Voor veel lezers zal de naam van deze nieuwe Nederlandse luidspreker nog onbekend zijn, maar wie het Dutch Audio Event in Veldhoven heeft bezocht kon al kennismaken met de Arpeggio Acoustic Opus 1. Een ontwerp van Jeroen Tidström bekend van Da Capo High End Audio in Kerk-Avezaath. Het resultaat van pure ambitie om met een eigen product de markt op te gaan in combinatie met de zoektocht naar een passende oplossing voor zijn klanten, getriggerd vanuit een restauratie van oude luidsprekers.
Met een eigen gewicht van ongeveer 75 kilo per luidspreker was het handiger om naar Kerk-Avezaath te vertrekken dan met man en macht te proberen luidsprekers naar mijn appartement zonder lift te brengen. De luisterruimte van Jeroen is mij redelijk bekend, dus de verrassing zat in de luidsprekers zelf.
Arpeggio project
Björn Jeroen Tidström is zeker ambitieus te noemen, maar op een gezonde manier. Zijn enthousiasme voor audio steekt hij niet onder stoelen en banken en zijn passie zit in de muziek. Daar profiteren zijn klanten van, want Jeroen zal altijd proberen een systeem samen te stellen waarin muziek en niet techniek de hoofdrol speelt. Bij een deel van zijn klanten was het zoeken naar een passende luidspreker in de bestaande akoestiek vaak een opgave van jewelste. Lage tonen uit een basreflex kunnen gaan bonken, hebben soms last van staande golven en dit type luidspreker is vaak lastig te plaatsen. Eerste voorwaarde voor een eigen ontwerp: een gesloten systeem.
Een restauratieproject van een oude Leak luidspreker, uitgevoerd voor een klant, was de aanzet om te gaan experimenteren met units en met kasten. De Leak bleek niet meer te redden, de sandwich conus viel uit elkaar, de deels uit epoxy opgebouwde baffle was gedeeltelijk vergaan, condensatoren in het filter voldeden allang niet meer aan de specificaties. Met een carte blanche van de eigenaar kon Jeroen aan de slag en maakte een moderne luidspreker gereed voor de toekomst met als voorbeeld de oude Leak. Door zorgvuldig te werk te gaan en niet alleen zijn eigen oren te gebruiken maar ook die van bezoekers en klanten, werd het een systeem dat ver boven de verwachting van de klant speelt.
De eerste invulling met units voor de Arpeggio Acoustic Opus 1 was met Monacor kevlar modellen, maar het verkleuren van de conus was onacceptabel. Een betere oplossing werd gevonden bij Eton waar de conus gewoon zwart is en waar de kwaliteit een stap hoger van ligt. Jeroen heeft van het begin af aan zijn doelen gesteld: het moet een 3-weg systeem zijn. Gesloten behuizing. 12dB/octaaf filter toepassing. Rendement hoog genoeg om met een kleine buizenversterker te kunnen werken. Versterkervriendelijk impedantieverloop. Beperkt gebruik van demping om levendigheid en snelheid niet de nek om te draaien.
Voltooiing
De Arpeggio Acoustic Opus 1 voldoet aan alle eisen. De 40mm wanddikte maakt de kast uitermate stijf. De inhoud van de 105cm hoge kast met zijn breedte van 34cm en diepte van 40cm maakt het mogelijk demping alleen toe te hoeven passen op de achterwand. In de kast is een afzonderlijk compartiment voor de middentoon luidsprekerunit. De units komen allemaal van Eton en bestaan uit een 27cm woofer, een 20cm middentoon en een 28mm tweeter met een dome gemaakt uit een legering van keramiek en magnesium. Het op een printplaat opgebouwde filter bestaat uit spoelen en condensatoren van Mundorf, Audyn en Auricap. Interne bekabeling is Wireworld vanaf de single wire aansluiting op de achterzijde. Aan het filter is heel veel getuned om steeds verder te komen in detaillering, precisie en het vermogen emotie in de muziek over te laten komen.
In een periode van ruim anderhalf jaar heeft Jeroen gewerkt aan de Opus 1 en heeft hij zijn klanten keer op keer laten luisteren naar zijn vorderingen. Na te zijn uitgekomen op een productiemodel is er aandacht besteed aan het uiterlijk en een voet. De Arpeggio Acoustic Opus 1 staat op een RVS onderstel met spikes en rond de baffle is een RVS strip aangebracht. Naar wens van de klant kan RVS worden vervangen door koper, brons, messing, kan desnoods verguld worden als een klant dat wil.
