Gauder Akustik heeft de naam van de eigenaar Roland Gauder meegekregen, al heet het moederbedrijf eigenlijk nog steeds Isophon. Isophon was een luidsprekerfabrikant met een ellenlange historie waarvan de licenties al jaren geleden zijn verkocht aan Bosch, maar Gauder behield het recht op de naam Isophon. Gauder heeft bij onze oosterburen een grote reputatie op het gebied van luidsprekers ontwerpen en bouwen. Die reputatie schept verwachtingen, dus met veel plezier stel ik een set Arcona 60 Mk II luidsprekers op in mijn luisterruimte. Op jacht naar de schat uit Renningen.
Gauder Akustik
Gauder beweegt zich in het ultra high-end segment met prijzen tot 150.000 euro en weet ook dat niet iedereen zich de topmodellen kan veroorloven, laat staan plaatsen. Zoals heel vaak druppelt de techniek van de top gelukkig door naar lager gelegen reeksen. Met de Arcona modellen zit Gauder in een populair prijssegment waar de concurrentie groot is. Concurrentie uit het eigen Duitsland, maar zeker niet minder uit de rest van de wereld.
De Gauder Akustik Arcona 60 Mk II is het kleinste vloerstaande model uit de reeks. Een monitor, een center, achterkanalen en twee grotere staande modellen maken de serie af. De Arcona 60 is een 2,5-weg systeem waarbij de tweede woofer pas inzet vanaf ongeveer 120 Hz en dan naar beneden. Gebruikt zijn woofers van 15cm, samen met een keramische Accuton tweeter gemonteerd in een basreflexbehuizing. Omdat de keramische Accuton tweeter lastig leverbaar is, heeft Gauder in samenwerking met Duitse fabrikant Bliesma een soft dome tweeter nauwgezet ontwikkeld met dezelfde specificaties.
De Arcona 60 oogt bescheiden door zijn naar de achterkant rond lopende vormen, slanke voorkant en nette hoogte. Met 99x18x28cm laat hij zich in wit of zwart hoogglans eigenlijk in elk interieur plaatsen. Het gewicht (18 kilo) verraadt een degelijke bouw van de 22mm dikke MDF behuizing. Door de woofers te plaatsen in deze stijve behuizing met een naar achteren rond lopende vorm worden staande golven in de kast vermeden. WBT Nextgen aansluitingen zijn te vinden op de achterzijde. De prijs van een set Arcona 60 Mk II is 4.998 euro.
We zullen nog wat dieper ingaan op de techniek voor wie dat leuk vindt om te lezen. De tweeter wordt op specificatie gefabriceerd door Accuton en ingekocht door Gauder. In plaats van een meer gebruikelijke stoffen of metalen dome maakt Accuton de dome van een dun, keihard, keramisch materiaal. De dome is kwetsbaar en zit daarom achter een rooster dat op de baffle van de Arcona is gezet. De 15cm woofer is een eigen ontwikkeling van Gauder en heeft een conus van aluminium met een polymeer coating aan de achterzijde. Tijdens de productie zorgen de polymeren voor extra stijfheid van de conus. Door het harde materiaal bestaat gevaar voor opbreken boven de 6kHz, de steile filters van Gauder zorgen ervoor dat de woofers met die hogere frequenties nooit te maken krijgen.
Bij Gauder zijn filters symmetrisch opgebouwd, spoelen/condensatoren/weerstanden aan de plus en dezelfde spoelen/condensatoren/weerstanden aan de min van elke unit. De filters zijn faserein gemaakt en door de symmetrische belasting reageren de units lineair. De flanksteilheid van de filters die Gauder gebruikt is 50 tot 60dB/octaaf. Elke unit krijgt alleen frequenties voor de kiezen waarvoor hij is geoptimaliseerd. De afval van 50-60dB/octaaf is gerealiseerd in de filters met Mundorf, Audyn en Intertechniek componenten.
Het filter is voor de laagweergave aan te passen door het plaatsen van een jumper aan de achterzijde van de Arcona. De jumper verlaagt de impedantie van de luidspreker in het lage tonen bereik onder de 70Hz. Geeft daardoor een oplopende frequentie grafiek en hoorbaar extra energie. Dat extra fundament en het dieper doorlopen van de lage tonen richting de 20Hz maakt gebruik van een subwoofer vrijwel altijd overbodig. Er zit ook een nadeel aan het plaatsen van de jumper, de versterker moet extra veel stroom leveren. Dat is niet erg voor krachtige transistorversterker en de grote jongens onder de buizen, maar een kleine versterker, zeker een buizenvariant kan daar niet goed mee omgaan. Iets om rekening mee te houden bij aanschaf van de Gauder luidsprekers of een bijpassende versterker. Plaatsen van de jumper is optioneel en kan ook tot teveel lagetonenenergie leiden; laat hem weg en dan kan zelfs een kleinere buizenversterker ingezet worden.
