Dolby Digital Plus is achterwaarts compatibel met bestaande Dolby Digital decoders, al wil dat natuurlijk niet zeggen dat je nu plots veertien kanalen uit je 5.1 AV-receiver zal kunnen puren.
Het nieuwste van DTS
In 2.000 lanceert DTS Neo:6, een surround algoritme dat qua functionaliteit gelijkaardig is aan DPL II. In 2013 volgt DTS Neo:X, wat min of meer de tegenhanger van DPL IIz is. Net als de Dolby Pro Logic varianten van hierboven zijn deze twee DTS formaten niet bijster opwindend. Maar het eveneens in 2013 voorgestelde DTS Headphone:X is andere koek.
Deze technologie biedt de mogelijkheid om door middel van een gewone hoofdtelefoon de luisteraar een realistische surround ervaring te bieden. De eerste demo's die we hoorden klonken inderdaad erg overtuigend. Nog niet zo overtuigend dan wat de gebroeders Smyth - beiden ex-DTS - uitvreten met hun Realiser technologie, maar het komt in de buurt. En je hebt er voor één keer niet eens nieuwe hardware voor nodig.
Tenslotte
Hoewel dit overzicht al erg uitgebreid is, pretendeert het niet om compleet te zijn. Ze hebben we helemaal niets verteld over SDDS (Sony Dynamic Digital Sound) en hebben we onder meer ook Ambisonics, EARS,Trifield en Logic 7 links laten liggen.Anderzijds zijn alle belangrijke surroundformaten die er vandaag toe doen - en zelfs een paar minder belangrijke - wel aan bod gekomen...
