SAMENVATTING

"Weer een nieuwe Sonos-speaker?" Dat mag je misschien wel denken, maar deze Era 300 is meer dan een lichte update voor een bestaand Sonos-model. Een uitgekiend akoestisch design maakt het de eerste muziekspeaker die echt voor ruimtelijke audio is ontworpen. Dat is niet alleen voor Sonos nieuw, maar voor heel de audiowereld. En hoe klinkt een set van twee Era 300s?

Sonos Era 300

Met de Era 300 heeft Sonos een van z’n intrigerende speakers ooit voorgesteld. Waar voorgaande succesnummers en ook de nieuwe Era 100 resoluut rond stereoweergave draaien, gaat het hier om ‘ruimtelijke audio’. Dat is meer dan een hypetermijn.

De draadloze luidspreker is uitgerust met zes drivers in verschillende posities, zodat geluid op een heel andere manier dan bij een stereospeaker in de ruimte wordt gestuurd. Tegelijkertijd kan de Era 300 wel gewoon fungeren als enkele speaker voor stereomuziek.

Je kunt gerust stellen dat de Era 300 een ongewone positie inneemt bij Sonos. Dat merk je ook aan de hogere prijs van 499 euro, wat niet een enorm verschil is met de typische winkelprijs van 559 euro voor de Sonos Five. Het past niet helemaal in het small-medium-large-aanbod van weleer.

Net als bij de andere Sonos-speakers kunnen twee van deze toestellen ook worden ingezet als rear-kanalen bij een Sonos-soundbar. Met een Sonos Arc krijg je zo voor het eerste een 5.1.4-opstelling bij Sonos. Een review van deze ultieme Sonos-surroundopstelling lees je binnenkort bij de collega’s van TechFi.nl (en lees ook onze test van de Era 100). Hier gaan we ons focussen op de Era 300 als muziekweergever. En dat solo en als stereopaar.

Vlot instellen 

Het instellen van een Era 300 is even gemakkelijk als bij andere Sonos-toestellen. De zaken gebruiksvriendelijk maken staat al langer hoog op het menu bij de Amerikanen, en dat merk je. De rijke ervaring op gebied van apps en bediening die Sonos bezit, maakt dat je echt wel snel een speaker instelt. We hoeven de stekker van de Era 300 gewoon in te steken en de Sonos-app op onze telefoon te openen om eraan te beginnen.

De speaker wordt automatisch gedetecteerd, waarna de installatie in enkele eenvoudige stappen wordt afgerond. Bij ons ging het natuurlijk nog sneller omdat de Sonos-app al ingesteld stond voor andere producten. Begin je van nul, dan moet je wel wat meer stappen doorlopen, onder meer om muziekdiensten en je Sonos-account in te stellen.

Meer streamingdiensten dan de rest

Als het gaat om bronnen met muziek om af te spelen, heeft Sonos een stevige voorsprong op menige rivalen. In de app vind je de breedste ondersteuning voor muziekdiensten, incluis Apple Music en YouTube Music – twee diensten die je nergens anders geïntegreerd vindt. Ook Spotify zit in de Sonos-app, maar kun je eveneens gewoon in via de Spotify-app blijven gebruiken.

Een sterke troef is daarnaast Sonos Radio, een combinatie van internetradio en artiestenzenders met vaak fijne playlists. Eigen bestanden afspelen over het netwerk kan, maar hi-resfanaten moeten afhaken. Ondanks de claim dat Sonos hi-resaudio kan afspelen, ligt de bovengrens bij 48 kHz / 24-bit. Technisch wel hi-res, dat klopt, maar niet zo relevant voor wie daar echt mee bezig is.

Ten slotte kun je de Sonos-app links laten liggen door AirPlay 2 te gebruiken. Nieuw bij de Era 300 (en Era 100) is dat Bluetooth nu ingebakken zit in de speaker. Die optie heb je dus ook.

