Het was weer lang geleden dat we een topmodel AV-receiver op bezoek kregen. En wat voor één: de Yamaha RX-A8A, een 11.2-monster waarmee je heel uitgebreide surroundopstellingen kunt bouwen. Een fris Yamaha-design, ondersteuning voor 4K120/8K60, het sterke MusicCast-platform én een AI-geluidsmodus… Er is veel dat onze aandacht trekt.
Om de RX-A8A te situeren: dit is in 2021/2022 het hoogste model uit de betere Aventage-familie bij Yamaha, de opvolger van de RX-A3080. Jawel, zoek je een alles-in-één AV-receiver, dan is dit het beste wat het Japanse merk je te bieden heeft. Mik je nog hoger, dan kom je snel op het terrein van een afzonderlijke processor en een eindtrap. Of meerdere eindversterkers, waarom niet? In het geval van Yamaha spreek je dan over de CX5200/MX5200, een duo dat we niet zomaar aanhalen. Volgens de fabrikant zijn er een aantal ingrepen uit deze toppers naar de RX-A8A overgewaaid.
Voor dit vlaggenschip wordt dus alles uit de kast getrokken. Het is dan ook een kanjer van een receiver, met high slew rate-versterking die 11 kanalen kan aansturen én die daarnaast over volledige pre-outs beschikt voor meer exotische opstellingen. Je kunt de RX-A8A dus probleemloos gebruiken voor een wel heel complete Dolby Atmos/DTS:X-klare thuisbioscoop. Of voor een nog altijd uitgebreide surroundopstelling en een paar extra zones waarin muziek speelt. Er zijn ook drie HDMI-uitgangen, zodat je een tv en projector kunt combineren én in de slaapkamer een scherm kunt aansturen. Flexibiliteit draagt dit 4.199-euro kostend topmodel hoog in het vaandel.
Qua industrieel design kan het verschil met de RX-A3080 niet groter zijn. Net zoals de andere receivers uit deze generatie spreekt de RX-A8A de nieuwe designtaal van Yamaha, met een strakker getekend voorpaneel waar heel weinig knoppen op te signaleren zijn. Al zal je niet naast de gigantisch centraal geplaatste volumedraaier kunnen kijken. Verder is het minimalisme troef op de voorzijde, dat grotendeels bestaat uit een fel glanzend gedeelte (verdeeld in twee stukken) en onderaan een dunne matte balk met een paar aansluitingen. Een hoofdtelefoonjack en een ingang van de meetmicrofoon, onder meer.
Het minimalisme is ook een stukje misleiding, want wat je van ver niet ziet is dat er op het glanzende paneel een aantal touchknoppen zijn voorzien. Iets té minimalistisch is het display, vooral als je zoals in onze testruimte het apparaat aan de zijkant en op enkele meters afstand opstelt. Maar goed, de bijhorende MusicCast-app en de tv-interface verschaffen dezelfde informatie.
HDMI 2.1
Zoals altijd bij een AV-receiver is het HDMI-gedeelte zo niet het cruciaalste, dan toch een van de belangrijkste delen. En dat is absoluut zo als er weer zich een update aan de HDMI-standaard aandient, zoals nu het geval is. Het is te zeggen: HDMI 2.1 is er officieel eigenlijk al enkele jaren, weliswaar zonder de grote impact te hebben van de stap van HDMI 1.4 naar 2.0. Dat komt omdat de echte meerwaarde van de HDMI 2.1-standaard vooralsnog enkel zichtbaar is voor mensen die én een next-generationconsole bezitten én een scherm dat 4K120 (dus 4K aan 120 frames per seconde) of 8K60 kan tonen. Omdat een PS5 of Xbox Series X in handen krijgen even makkelijk is als een winnend lot scoren, zijn er momenteel niet zoveel lui die écht nood hebben aan HDMI 2.1. Als het gaat om video is er gewoonweg geen enkele bron die de nieuwe standaard vereist.
Niettemin, een AV-receiver koop je toekomstgericht, en dus voeren fabrikanten een strijd over wie het best die nieuwe HDMI-eigenschappen ondersteunt. Waar sommige merken slechts een aantal HDMI-ingangen aanbieden die de hoge framerates aankunnen, is 4K120/8K60 bij de Yamaha RX-A8A op alle poorten mogelijk. Daarbij worden zowel de A- als B-variant ondersteund; alle HDMI 2.1-toestellen zouden dus moeten werken. Een pluspunt, al moet je wel wachten op een firmware-update om er echt van te kunnen genieten. Gamers met een pc, die een iets oudere console bezitten of niet mikken op de hoogste framerates, profiteren op termijn nog altijd van een aantal HDMI 2.1-features op hun maat (ALLM, VRR, QMS en QFT).
Op vlak van HDR-standaarden gaat de Yamaha verder dan de norm (HLG, Dolby Vision, HDR10) door eveneens HDR10+ te ondersteunen. Ook hier spreken we eerder van een toekomstverhaal, want HDR10+ vind je enkel bij een beperkt aantal diensten. Let wel: een aantal van deze videofuncties komen er pas met een nakende firmware-update. Dat geldt ook voor sommige audiozaken, zoals Dolby Atmos met Height Virtualization. We hebben wel vertrouwen dat Yamaha hiervoor zal zorgen. Tijdens onze testperiode ontvingen we bijvoorbeeld een update met ondersteuning voor Auro-3D. Vonden we leuk, want om stereomuziek naar surround te brengen is Auro-Matic naar ons gevoel het beste upmixer-algoritme.
