Als de Deense luidsprekerfabrikant Dynaudio geheimzinnig doet met de aankondiging van een nieuw model luidspreker, dan weet je al van tevoren dat er iets speciaals en vooral iets moois aan zit te komen. Wie naar Dutch Audio Event 2024 is geweest en de ruimte van Dynaudio bezocht, weet dat het gaat om de Contour Legacy, een nieuw model uit de Heritage serie.
Dynaudio bracht eerder een Heritage Special monitor in een beperkte oplage van 2.500 paar, met een Contour Legacy is het verschenen aantal nog kleiner; slechts 1.000 paar wereldwijd. Om met de deur in huis te vallen, ze zijn stuk voor stuk al beloofd of zelfs geleverd aan dealers, dus wie een set wil bemachtigen moet zich haasten!
Is een Contour Legacy wel de uitgave en de moeite waard? Ik denk van wel, het model is klassiek, maar wordt opgebouwd met de modernste drivers en het best mogelijke scheidingsfilter. Wordt met de hand gefineerd, heeft een luxe en voor het merk kenmerkende uitstraling die doet denken aan de oorspronkelijke Contour-modellen. Dynaudio gaat daarin zover dat het oude, in lichte mate aangepaste oorspronkelijke logo van het merk terugkomt op het voorpaneel en op het doekje dat voor de drivers past. De luidsprekers worden volledig in Denemarken vervaardigd, van drivers tot behuizing, waarvoor veel handwerk noodzakelijk is. Kortom, het is een uniek stuk vakwerk, met een Dynaudio-waardige geluidskwaliteit. Een luidspreker die je niet koopt voor een korte periode, maar in deze vorm voor jaren en jaren luisterplezier.
Dynaudio Contour Legacy in onderdelen
Een Contour Legacy staat op een zware, gietijzeren voet die een groot deel van het gewicht verklaart. Waren de Contour’s in oude tijden gewoon slanke luidsprekers, de Europese Unie vereist tegenwoordig steunen om de stabiliteit van een luidspreker te garanderen. Want we gooien ze met regelmaat om, denkt men in Brussel.
Om toch de contouren van een Contour vast te houden bedacht Dynaudio een gewicht aan de onderzijde en dan zijn steunen niet meer nodig. Ondanks de voet is een Contour Legacy maar 995 mm hoog, 208 mm breed en 345 mm diep. Het gewicht is een forse 32,5 kilo. De Legacy wordt afgewerkt in Amerikaans walnoothout fineer, passend bij een klassiek model dat het verleden doet herleven. In een Contour Legacy zijn drie drivers gemonteerd. Van boven naar beneden vinden we als eerste een 28mm Esotar 3 tweeter. Dynaudio past niet de oude Contour tweeter toe, maar kiest voor het huidige model met een tijdscorrecte frontplaat van de legendarische T 330D tweeter.
In de tweeter een neodymium magneet systeem als motor. Een grotere ruimte dan in vroeger tijden achter de dome om resonanties af te vangen. Een inwendige Hexis dome die de vroeger toegepaste vilten ring vervangt. De Hexis dome verlaagt de resonantiefrequentie waardoor de Esotar 3 vanaf een lager kantelpunt mag werken en reduceert vervorming. Uiteraard is de dome van de tweeter gemaakt uit een soft materiaal, zoals altijd het geval is bij Dynaudio-modellen.
Zeer herkenbaar zijn twee 18 cm woofers met een MSP-conus en een grote stofkap. Achter de stofkap doet een 75 mm spreekspoel zijn werk in het magnetisch veld. Het conus materiaal van de woofer bestaat uit een door Dynaudio ontwikkeld magnesiumsilicaat polymeer. De woofers vinden hun oorsprong in de Evidence Platinum serie luidsprekers. In deze drivers worden opnieuw de laatste ontwikkelingen toegepast, zoals de nieuwste Nomex spider om de conus gecentreerd te houden zonder de bewegingsvrijheid of de doorstroom van achterwaartse luchtverplaatsing van de conus te belemmeren.
Krachtige magneten dragen bij aan een hoge mate van efficiëntie waarmee de Contour Legacy een rendement haalt van 90 dB, wat voor Dynaudio ongewoon hoog is. Vanwege de toepassing van twee, deels parallel werkende woofers is de nominale impedantie maar 4 Ohm. Voor een moderne versterker, buis of transistor, vormt dat geen enkel probleem. De woofers werken in een basreflexopstelling, met ondersteuning van twee enorme poorten per behuizing. Elke poort met een doorsnede van ca. 8 cm en een lengte van ca. 25 cm welke eindigt in een trompetvorm.