Geen doorsnee uiterlijk

Op een presentatie in Amsterdam konden we een opengewerkt exemplaar van een Era 300 bewonderen. Dat de binnenkant best interessant zou zijn, hadden we wel verwacht. Je hoeft maar een blik te werpen op de excentrieke vorm van de speakers om door te hebben dat er is iets bijzonders aan de hand is. De Era 300 is immers geen typische kubus of rechthoek. Langs de voorkant gezien lijkt het een ovaal, vanuit een hoek zie je dat het eigenlijk een soort zandlopervorm bezit. In het midden is het dunner dan aan de voor- en achterkant. Mooi of lelijk? In tegenstelling tot pakweg de Era 100 gaat deze speaker de meningen toch meer verdelen. Het is sowieso een grotere en zwaardere speaker die iets meer ruimte nodig heeft.

Naar gewoonlijke Sonos-normen steekt het geheel bijna naadloos in elkaar en ziet het er vanuit elke hoek strak uit. Je kunt niet stellen dat het er goedkoop uitziet. Nog zo’n gebruik is dat je de Era 300 zowel in het wit als het zwart kunt krijgen – in beide gevallen mattere tinten.

Een van de technologische nieuwtjes is de toevoeging van een USB-C-poort. Net zoals op de Era 100 kun je hier een adapter insteken die de USB-poort omvormt tot een aux-ingang. Dat maakt het heel wat gemakkelijker om een draaitafel (of een cd-speler) aan je Sonos-systeem toe te voegen. Zo’n adapter kost wel 25 euro (45 euro als je een dubbele aux-ethernetkabel wenst). Voor vinylista’s goed nieuws, al duiken er inmiddels ook draaitafels op die rechtstreeks naar een Sonos-systeem kunnen streamen.

Complexe opbouw

Intern is er een heel bijzondere en ook wel complexe architectuur te vinden. Zo zijn er wel zes drivers, maar deze zitten zeker niet allemaal. Ongelooflijk genoeg is daar maar één stuk te vinden, achter een waveguide die geluidsgolven breed doet uitstralen. Twee grotere woofers zitten dan weer aan de zijkant, één per kant, met erboven telkens een tweeter. Nummer zes is aan de bovenkant te vinden, in de vorm van een tweeter in een lange hoornconstructie. Bekijk de foto maar bij deze review; het is zeker geen typische luidspreker. We zien hier vooral een conventiebrekend design dat voortvloeit uit een computersimulaties en R&D.

Die zes drivers worden aangestuurd door het brein van de Era 300. Die kan ruimtelijke audio afspelen, vooropgesteld dat je muziek in het Atmos-formaat afspeelt. Concreet kun je dat maar op twee plaatsen halen: Amazon Music en Apple Music. Vooral die laatste zal Nederlanders en Belgen aanspreken, aangezien de Apple-dienst in deze landen wel wat abonnees heeft. Het aanbod is bij Apple bovendien groot, incluis een uitgebreide selectie klassieke muziek in Atmos-formaat – wat trouwens een echte aanrader is.

De grootste uitdaging is om het allemaal op het spoor te komen. Het Apple Music-scherm in de Sonos-app is vooral gericht op het aanbrengen van playlists op basis van jouw luisterprofiel en je kunt niet filteren op Atmos-content. Hoewel de zoekfunctie van de Sonos-app goed is, zie je ook geen aanduiding van wat stereo dan wel ruimtelijke audio is. Toen we zochten naar Rey’s Theme van John Williams, moesten we tikken op een track om te ontdekken of er een Dolby Atmos-label zou verschijnen. Dat kan beter. Tidal, die ook Atmos-streams aanbiedt, wordt vooralsnog niet ondersteund in dit formaat.

Houd rekening met je kamer

Na het instellen van de Era 300 krijg je de vraag of je Trueplay wil inregelen. De speaker speelt dan een minuutje testtonen af, waardoor het leert wat de akoestische eigenschappen van de kamer zijn. Indien nodig wordt dan een aanpassing aan het geluid aangebracht zodat alles beter klinkt.

Voorheen was Trueplay voorbehouden aan mensen met een iPhone of iPad. De functie maakte immers gebruik van de microfoons in die toestellen, wat problematisch was met de mikes in Android-apparaten.