Opstelling
De Arcona 60 wordt geleverd met spikes die nodig zijn om de luidspreker ver genoeg van de grond tillen zodat de basreflexpoort in de bodem vrij kan ademen. Er is nog een tweede mogelijkheid, het monteren van een set spike extenders met verstelbare spikes. De extenders zorgen voor meer stabiliteit van de toch wel smalle luidspreker en het waterpas zetten van de systemen is veel gemakkelijker geworden. Ook optisch fraai naar mijn idee, maar dat is bijzaak, belangrijker vind ik dat met de spikes in de extenders de afstand van de poort tot de grond iets groter wordt. Instelbaar qua hoogte en dat geeft de mogelijkheid de Arcona laagweergave in enige mate te tunen. Zelf zou ik de extenders zeker aanschaffen bij deze luidsprekers, ondanks de 398 euro die Gauder ervoor vraagt.
De tweede mogelijkheid tot tuning is de jumper op de achterzijde van de Arcona 60 Mk II. Zoals eerder opgemerkt zorgt de jumper voor een baslift maar maakt het daarmee de versterker lastiger. Er gaan stemmen op dat de Arcona 60 zonder de jumper preciezer speelt, het laag beter in bedwang heeft en in ruimtes kleiner dan 25m2 kan spelen. De raad opvolgend van de importeur liet ik de jumpers aanvankelijk weg. Echter de weergave kwam niet los. De luidspreker bleef aan de saaie kant, licht zompig. Met de gedachte dat mijn luisterruimte 33m2 groot is, kan ik de jumpers dus best eens plaatsen.
Tot mijn grote verbazing ging de weergave totaal open, werd driedimensionaal, verkreeg fundament, raakte gedetailleerder met langer doorlopende tonen en de luidsprekers werden ineens volwassen. Het kan te maken hebben met de plaatsing, de ruimte tussen de zijwanden en het centrum van de baffle van de Arcona is bij mij één meter, de ruimte tussen de achterzijde van de luidspreker en de muur 36cm. Ze staan daarmee redelijk vrij opgesteld. De luisterafstand is net wat meer dan drie meter.
Na deze ervaring is er met meerdere soorten muziek geluisterd met en zonder jumpers, echter de review die u nu leest is gebaseerd op geïnstalleerde jumpers en gebruik van spike extenders. In een andere situatie kunnen de jumpers zorgen voor teveel laag, hier in deze ruimte wil ik niet zonder.
Gespeeld is met een Audia Flight versterker combinatie bestaande uit een Strumento No.1 voorversterker en een FLS4 eindversterker. Die laatste is goed voor twee maal 380 Watt aan 4 Ohm, in ruimte mate potent genoeg om de Arcona met geïnstalleerde jumper aan te drijven. Voor het streamen van uitsluitend zelf geripte of gedownloade en lokaal opgeslagen files gebruik ik een Melco N10, Roon met een NUC, Melco ethernetswitching, AudioQuest ethernetkabels, Auralic netwerkspeler en Metrum DAC. Luidsprekerkabels zijn Crystal Cable SpeakReference.
Belangrijk om te vermelden is dat de Gauder Arcona 60 Mk II niet met zijn spikes op de grond staat, maar volledig van de ondervloer werd ontkoppeld met Townshend Podiums. Zodat de zwevende houten vloer niet als klankbord kan werken en de twee luidsprekers elkaar niet mechanisch kunnen beïnvloeden via de vloer.
Muzikale aftrap
Je kunt er lang of kort over twisten, moet een luidspreker voor alle muziek geschikt zijn? Ja, zeggen de voorstanders want ik wil alles kunnen draaien, nee zeggen de tegenstanders, optimaliseer het model voor de muziek die ik prefereer. De Gauder Akustik Arcona Mk II Keramik kan wat mij betreft alle muzieksmaken aan. Van zacht gespeelde barok, via jazz in soorten en smaken, via singer/songwriter naar popmuziek. Zo ben ik begonnen met Emmanuelle Dauvin die een werk van Biber speelt op orgel en viool. Wat de Arcona mij brengt is een orgel dat zich naar achteren laat plaatsen in het stereobeeld, duidelijk opgenomen in een kerk waarvan de natuurlijke akoestiek is meegenomen in de opname. Terwijl de viool op de voorgrond staat. Het fysiek bespelen van het orgel is onderdeel van de opname in de klanken van het mechaniek. De Arcona heeft daar geen moeite mee en maakt dat duidelijk hoorbaar.