Meten is weten
Het scheidingfilter van een Contour Legacy bestaat onder meer uit Mundorf condensatoren en Duelund luchtspoelen. Voor interne bekabeling kiest men voor Van den Hul. De overgangsfrequenties van het filter liggen rond de 400 en 3400 Hertz, gecombineerd is een eerste orde filter met een afval van 6 dB per octaaf en een tweede orde met een afval van 12 dB. Woofers, tweeter, poorten en filter zorgen voor een gespecificeerd frequentiebereik van 42 Hertz tot 29 kHz. Het fraaie vlakke verloop over de gehele frequentieband en het voorbeeldige afstraalgedrag van een Contour Legacy zijn mede te danken aan het Jupiter meetsysteem van Dynaudio, dat uniek is in de wereld van luidsprekerfabrikanten.
Het hart van Jupiter vormt een boog met 31 Bruel & Kjaer meetmicrofoons die op alle manieren om een op een platform omhoog gebrachte luidspreker kan bewegen. Wat de microfoons opvangen wordt door computers en mensen geanalyseerd. De testtonen die door Jupiter worden gestuurd naar een te meten weergever zijn zo kort, dat reflecties in de 13 x 13 x 13 meter meetruimte pas weerkaatsen als de meting al klaar is. Groot voordeel van meten met Jupiter is dat een wijziging in filter of kast snel een resultaat laat zien. Overigens, de oren van mensen bepalen het definitieve resultaat, niet een meetsysteem.
Een opmerking tot slot over de aansluitterminal. Hier vinden we WBT Nextgen connectoren voor banaan of spade. Gelukkig single wire. Dynaudio houdt altijd vast aan één paar en doet niet mee met de mode voor bi-wire. Immers, wie van u gebruikt een versterker voor het hoog en een tweede versterker voor het laag? Want dat heeft meer nut dan een dubbel paar draden naar een speaker voeren. Of erger, metalen plaatjes tussen de terminals stoppen. Waarvoor dan bruggetjes in de plaats moeten komen. Single wire, het heeft al jaren mijn voorkeur!
Wat staat er?
Een Contour Legacy verdient het om te spelen vanaf een behoorlijk systeem, en ik denk dat ik erin geslaagd ben dat neer te zetten in mijn huiskamer. Het begint bij een zuivere netspanning waarvoor een Audes ST-3000DC Power Conditioner recent is geïnstalleerd. Met zijn acht oulets groot genoeg om alles op aan te sluiten. Roon NUC, Melco Music Library en Melco ethernet switch met dedicated Keces voeding. Auralic G2.1 streamer en Metrum Pavane DAC3 voor digitaal in en analoog uit. Versterkers zijn van Audia Flight uit Strumento en FLS serie. Voor kabels tekenen AudioQuest, Crystal Cable en Inakustik. Met een speciale vermelding voor Inakustik LS-2405 luidsprekerkabels, weliswaar een forse investering, maar ook met Dynaudio op dit niveau een geweldige neutraliteit en prestatie biedende.
In herinnering blijven
Zou ‘You won’t forget me’ een profetische titel zijn, de titel van een album van Shirley Horn opgenomen in 1991. Want de manier waarop de Contour Legacy luidsprekers spelen is inderdaad iets om niet te vergeten. Met een lekker ritme dat je pakt, meeneemt terug in de tijd, terug naar 1991 en Shirley verankert in een herinnering. De credits in Roon vermelden dat Bob Ludwig verantwoordelijk was voor de mastering. Misschien daarom dat zoveel beroemde artiesten hun medewerking hebben verleend aan dit album. Denk aan Miles Davis, Toots Thielemans, Wynton Marsalis en meer. Het is een meesterwerk dat precies past op deze luidsprekers. Niet omdat het ouderwets klinkt, maar omdat het laag, het midden en het hoog met elkaar in balans zijn en daarmee ruimte geven aan contrabas, piano, slagwerk en blaasinstrumenten. Er ontstaat een heel homogeen geluidsbeeld dat zich niet laat vangen in luidsprekers. Vrij de ruimte inkomt tot een stukje voor de speakers zelf. Daarbij naar achteren doorloopt en met gemak tot buiten de opstelling zijn klanken loslaat. Dat gaat op voor de rustige nummers, idem voor meer uptempo als de band feller inzet.
In mijn ruimte die nauwelijks akoestische aanpassingen nodig heeft en daarmee zijn woonkamer uitstraling kan handhaven, zijn lage tonen nogal eens een probleem. Zeker met luidsprekers waarin een basreflexpoort aanwezig is. Een staande golf is nu eenmaal een vast gegeven en ligt de poortfrequentie op de staande golf van de luisterruimte, dan gaat het mis. Met enig angst en beven zag ik aan de achterzijde van de Contour Legacy twee heel grote poorten, het was niet nodig om bang te zijn. De lage tonen gaan diep in het frequentiespectrum, maar blijven strak en blazen nooit op. Ook niet met de meest lastige muziek.