Maar na jarenlang ‘Trueplay enkel via iOS’ te moeten schrijven, kunnen we dat puntje nu eindelijk schrappen. Sonos heeft een afgezwakte versie van Trueplay bedacht die werkt via een ingebouwde microfoon op de speaker zelf. Hoera voor Android-bezitters, want zo kunnen ze eindelijk ook naar een beter geluid luisteren. De oude iOS-methode kun je trouwens blijven gebruiken. Dankzij een meeting aan de zitplaats zou deze nog altijd een beter resultaat moeten opleveren. We ontdekten trouwens dat een Trueplay-meting bij een stereopaar nog altijd enkel kan met een iPad of iPhone. De Android-methode is blijkbaar enkel beschikbaar met een enkele Era 300-speaker.

Even los van oude en nieuwe methodes, is Trueplay gebruiken echt de moeite waard. Misschien bij de Era 300 nog meer dan bij de andere Sonos-speakers. Het zijn weergevers die veel geluid naar alle kanten uitstrooien en dan is rekening houden met de akoestiek een slim idee.

Fraaie stands

In het verleden kon je bij verschillende merken (zoals Sanus en Flexson) terecht voor accessoires voor Sonos-speakers. Dat je wel wat keuze had qua statieven en beugels was een van de minder bekende pluspunten van het merk. Zo kon je de Sonos-toestellen nog beter in je interieur integreren. Die lucratieve accessoiremarkt vindt Sonos zelf ook interessant, want sinds kort biedt het zelf dergelijke extra’s aan.

Ook nu is er een statief dat speciaal ontworpen werd voor de nieuwe luidspreker. Je kunt de stand apart of (voordeliger) per twee kopen. Dat laatste is een toegift voor mensen met een stereopaar of die de Era 300’s als achterspeakers bij een Sonos-soundbar gaan gebruiken. Wij kregen de stands meegeleverd. Er komt wat eenvoudig montagewerk aan te pas om ze in elkaar te steken. Moeilijk is het niet, alleen de laatste stap waarbij je de speaker aan de bovenkant van het statief vastmaakt vereist misschien wat hulp. Je moet immers de niet zo lichte speaker op z’n plaats houden terwijl je een schroef vastdraait.

De stand ziet er wel heel gelikt uit. Er is gedacht aan kabelmanagement, zodat je het netsnoer bijna onzichtbaar naar de grond kunt leiden bijvoorbeeld, en de stabiliteit is goed. En dat ondanks dat de speaker echt van een enkele staaf lijkt te bengelen. We merkten daarbij wel dat er van het meegeleverde netsnoer nog maar circa een meter overbleef om van het statief naar een stopcontact te gaan. Dat is wat weinig. Het zou wel handig zijn als Sonos after-market echt een langer snoer zou voorzien.

Meer rust en ruimte

Er zijn natuurlijk heel veel streamingdiensten met muziek die niet in een ruimtelijk formaat wordt verpakt. Toch heb je iets aan de zes drivers van de Era 300. Onder meer ‘Before Your Very Eyes’ van Radiohead-spinoff Atoms for Peace klonk hierdoor grootser, wat het sfeervoller maakte, net als ‘High and Dry’ van Radiohead zelf.

De compactere Sonos-speakers klinken soms wat in elkaar gedrukt en wat minder luchtig, onder meer door de DSP-behandeling die elke stream te verwerken krijgt. Dat dynamisch beperkt-gevoel hebben we veel minder bij de Era 300. Het is nu ook niet echte stereo wat uit die ene speaker komt, maar het is wel breder en dieper neergezet. Luisteren naar deze speaker is een stukje rustiger dan bij vorige Sonos-speakers, dat is wel aangenaam. En niet alleen bij kritisch luisteren. ‘Midnights’ van Taylor Swift, zelfs op achtergrondmuziekniveau, komt goed los van de speaker. Er is veel minder een ‘de speaker staat exact daar’-ervaring.

De stap naar twee Sonos-speakers ingesteld als een stereopaar hebben we altijd een echte aanrader gevonden. Bij de Era 300 is dat eigenlijk nog meer het geval, hoewel een enkel exemplaar wel weidser en grootser klinkt. Een 300 solo klinkt op dat vlak beter dan een enkele Sonos Five, wat ons betreft. Je zou dan kunnen concluderen dat een stereopaar niet langer noodzakelijk is. Dat stapje vooruit op vlak van beeldvorming geldt echter dubbel bij een stereopaar, zeker na toepassing van Trueplay.