Dat de luidspreker een diep bereik heeft zorgt voor het gewenste dragen van de viool op de bastonen uit het orgel. Het orgel breed neergezet, de viool veel strakker op zijn positie gehouden. Het gevoel dat je krijgt als je een kerkje bent binnen gelopen waar gemusiceerd wordt, dat weet de Arcona op te roepen. Waarin je gaat zitten en zonder een geluid te maken kan genieten. Hoewel het er totaal niet het seizoen voor is klinken de stemmen van het King’s Choir of King’s College Cambridge schitterend met Christmas Carols. Weer de galm van de akoestiek goed benadrukt, orgel imposant aanwezig en zowel het koor als een solist is duidelijk te volgen. Het gekke is dat als ik de jumper op de achterzijde van de Arcona verwijder, de galm een stuk minder wordt en de koorleden minder goed te volgen zijn. Het stereobeeld kruipt dan de luidspreker in en wordt gevangen gehouden tussen de weergevers, terwijl met de jumper het stereobeeld los komt en veel breder is dan de fysieke opstelling doet vermoeden. Eigenlijk een zelfde resultaat als het bijplaatsen van een subwoofer die mee staat te zuchten met de muziek.
Uit “Pictures at an exhibition” speel ik “The great gate at Kiev”. Niet mijn soort muziek, wel indrukwekkend op de Arcona, juist vanwege de diepe bastonen in het werk. Het dendert echt de ruimte in. Onder controle, beheerst, toch groot en levendig. De zachte passages behouden de detaillering, als het orkest aanzet wordt de beleving steeds intenser. Kanonnen bulderen door de kamer met een bijbehorende schokgolf. Met dank ook aan de eindversterker die genoeg stroom levert.
Zangers
Bassist en zanger Jim Ferguson weet op “Deep summer music” jazz te combineren met het singer/songwriter gevoel. Een bas waarin tonen en toonhoogtes duidelijk te herkennen zijn onder zijn vaardige handen. Wat drums erbij, tenor sax en piano maken het geheel tot een heerlijke luister-cd. De Arcona houdt de muziek op een duidelijke afstand. De diepte in de weergave loopt naar achter en komt niet op de luisteraar af. Zo ongeveer ter hoogte van de weergevers staan de musici. Dat schept enige afstand tussen de luisteraar en de weergave, waardoor de muziek op sommige momenten afstandelijk blijft. Soms wil je een persoon bijna aan kunnen raken, tot nu toe is de Arcona 60 daar niet het aangewezen model luidspreker voor.
Ook Jane Monheit op “Come dream with me” wil niet de kamer verder inlopen. Wat wel heel goed is van de weergevers: Jane staat vóór de piano, waar anderen haar gerust midden in de piano op de snaren zetten. Dat driedimensionale beeld dat de opname weet te scheppen wordt door de Gauder uitgedragen. Haar stem is mooi, zonder randje, ze kan heel scherp zijn met harde s-klanken op andere systemen. Geen onnodige angst voor een keramische tweeter, indien goed geïmplementeerd is het een geweldig product. Ik luister met veel genoegen naar Jane en haar band. Trompet helder, bekkens zacht met een echte metaalklank. “A case of you” met tekst van Joni Mitchell, komt echt binnen bij de luisteraar. Heel intiem gezongen met de microfoon als de denkbeeldige geliefde.
Het zet mij aan het denken, is er niet iets dat er fout gaat? Ik ontdek niets! Gaat er inderdaad niets mis, of komt het doordat de muziek betovert, de set de luidspreker helemaal aan kan of ik gelukkig word van luisteren? Ik denk het eerste, er gaat gewoon niets mis met deze muziek op de Arcona 60. Het botte feit dat Monheit met haar scherpe stem en ademhaling meerdere weergevers in de problemen duwt, deert de Gauder totaal niet. “Perhaps you’ll wonder why” hoe toepasselijk de naam van de track die volgt op de vraag van zojuist. Melody Gardot zingt over heel iets anders dan hoe luidsprekers presteren, weet met haar stem een gevoelige snaar te raken en zet samen met een zacht bespeelde piano opnieuw sfeer in de luisterruimte. Rustige muziek is verre van slaapverwekkend op de Gauder, het is boeiend en weet de aandacht vast te houden.
Vogels
Even een uitstapje naar een oud-technicus van Polygram. Onno Scholtze nam ooit geluiden op in zijn achtertuin: vogels, een autoweg in de verte, een vliegtuig dat overvliegt. Muzikale waarde nul komma nul. Maar akoestisch gezien een test voor de weergevers. De Arcona slaagt erin de autoweg ver naar achteren te zetten, tjilpende vogels hoog boven mijn hoofd te plaatsen tot bijna achter mij en het vliegtuig over te laten vliegen. De manier waarop dat gebeurt is bijzonder geslaagd en deze minitest krijgt van mij een tien met een griffel.