De afwerking is spuitwerk in een RAL kleur, fineer en hoogglans kan ook. Dat daarvoor een meerprijs geldt bovenop de basisversie is niet meer dan logisch. Uitgevoerd zoals het model in de luisterruimte van Jeroen komt de prijs op 13.950 euro per stuk. Elke Arpeggio Acoustic Opus 1 kan maatwerk worden als de klant een speciale afwerking wenst.
Bij Da Capo luisteren
In de luisterruimte staan de luidsprekers ongeveer 3,5 meter uit elkaar, vrij dicht bij de zijwanden, wel met een ruimte van 2,5 meter tot de achterwand. De luisterpositie is pakweg 4 meter van de Opus 1 verwijderd. De ruimte zelf is akoestisch aangepakt met materiaal aan het plafond en de zijwanden, maar is gelukkig niet te ver gedempt zodat conversatie prettig blijft. De ruimte zelf heeft een oppervlakte van 7x4,6 meter.
Opgesteld staat op een Atacama audiomeubel een Cocktail Audio X45 Pro als digitale bron gereed. Later gaan we samen genieten van een Transrotor Fat Bob S platenspeler. Aangedreven met een Transrotor Constant Eins voeding. Arm en element zijn een Jelco TK-850 L 12" met Jico Seto Hori element.
Voor de platenspeler staat een Audio Research PH9 phono versterker warm te draaien. Audio Research leverde ook de LS28 SE voorversterker en de VT80 SE eindtrap. Alle gebruikte Platinum Serie kabels en de Spaceport netspanning conditioner komen van Wireworld. Liefhebbers kunnen vast uitkijken naar de officiële introductie van de Arpeggio Acoustic Opus 1 in combinatie met de Reference Series van Audio Research, die bij Da Capo High End Audio ergens in mei of juni gaat plaatsvinden. Houdt u daarvoor de website van Jeroen in de gaten.
DJ Björn Jeroen
Veel te veel gepraat en rondgekeken, het is tijd om echt intensief te gaan luisteren naar de weergevers. Met Björn Jeroen als DJ weet je zeker dat er mooie muziek voorbij gaat komen, in een even zo grote diversiteit. Rustigaan beginnen met gitaarmuziek uit de 17de eeuw, cryptisch genoemd op de hoes als “Il labirinto della chitarra”.
Dan vallen twee dingen direct op, waar het systeem groot moet spelen kan het dat ook, met dank aan de afmetingen en het conusoppervlak, maar waar het klein behoort te zijn volgt de luidspreker slaafs en zonder te gaan overdrijven. Dynamiek is groot, subtiliteit wordt behouden. Te herkennen in de muziek is niet alleen de fraaie klank van de instrumenten maar zeker ook het oude karakter openbaart zich. Het Berasin Quartett dat volgt is ruimtelijk, komt holografisch aanzwellen in een enorm stereobeeld dat als een blok beton over je heen gaat.
Zouden er op dat moment aliens in de luisterruimte landen, dan zou mij dat niet eens verbazen. De muziek ervaar ik als vervreemdend, sterft soms langzaam weg in de diepte, kan van muur tot muur de ruimte vullen met geweld. Om te stoppen alsof de deur naar de studio sluit. Dan schieten elektronische geluiden door de ruimte. Helder en strak, onvervormd, snel, je kunt bijna tegen de muur van geluid aanleunen, toch subtiel, krachtig in het laag zonder enige vorm van dreunen of bonken. Imposant in een vlak frequentie verloop zonder uitschieters, dat kun je althans uit metingen wel verwachten. Dit was een eerste kennismaking en ik snak naar meer.
Fourplay bewijst met “You’re my thrill” dat de Arpeggio Acoustic Opus 1 niet hard hoeft te spelen om indruk te maken. Elektrische piano speelt van de linker muur naar de rechter en terug. Zangstem strak in het midden, duidelijk elektronisch bewerkt, toch op de juiste maat afgebeeld. Bij deze opname ontbreekt een hoogte afbeelding, puur de opname want eerder was die er wel degelijk.