Een subwoofer lijkt mij een zeer overbodige luxe, mits u filmgeweld even niet meerekent, mijn eigen ATC sub bleef werkeloos in een hoek staan. Bas overheerst niet, vult aan op midden en hoog. Waarmee een voor Dynaudio gebruikelijk geluid wordt behouden. Een Dynaudio, de Contour Legacy niet uitgezonderd, heeft altijd een rustig karakter in de hoge tonen. Zal nooit de felheid halen die andere topmerken wel kennen. Daardoor is een Dynaudio nooit de opvallende luidspreker in een A/B-vergelijk, wel degene waar je lang en met plezier naar kunt luisteren. Het middengebied ligt open, stemmen en het gros van de instrumenten excelleren op een Contour Legacy. Dat gaat op voor dames, heren, piano, viool, gitaar en de rest mag u zelf invullen.
Overgangen tussen woofer en tweeter zijn nooit hoorbaar, met dank aan de 6 dB/octaaf filters tussen de bovenste woofer en de tweeter, terwijl een tweede orde filter van 12 dB/octaaf de afval van de onderste woofer regelt. Het filter compenseert het fasegedrag op soepele wijze.
Ik heb weer iets fraais gevonden om te spelen: celloconcerten gecomponeerd door Joseph Haydn en uitgevoerd door cellist Michal Balas, samen met het Kurpfälzisches Kammerorchester. Vrij recent uitgebracht en als highres stream beschikbaar. Erg mooi opgenomen en idem dito weergegeven. Het orkest spreidt op een natuurlijke manier door de ruimte, met de cello belicht in het midden. Door het volume iets op te voeren of te verminderen schuif je een paar rijen naar voren of naar achteren lijkt het, zonder de intensiteit aan te tasten of de klankbalans te veranderen. Wie geen buren heeft kan dit hard spelen, wie rekening moet houden met geluidsdruk mist niets met deze Contour Legacy.
De Contour Legacy kan luid, zonder enig probleem wist hij steeds een drukbezochte demoruimte van de Dynaudio vertegenwoordigers te vullen. Waarbij een andere muziekkeuze werd gehanteerd dan de mijne. Weinig klassiek en veel hedendaagse, vaak elektronisch gemanipuleerde opnames. Ik laat graag een cello zoemen in dit voor mijn oren vrolijke en plezierige werk van Haydn. Geniet van het orkest en de strijkers daarin. Het rustige adagio sla ik voor nu over en eis meer van de luidsprekers in het allegro molto. Ja hoor, daar zwaai ik met de armen om het orkest te dirigeren vanaf de bank. Heerlijk de levendigheid, de eenheid van het orkest en het fraai kunnen positioneren van de diverse instrumenten en secties in het orkest.
Brrrr, IJsland
Een heel andere stijl heeft Hafdis Huld op haar album ‘Darkest Night’, dat gaat meer in de richting van de muziek op het afgelopen Dutch Audio Event. Lekker heldere stem die losraakt van haar band. Gitaar daarbij, handklappen, stevige bas en voor de rest opvulling met elektronisch klanken. Muziek die staat als een huis, met een stevige bas, maar strak en gecontroleerd door de weergever zelf en de gebruikte versterker. Groot en indringend is de titel track. Hees en jeugdig de intro van de tweede track. Gitaar daarin helderder, andere snaren wellicht, of een ander instrument. Op de achtergrond zwevende tonen die echt naar achteren staan. Heel prettig om naar te luisteren en weer eens iets anders dan mijn standaardwerk. Ik laat mij graag verrassen en een nieuw model luidspreker lokt dat uit.
‘Darkest Night’ is het meest recente album van deze IJslandse dame die in 2006 op de solotour is gegaan. Aanrader als u van gezongen, stevige pop houdt waarin melodie zit. Vooral als het zo lekker groot weer te geven is als op een Dynaudio Contour Legacy.
Ik blijf nog even in noordelijke streken en speel van de Deense zangeres Hanne Boel haar uitvoering van Lori Lieberman’s ‘Killing me softly’ dat op het album ‘Norwegian Recordings’ staat. Geweldige stem op deze luidsprekers, de zang dringt vanaf de eerste noot door tot in je ziel. Heel dicht bij de toehoorder, niet dat haar stem opdringt vanuit de weergever, maar missen kun je het zeker niet. Vanaf de derde minuut met meer instrumenten die zich netjes achter Hanne neerzetten. Indrukwekkend mag je het zeker noemen.
Ook het onderliggende fundament, of het tweestemming zingen dat stemmen los van elkaar laat staan. Zomaar uit mijn collectie gepikt en meteen een track die het in demo’s heel goed zal doen voor Dynaudio. Hé, zij komt uit Denemarken, de Contour Legacy is een 100 procent Deens product. Is er van Hanne maar één, van de Contour komen er maximaal 1.000 paar.