Terug naar muziek, jazz uiteraard. Zoekend naar muziek waarop meer te horen is dan piano, bas en drums valt het oog op Santana. “Oye come va” en “Samba pa ti” komen van een oude “Best Of” cd en qua techniek stelt het niets voor. Ouderwetse stereo met veel links, veel rechts, weinig in het midden tussen de speakers. Toch speelt het lekker en roept herinneringen op aan vroeger. In de drukte van de muziek zijn instrumenten stuk voor stuk te volgen, is het geen clustering van klanken. De vervorming is hoog, daar kan Gauder zelfs geen soep van koken. “Samba pa ti” is een stuk beter opgenomen, gaaf de gitaar die nu wel zorgt voor een instrument midden tussen de twee weergevers.
Ook groot weer te geven is onze eigen Trijntje Oosterhuis met het Metropole Orkest op “Look of love”. Dat brengt power in een brede weergave met de soliste daarvoor geplaatst. Trijntje kan een enorm volume halen, net als het orkest met de koperblazers, het blijft in de pas met de Arcona. Verre van saai, ruim in de details, hoogte en diepte volgens het boekje. Kortom, alweer niets op aan te merken. Het stereobeeld in deze luisterruimte is verbazend groot met deze weergevers en ik moet echt oppassen dat ik de buren niet verblijd met mijn concert, zo gemakkelijk kan ik zowel heel luid als ingetogen spelen. Nimmer wordt de weergave scherp, een brij aan informatie, te klein of drukkend. Stuur de Arcona 60 goed aan en het wordt zomaar een begeerlijk object.
Roem en oude rotten
Dat de roem van Gauder vanuit Duitsland al kwam aangerold boeit mij niet zo erg. Eerst zelf ontdekken, luisteren, prutsen met de opties, schuiven en dan heel veel luisteren. Daar komt dan een review uit waarin ik niet belerend wil zijn, slechts wil belichten wat mijn indruk van de Arcona 60 Mk II is. Een handvat gevend aan wie zoekt naar een weergever en shopt in de prijsklasse. Ik prijs mij gelukkig dat ik veel weergevers kan en mag horen, vaak in de eigen ruimte, geregeld in de luisterruimte van dealers. Weergevers die uit alle windhoeken komen. Steeds minder vallen karaktertrekken op die vroeger duidelijk waren. Pijp en sloffen voor een bruine, gezapige Engelse weergave, boem en sis van de oosterburen, dreunend laag uit de USA, schreeuwend midden uit Frankrijk enzovoort. Met het kleiner worden van de wereld door alle internetactiviteiten vloeien ook de karakters van luidsprekers samen. Waardoor een betere weergave is ontstaan gebaseerd op nieuwe inzichten, moderne materialen en fabricage technieken, gekoppeld aan hoge prijs-kwaliteit verhouding.
Toch zie je vaak op de achtergrond de oude rotten uit het vak die tunen, kunnen aanvoelen wat een systeem zal gaan doen, de ontwerpen maken voor een jongere generatie en een enorme kennis van muziek en muziekinstrumenten hebben. Eén van de oude rotten is Ronald Gauder. Met zijn Arcona reeks levert hij uiterst plezierige luidsprekers die breed inzetbaar zijn. Al spreek ik in deze alleen over de Arcona 60 Mk II Keramik omdat ik de andere modellen niet ken. Luidsprekers die gewoon weergeven wat ze aangevoerd krijgen. Niet zuchten en piepen onder een groot orkest. Niet gaan krijsen bij een lastige zangeres. Niet gaan dreunen op elektropop. Simpelweg presteren zoals wordt verwacht in de prijsklasse.
Ok, voor die grootse weergave gebruikte ik een versterker met de nodige reserve, staat er een mooie set te spelen en is de luisterruimte om één of andere reden goed passend voor de Arcona 60. Is aan die randvoorwaarden voldaan dan zijn dit weergevers die een serieuze plaats verdienen op een short-list. Fraai gebouwd, modern vormgegeven, met een slimme opzet om de weergevers aan te passen op de ruimte zonder daarvoor DSP nodig te hebben. Resteert smaak, budget en accepteren in uw interieur. Die zaken bemoei ik mij niet mee.
Gauder Akustik Arcona 60 Mk II
4.998 per paar, in zwart of wit hoogglans | moremusic.nl
Spike Extenders: 398 euro per paar
Frontdoekjes: 70 euro per stuk
Beoordeling 4.5 / 5