Het is ook een keiharde opname met veel echo op stem en instrumenten. Muziek staat als een muur in de ruimte, blijft op afstand van de luisteraar, al kunnen geluiden bijna naast je opduiken in het grote en holografische stereobeeld. Een uitstapje naar “Nantes” van de Franse Angelina Wismes. Met haar zweef ik op twee gedachten, piano en accordeon zijn fraai naast de stem gezet, maar de stem is wat te hard van klank. Ik zoek voor dit meisje meer warmte en ingetogenheid al is ze qua uitspraak op deze wijze goed te volgen.
Hoogte-afbeelding is terug, heel mooi hoe de accordeon hangt achter de stem. Maar ik kan het niet uit gedachten zetten dat de Opus 1 hier wel wat weg heeft van een hoornluidspreker. Op een later moment blijkt de vermeende scherpte te wijten is aan vervuiling op het lichtnet, die is verholpen. Met andere woorden: de Opus 1 verbloemt niets, is ook niet scherp als ook de netspanning in orde is.
Opname na opname
Cantate Domino van Torsten Nilsson. Klassiek orgelspel staat breed. Blazers gaan meedoen zonder een scherpe of te heldere rand. Het koor zingt zacht en zuiver, deze stemmen zijn ineens heel natuurlijk waar dat in “Nantes” minder het geval was. Nu klopt zang wel en komt zonder dat hoorn effect. Alles is zo afhankelijk van de opname, wat de technicus daarmee heeft gedaan en wat de streamingdienst aanbiedt. Heel fraai om de positionering van het koor op deze manier afgebakend te beluisteren zodat in de hersenen een plaatje ontstaat. Pas bij het invallen van koperblazers komt de hardheid een klein beetje terug, zelfs het orgel doet daar aan mee.
Door met klassieke muziek. Een saxofoonconcert weerklinkt door de ruimte, brengt veel levendigheid en blijft dynamisch onbeperkt. Mooi op enige afstand gezet, zodat de oorspronkelijke akoestiek overeind blijft. Naast de sax is er voldoende ruimte voor andere instrumenten, samen spelend binnen een goed onderscheid voor elke speler. Van sax naar de viool van Janine Jansen in een concert van Brahms. Zacht van toon, vertederend, romantisch, intens en elke noot dringt door tot in het hart. Jekyll & Hyde ten opzichte van de stukken daarnet, de zachtheid en de tederheid die nu vrij komt. De goed te volgen viool speelt verfijnd en hartstochtelijk. Bach met ”Die Kunst der Fuge” in een spel dat wordt samengebald tussen weergevers. Instrumenten behouden netjes een eigen identiteit. Was Jansen zacht van klank, nu is de weergave helder en dichtbij opgenomen, veel meer ligt de nadruk op techniek, voor mij minder op artistieke beleving. Rachmaninov brengt weer op een andere manier een pianoconcert. Ik kijk als het ware vanaf een hoger gelegen punt naar het orkest.
De Opus 1 luidspreker is erg goed in het afbeelden van hoe er is opgenomen. Ik ervaar het alsof ik vrij ver naar achteren in de zaal ben gezet. De zaalakoestiek lijkt uit de muren van de luisterruimte te komen waarin de piano als entiteit los staat. Ook met een orgelwerk van Cesar Franck is de luidspreker heel goed in staat de oorspronkelijke akoestiek terug te halen. Het orgel gaat bovendien ver in de diepte van het stereobeeld. Weet aan te zwellen en naar voren te komen met zijn lage tonen.
De Opus 1 behoudt de kracht van een groot orgel en neemt je mee de kerk in of een concertzaal. Betoverend in de hogere noten, soms haast beangstigend in de lage tonen door de donkere klanken. Een hoge mate van definitie bepaalt duidelijke start/stop momenten van aangehouden klanken.