Bij ‘Atrium’ en ‘Sirius’ van Britse soulzangeres Natalie Duncan – cd-kwaliteit stereo, afgespeeld via Bandcamp – is er een best grote soundstage, waarbij de piano overtuigend loskomt van de speakers. Basdrum en –gitaar mag een klein tikje té zijn, de prestaties staan dichter bij hifi-speakers dan ooit te voren bij een Sonos. Er is nog altijd een heel lichte zweem van DSP-manipulatie te bespeuren bij het snaarinstrument bij ‘Ein sat hon uit’ van darkfolkgroep Wardruna, maar het gevoel van omhulling is bijzonder geslaagd. Het is muziek die doet denken aan tv-series en films als Vikings en The Northman, en die noordelijke sfeer wordt heel effectief opgeroepen.

Atmos-ferisch

Het Era 300-paartje komt echt tot zijn recht als we het voeden met ruimtelijke audio, lees: muziek in het Dolby Atmos-formaat. Praktisch gezien betekent dat afspelen met Apple Music via de Sonos-app. Via AirPlay 2, dat ook met de Era 300 werkt, kun je enkel stereo doorsturen. Dan nog moet je wel wat zoeken in de app, omdat Apple het niet heel makkelijk maakt om uit te pluizen welke muziek in stereo dan wel Atmos wordt aangeboden.

Na wat scrollen komt er echter een ‘Nu in ruimtelijke audio’-lijstje tevoorschijn, waar we onder meer ‘My Back Was a Bridge For You To Cross’ van ANOHNI signaleren. Niet bepaald een album dat het moet hebben van wilde geluidseffecten of diepe beats, maar net heel gemoedelijke, rustige tracks die vooral draaien rond het bijzondere stemgeluid van de Antony & The Johnsons-zanger. Is er een meerwaarde? Omdat we wel al lange surround bij muziek kunnen smaken, gaan we niet "verrassend" schrijven. Maar het is eigenlijk wel zo, omdat de Era 300 stereopaar een toch wel indrukwekkend 3D-beeld neerzet.

Bij ‘Sliver of Ice’ bijvoorbeeld stapt de zangeres aan het einde van het nummer weg van de microfoon, en dat vertaalde zich ook overtuigend naar wegwandelen van de luisteraar. Ook de gierende gitaren bij ‘Go Ahead’ staan realistisch in een uithoek te vervormen en bewegen. Het hangt natuurlijk heel sterk af van de mastering. Idealiter wordt de mogelijkheden van ruimtelijke audio bij muziek vooral gebruikt om de soundstage groter en realistischer te maken, niet om je te overdonderen met gekke geluidseffecten die overal rondzweven. Zitten we in de buurt van twee grote vloerstaanders aangestuurd door betere elektronica? Dat niet. Het is zelfs met Atmos-muziek een heel andere ervaring. Wel fijner dan sommige puristische hifi-liefhebbers misschien wel willen geloven.

Conclusie 

De Era 300 is een heel andere luidspreker dan voorgaande Sonos-apparaten. Dat zie je, maar hóór je vooral. Zelfs muziek in stereo is met de nieuwe Sonos fraaier, luchtiger en dynamischer. En met tracks in ruimtelijk audioformaat die goed zijn gemasterd klinkt de speaker nog beter. Wat ons betreft is dit de betere keuze vergeleken met de Sonos Five.

De Era 300 is ook de enige echte optie als je muziek in Dolby Atmos correct wil beluisteren – of je moet investeren in een surroundopstelling met een AV-receiver of een heel goede soundbar. Het beste resultaat krijg je met een stereopaar. Het prijskaartje stijgt dan naar net geen 1.000 euro en zelfs 1.300 euro als je de stands erbij neemt. Op zich niet overdreven voor een volledig muzieksysteem met een steengoede app en uitstekende ondersteuning voor muziekdiensten, maar ook niet goedkoop.

Een kleiner maar significant pluspunt is dat je nu makkelijk een platenspeler kunt aansluiten. Al was het een mooie geste geweest als die adapter van 25 euro mee in de doos zat.

Sonos Era 300
499 euro | www.sonos.com
Beoordeling 4,5 op 5