Overigens is het goed om heel even stil te staan bij de oorsprong van de blues. Deze ligt honderd mijl vanaf Memphis in de Delta op de katoenvelden, en dan voornamelijk in de buurt van Clarksdale en Greenwood. Het gebied waar de legendarische Robert Johnson (zie kader) geboren en vermoord werd, en… zijn ziel aan de duivel verkocht! Volgens de overlevering was dat op de wereldberoemde crossroads van highway 49 en 61, die nu gemarkeerd zijn met drie gitaren. Maar niemand weet dit echt zeker. Evenals niemand voor honderd procent zeker weet welke van de drie graven in de buurt het echte graf van Johnson is. Het doet er ook niet zoveel toe, de mythe is prachtig en inspirerend voor een dagtrip.
Robert Johnson Robert Johnson werd geboren in Hazlehurst, Mississippi op 8 mei 1911 als zoon van Julia Dodds en Noah Johnson. Het was een gezin dat als seizoensarbeiders veel door de Delta verhuisde. Rond 1918 arriveerden ze in het katoencentrum Robinsonville, ongeveer twintig mijl ten zuiden van Memphis, waar ze zich voor langere tijd vestigden. Als tiener groeide bij Johnson al de liefde voor muziek en begon hij met het spelen van harmonica. Hij zocht veelvuldig oudere muzikanten op die hem de fijne kneepjes konden leren. Zodoende kwam hij in contact met blueslegendes als Willie Brown, Charlie Patton en Son House. En vooral het rauwe gitaarspel van laatstgenoemde haalde Johnson over om de harmonica te verruilen voor de gitaar. Johnson verliet Robinsonville en keerde terug naar zijn geboorteplaats Hazlehurst. Hier leerde hij ene Ike Zimmerman kennen, die zijn muzikale coach en mentor werd. Ondanks de recessie in die jaren werd er in Mississippi hard aan de infrastructuur gewerkt. De wegenbouwers waren een dankbaar publiek in de tentenkampen en ‘juke joints’, ook wel ‘barrelhouses’ genaamd. Dit waren kleine kroegen waar de drank rechtstreeks van de barrels (vaten) getapt werd. Door het vele spelen en de strakke hand van zijn mentor, groeiden de kwaliteiten van Johnson met de dag. Hij voegde shuffleritmes en slidetechnieken aan zijn eigen stijl toe. Ook begon hij eigen liedjes te componeren, met daarin thema’s als eenzaamheid, isolatie en paranoia. Toen hij terugkeerde naar Robinsonville waren zijn oude maatjes zodanig onder de indruk van zijn muzikale groei, dat ze dit vertelden aan wie het maar horen wilde. Johnsons populariteit verspreidde zich als een inktvlek over de Delta. Het kwam zover dat in november 1936 de American Record Company Johnson meenam naar San Antonio, Texas, om enkele van zijn songs op te nemen. Uit deze sessie kwam ook meteen zijn meest bekende song Terraplane Blues. In juni 1937 vond er nogmaals een sessie plaats. In totaal werden er 29 songs opgenomen: het gehele oeuvre van Johnson. Veel bekende artiesten, zoals Eric Clapton, Led Zeppelin en The Rolling Stones, adoreren zijn songs, of speelden ze zelf. Hij wordt genoemd als de meest invloedrijke gitarist uit de bluesgeschiedenis Een jaar na de sessies deed Johnson een vier maanden durende tournee naar St. Louis, Chicago, Detroit en New York, om daarna te belanden in Greenwood, Mississippi voor een optreden in de juke joint op het kruispunt van highways 82 en 49, door de lokale bevolking aangeduid als Three Forks. Rokkenjager Johnson maakte hier de fatale fout om de vrouw van de eigenaar te versieren. De jaloerse echtgenoot stuurde op een avond een open fles whisky naar de nietsvermoedende gitarist. Kort daarna kreeg Johnson vergiftigingsverschijnselen, waarschijnlijk door strychnine. Enkele weken vocht hij voor zijn leven totdat een longontsteking hem alsnog velde, op 16 augustus 1938. Hij werd 27 jaar. Volgens het laatste onderzoek ligt hij begraven bij de Little Zion Missionary Baptist Church in Greenwood. Deze plek is ook bevestigd door een ooggetuige van de begrafenis. Dit is van belang omdat er nog twee andere graven zijn waarvan de echtheid betwijfeld wordt. De legende van de Crossroads ‘I went to the crossroads and fell down on my knees, asked the Lord up above for mercy, save poor Bob if you please.’ (Crossroad Blues, Robert Johnson). ‘You may bury my body down by the highway side so my old devil spirit can get a Greyhound bus and ride.’ (Me and the Devil Blues, Robert Johnson). Volgens de legende begaf Johnson zich op een avond naar de Crossroads om daar rond middernacht de duivel te ontmoeten en zijn ziel te verkopen. In ruil daarvoor stemde de duivel zijn gitaar zodanig dat hij een onaards geluid uit zijn gitaar kon halen. Hierdoor is zijn ongelooflijke vooruitgang ontstaan. Uiteraard is deze legende ontstaan door het feit dat hij de duivel regelmatig in zijn teksten liet terugkomen, wat men in de zwaar gelovige Delta niet echt kon waarderen. |
In Memphis stad wil men je laten geloven dat W.C. Handy, orkestleider uit de stad, de eerste was die de bluesmuziek ten gehore bracht. Hij was echter de eerste die het bluesschema in notenschrift op papier zette, maar dus vooral geen uitvinder. Het Handy Museum staat in Beale Street en is een kort bezoekje meer dan waard.
Wie wel een muziekstijl uitvond was Ike Turner. Zijn song Rocket 66 wordt gezien als eerste rock ‘n’ roll-single. Deze werd opgenomen in de Sun Studio. Diezelfde studio waar Elvis Presley, Jerry Lee Lewis, Carl Perkins en Johnny Cash hun eerste opnamen maakten en die de Sun Studio zijn legendarische naam en faam bezorgden. Dit is de plek waar de rock ‘n’ roll is ontstaan. De studio waarvan Bob Dylan de grond kuste toen hij er voor het eerst kwam en die de leden van U2 voor hun legendarische album Rattle and Hum in 1987 nog gebruikten en er met drie songs de laatste historische Sun Studio-opnamen maakten. Het pand staat sinds kort op de Amerikaanse monumentenlijst, evenals het woonhuis van Elvis.
Graceland is ongetwijfeld de grootste toeristische attractie van Memphis. Het is na het Witte Huis wellicht het meest bekende huis ter wereld. Alles van The King is hier bij elkaar gebracht: zijn woonhuis, zijn graf, zijn gouden platen, kostuums, auto’s en vliegtuigen. Het ultieme museum voor een rockster waar jaarlijks honderdduizenden een kijkje komen nemen. Een klein gedeelte daarvan rijdt door naar het negentig mijl verderop gelegen Tupelo, de stad waar Elvis geboren werd. Hier staat zijn geboortehuis, dat in afmetingen in schril contrast staat tot het - voor die tijd - luxueuze Graceland. Maar om het plaatje compleet te maken moet je het eigenlijk wel allebei gezien hebben. Als je dan vanaf het huis van Elvis richting Tupelo-centrum rijdt, moet je zeker even stoppen bij de ‘hardware-store’ waar Presleys moeder, Gladys, de eerste gitaar kocht voor haar zoon. De winkel ziet er nog steeds uit zoals in de jaren ‘50 en er wordt alle moeite voor gedaan om dat zo te houden. Dus met een beetje fantasie zie je het tafereeltje zo voor je.
