Sinds plm. twaalf jaar geleden de legendarische Italiaanse regisseur Dario Fo bij de Nederlandse Opera van Rossini’s “Il Barbiere di Siviglia” een wereldhit maakte in een klaterende commedia dell’arte-stijl vol absurditeiten en groteske grollen, zijn die regie-opvatting en mise-en-scene, niet meer van het genre “opera buffa”, Rossini’s sterkste troef, los te weken.

Je ziet het nu bij “Il Turco in Italia”,  een recente produktie van de Opera van Zürich die zojuist op dvd is uitgebracht bij Arthaus. Tullio  Pericoli zet met bonte dekors, fantasievolle kostuums, vreemdsoortige zetstukken en meubilair visueel sterk de toon van deze kleurrijke produktie, al blijft Fo onovertroffen. De tv-regie van Thomas Grimm past zich daar uitstekend bij aan; met zo’n naam lijkt een neiging tot sprookjes-achtige beeldsequenties trouwens zeker niet misplaatst….

Maar natuurlijk is de muzikale invulling van de fabelachtig lastige problemen waar Rossini’s muzikale verbeeldingskracht en toverkunst zijn vertolkers mee plegen op te schepen, van het grootste belang. Welnu: aan die eisen wordt in deze daverende muzikale komedie met verve en hartstocht voldaan.  Wat er allemaal aan frivoliteiten en complexe connecties langs komt rond het bezoek van een Turkse vorst aan Italie, voert te ver om uit de doeken te doen.

Dat de man verliefd wordt op de met een sullige notabele gehuwde vurige Napolitaanse – Cecilia Bartoli als Fiorilla -  levert tal van problemen op, waar de dichter Prosdocimo, tenor Oliver Widmer, die de gebeurtenissen als het ware aaneenrijgt en regisseert voor een opera, wel raad mee weet. Dat is trouwens het opmerkelijke van dit vrij moderne libretto van Felice Romani voor deze opera: hij construeert een spel binnen het spel van “Il Turco in Italia”, een bijna filmische constructie die uiteindelijk toch goed op haar pootjes terechtkomt.

Bartoli is de ster van de avond in deze dvd-reportage in de Opera te Zürich: ze schittert als vanouds in haar fabelachtig virtuoze coloraturen, haar lyrische aria’s en is ook in de ensembles en duetten adembenemend. De beroemde bas Ruggero Raimondi is een even solide als markante  Turk, vokaal voortreffelijk, en een expressief acteur. De sullige echtgenoot
Don Geronio krijgt met de bariton Paolo Rumetz prima gestalte, terwijl de tenor Reinaldo Macias als Don Narciso vokaal wat minder voldoet,  wat ook aan zijn nogal falset-achtige stem-type kan liggen. Ook de kleinere rollen, o.a. van de Turkse Zaida, de sopraan Judith Schmid, zijn uitstekend ingevuld.

Een pluim voor dirigent Franz Welser-Möst, die het orkest en koor van de Opera Zürich met perfect gevoel voor timing en transparantie langs de vele klippen en riffen van Rossini’s sprankelende muziek weet te loodsen, zodat ook dit vitale aspect van deze bruisende voorstelling prima is gerealiseerd. Dat Grimm in de tv-regie tijdens de ouverture terecht vaak de lens richt op enkele bloedmooie vrouwelijke orkestleden, ach, wie zal het de man kwalijk nemen? Het is tenslotte dvd…

Aanvullende informatie:
“Il Turco in Italia”: opera buffa in 2 bedrijven van Gioacchino Rossini.
Libretto: Felice Romani, naar Mazzola.
Dirigent: Franz Welser-Möst.
Producent: Cesare Lievi.
Kostuums en enscenering: Tullio Pericoli.
Selim, de Turk: Ruggero Raimondi
Donna Fiorilla: Cecilia Bartoli
Don Geronio: Paolo Rumetz
Don Narciso: Reinaldo Macias
de dichter Prosdocimo: Oliver Widmer
Zaida: Judith Schmid
Albazar: Valery Tsarev.
    
Koor en orkest vd Opera Zürich.
TV-regie: Thomas Grimm.
DVD:  Arthaus Musik (release datum: 14 dec. 2004)