Waren het dames en was het veel klassieke muziek, een Fransman hoef je evenmin te mijden op deze luidsprekers. Patrick Bruel zingt Franse klassieke chansons op ‘Très souvent je pense à vous’. Hij doelt daarmee op zangeres Barbara. De sfeer verandert, Contour Legacy gaat zich Frans gedragen, voor je ogen zie je een straatorkestje dat speelt, ditmaal opgesteld in een Franse club. Kleine zaal, intiem, met Patrick haast aan te raken.
Het is zo mooi om naar te luisteren dat ik meer tracks afspeel en telkens wordt verrast door de intimiteit die Bruel zo dicht naar de luisteraar brengt. Zijn het audiofiele pareltjes, welnee, cd gewoon uit de bakken van de Franse FNAC gevist, meegenomen naar huis en zelf geript. Ik heb iets met stemmen, man of vrouw, Dynaudio bedient mij tot nu toe op mijn wenken. Zo verstaanbaar, zo duidelijk gearticuleerd, zo menselijk. Heel natuurlijk, als de opname meewerkt op de juiste hoogte geprojecteerd. ‘Mon enface’ is de laatste track die ik speel van dit album. Ik geniet, wat een prachtig homogene weergave, zo ruim en zoveel rust, geen noot hoef ik te missen, terwijl de luidsprekers continue uitnodigen tot luisteren. Dat is niet anders dan in de afgelopen tijd, nu maak ik tegelijk de laatste aantekeningen en is de concentratie 100 procent gericht op prestatie en presentatie. Terwijl ik ook uren ontspannen kon luisteren om een goede indruk van de Contour Legacy te krijgen.
Restjes
Ik ben gewend aan het afschieten van losse flodders aan het eind van een lange luistersessie. Van alles en nog wat. Dominic Miller bijvoorbeeld. Daar draai ik zelden meer dan twee à drie tracks van achter elkaar. Mooi hoor, stemmig op een Contour Legacy, tegelijk soms dodelijk saai. Jeugdliefde Dire Straits met ‘Ride accross the river’ is veel leuker. Heldere percussie, zware dreunen uit een basgitaar, Knopfler in zijn sas en dan genieten van de ruimtelijkheid die in de opname is verstopt. Of saxofoonspeler Sophie Alour met moderne jazz.
Drukke muziek op de track ‘Joy’ die de luidsprekers niet laat dichtlopen, detaillering laat behouden in een compacte massa van geluid. Doet sterk denken aan live concerten in de wat kleinere zalen van North Sea Jazz of LantarenVenster in Rotterdam. Tot rust te komen met Juliette Gréco en haar ‘Sous le ciel de Paris’ dat in mijn hoofd Parijs dichtbij brengt. Alles kun je loslaten op de Contour Legacy, en deze Gréco klassieker heeft het zeldzaam goed getroffen met deze luidsprekers. ‘Jersey girl’ van Holly Cole met zware bas. Kom daar maar eens bovenuit als zangeres. Dan wil je toch een luidspreker hebben voor je zang als deze exemplaren. Oh wat lekker om haar album weer eens uit de vergetelheid op te vissen. Ik ga nog een paar uurtjes door met Dynaudio als u het niet erg vindt. Want binnenkort is het afscheid nemen van dit moois.
Twintig jaar of langer
Ik begon het luisteren vandaag met ‘You won’t forget me’, inderdaad profetisch want de opgestelde Dynaudio Contour Legacy gaat niet meer uit het geheugen. Dynaudio heeft zo af en toe een nostalgische bui en maakt luidsprekers in een beperkte oplage met een klassiek uiterlijk. Zelfs met een klassieke klank als je het zo mag noemen. Intern met de meest moderne materialen uitgevoerd en hedendaagse drivers. Het zijn odes aan vroegere ontwerpers, herinneringen aan gloriedagen, weergevers om van te houden en te koesteren. Schitterend uitgevoerd met het fijnste fineer. Gemaakt in een kleine oplage van 1.000 paar die op het moment van schrijven bij de importeurs wereldwijd al zijn uitverkocht. Juist het klassieke uiterlijk en zuivere klank zorgen ervoor dat dit weergevers zijn die over twintig jaar nog tevreden stemmen. Nog mooi zullen zijn als u enige aandacht aan het walnootfineer blijft geven. Frontje ervoor mag, bij serieus luisteren liever even verwijderen.
De Dynaudio Contour Legacy straalt kwaliteit af, presteert hoogwaardig en is een begeerlijk product. Dompel u onder in uw favoriete muziek, speel met de Contour Legacy op een systeem dat even hoogwaardig is en ervaar de kracht van muziek. De vreugde van luisteren naar albums van artiesten die u kiest.
Dynaudio Contour Legacy
12.000 euro per paar | www.dynaudio.com
Beoordeling 5 / 5