Terug naar de hedendaagse muziek waarin Fink zingt over “Berlin sunrise”. De muziek weet bij mij daadwerkelijk het beeld van een zonsopgang op te wekken, de zon breekt door, de wereld ontwaakt. De concertbeleving haal ik uit een brede, de ruimte naar alle kanten vullende stage. “With all my love” brengt mij terug naar waar ik het luisterverslag mee begon, voor een grootse weergave heb je een groot systeem nodig. Dat maakt Melanie De Biasio indrukwekkend. Zelfs als mevrouw af en toe een keiharde S door de ruimte slingert. Die S past prima in de opgeroepen sfeer. Zij roept bij mij herinneringen op aan Nico, de drugsvriendin van Lou Reed. Slagwerk is imposant op deze speakers. Zonder overdrijving ruimtelijk komen drums soms dichterbij. Melanie lijkt je op te willen slokken in haar klanken en zijn vormt een mooie afsluiting van het streaming gedeelte van de sessie.
100 procent analoog
Vooruit Björn Jeroen, je mag nog één eigen keuze en dan wil ik nog wat horen dat ik thuis veelvuldig draaide vanaf lp. Eerst Tears for Fears en dan bedenk ik mijn hoe coherent het systeem is, overgangen tussen units zijn nimmer als zodanig te herkennen, waren dat nergens al die tijd, en de afstraling naar de luisterplek heeft iets weg van een puntbron terwijl de Opus 1 dat absoluut niet is. Afstemming van het systeem met analoog is erg helder, in ieder geval met deze muziek. “Woman in chains” is best drukke muziek, met veel synthesizers en slagwerk, toch blijven stemmen keurig overeind in het geweld. Bas lijkt te ontbreken, het is er wel degelijk echter de bas bonkt niet. Diana Krall zal nooit een echte zangeres worden, maar piano spelen kan ze als de beste in “Devil may care”.
Kernwoorden zijn: dynamisch, strak, goed stereobeeld. Ritme zit er goed in, muziek komt 100 procent los van de weergevers en staat vrij in de ruimte met strak gepositioneerde instrumenten. Het is al een tijdje terug dat ik de plaat kon beluisteren, maar dit is zeker één van de betere keren. Leven zit er voldoende in de muziek, drums explosief en onvervormd. Nog twee te gaan, eerst Dead Can Dance in een Mobile Fidelity persing. Het begint met een stem, heel vrij in de ruimte opgesteld, muziek in een halve kring er achter gezet. De intro van kant één. Dan komen shakers, ver naar voren rechts, naar achter links, meer slagwerk naar voren. Wat een stereobeeld in de diepte weet de speaker te scheppen. In een meters brede stage gebeurt er van alles en overal duiken geluidjes op. Zweepslagen bijna naast mij hoorbaar. Erg gaaf qua afbeelding en ontzettend levendig. Toch maar afsluiten, onder de klanken van Leonard Cohen met zijn rammelende stem. Vastgehouden is een lekker ritme, getekend door een fraaie afbeelding. Leonards stem hangt in de lucht en woord voor woord komt over op de luisteraar.
Stereobeeld
Je kunt van alles bedenken over de creatie van Jeroen Tidström, als waarom een luidspreker bouwen in een al overvolle markt. Hoe ga je dat verkopen als klein bedrijf? Is het resultaat alle effort en geld waard die er in gestoken is? Mensen, het gaat om passie, om gedrevenheid, om het creëren en uiteindelijk om het resultaat.
Het meest verbluffend aan de Arpeggio Acoustic Opus 1 is misschien wel het kunnen herscheppen van een akoestiek zoals die in de opname zit. Of het neerzetten van een op de mengtafel gevormde akoestiek in een meters breed, diep en hoog stereobeeld. Zelden, echt zelden, heb ik een luidspreker zo met akoestiek om horen gaan en zeker nooit in deze prijsklasse. Het is niet alleen dat stereobeeld dat in gedachten blijft, het is ook het grote dynamische bereik, het gemak waarmee de Opus 1 speelt. Waarbij subtiliteit, lieflijkheid en warmte ook uit de muziek komen.
De Opus 1 is omvangrijk, kan wel een muziekliefhebber in een willekeurig genre heel gelukkig maken. Daar heeft Jeroen hard aan gewerkt en met succes. Wie groot wil kunnen spelen, en de liefde voor muziek in wil vullen met een handgemaakte luidspreker, die raad ik aan Kerk-Avezaath in het navigatiesysteem te zetten. Het is echt de moeite van de reis waard om de Opus 1 een keer te beleven en misschien wel te laten bouwen voor bij u thuis.
Arpeggio Acoustic Opus 1
13.950 euro per stuk | arpeggio-acoustic.nl | dacapohighend.nl