Elf kanalen
De voorgaande RX-A3080 bood negen versterkte kanalen en elf pre-outs. Met de RX-A8A krijg je iets meer aangeboden, want dit toestel kan wel elf luidsprekers aansturen (plus twee actieve subwoofers). Die pre-outs zijn er wel nog, zodat je bijvoorbeeld kunt kiezen om je stereokanalen aan te sturen met een audiofielere versterker. Dat kan zelfs gebalanceerd via XLR, een ongewone optie bij een mainstream AV-receiver. Pre-outs – die dus onversterkte signalen uitsturen – kunnen daarnaast handig zijn voor zones in andere kamers. Ook iets heel typisch voor het Japanse merk is dat je een paar ongewonere opties hebt, zoals surround via veel speakers die enkel vooraan staan, een 5.1-opstelling met alle speakers gebi-amped of een klassieke surroundopstelling waarbij de hoogtekanalen via virtualisatie worden gecreëerd. Dat is dan onder meer die Dolby Atmos met Height Virtualization waarop nog gewacht moet worden. Qua audio-ingangen is het aanbod immens, incluis een phono-ingang en een XLR-ingang.
Met zoveel versterkte kanalen kun je veel kanten uit qua surroundopstelling, dat blijkt. Voor onze test hangen we de Yamaha aan de nogal conventionele 5.1.4 DALI-opstelling in de testruimte.
Zoals gebruikelijk bij Yamaha krijg je veel flexibiliteit via de tv-interface aangeboden. En ja, de Yamaha-interface blijft een tikje droog vergeleken met sommige rivalen, maar het is zonder twijfel bij de mainstreammerken diegene met de meest uitgebreide opties. Er is niet zoveel uitleg in de interface te vinden, dat niet, maar er is wel een aparte app die je helpt bij het installeren en aansluiten van de receiver. Deze AVSetup-app zit slim in elkaar, het is niet zomaar een handleiding. Je geeft bijvoorbeeld aan welke luidsprekers je wil gebruiken en dan krijg je het nodige qua instellingen en aansluitingen te zien.
Zoals je zou verwachten op dit prijspunt kun je ook alle mogelijke zaken instellen die je nodig hebt om een perfecte surroundweergave te krijgen. Zoals welk type hoogtespeaker je gaat gebruiken en – bijvoorbeeld – de hoogte van het plafond als je opteert voor reflecterende Dolby-toestellen. De RX-A8A ondersteunt ook het gebruik van draadloze MusicCast-speakers voor de surroundkanalen en een draadloze subwoofer. Maar het lijkt ons dat een veeleisende surroundliefhebber die een high-end receiver zoals deze koopt niet die piste zou bewandelen.
Topmodellen zoals deze worden wel eens in grotere thuisbioscoopprojecten betrokken. Installateurs en sommige pro-gebruikers zullen het fijn vinden dat je de RX-A8A ook kunt instellen via een uitgebreide webinterface.
MusicCast
Op streamingvlak pakt Yamaha al jaren uit met het uitstekende MusicCast-platform. Net zoals bij BluOS of Sonos is dit een volledig platform met een bediening en uiterlijk die heel consistent is gebleven – en dat vinden we een positieve zaak. Nog meer dan ooit is alles gecentraliseerd in de MusicCast-app, die met name op een tablet fijn toont. In deze app kun je de receiver nagenoeg volledig bedienen, ook als je niet streamt maar bijvoorbeeld een film bekijkt via een aangesloten NVIDIA Shield.
Streaming muziek afspelen kun je over het netwerk of vanaf een USB-schijf, of via een streamingdienst (internetradio, Amazon, Deezer, Napster, Qobuz of Tidal). Spotify? Dat doe je via de Spotify-app zelf. Ben je abonnee bij een andere dienst, zoals Apple Music? Dan moet je AirPlay gebruiken of Bluetooth. Over Bluetooth gesproken, een grappige eigenschap van MusicCast is dat je ook het geluid dat afspeelt kunt doorsturen naar een Bluetooth-speaker of -hoofdtelefoon.
Multiroom is integraal deel van het MusicCast-verhaal. Je kunt dus pakweg een platenspeler aan de RX-A8A hangen en je vinyl eveneens laten horen op draadloze speakers in de keuken. MusicCast is wel gesloten, je kunt dus enkel streamen naar andere MusicCast-apparaten. Zo zijn er wel tientallen bij Yamaha, van soundbars tot high-end hifi. Er is zelfs een platenspeler met ingebouwde streaming!
Over MusicCast zijn we grotendeels heel positief. Het werkt soepel, de app is helder en kun je personaliseren. Bijvoorbeeld met een eigen foto per zone of door heel snel bronnen te herschikken en hernoemen, zaken die niet wereldschokkend zijn maar wel het gebruik net iets leuker maken. Een pluspunt vergeleken met het concurrerende HEOS-platform van Denon en Marantz is dat je elke zone echt apart kunt bedienen en andere bronnen laten afspelen. Het enige wat we graag zouden zien is dat je bij het doorzoeken van het aanbod van streamingdiensten albumhoezen groter gepresenteerd krijgt. Het mocht nog net iets sexier. Om een of andere reden slagen we er ook niet in om door te spoelen binnen een nummer.
Features, véél features
Je merkt het misschien al bij het lezen van bovenstaande paragraaf: Yamaha is altijd het merk geweest dat gebruikers veel opties en functies cadeau deed. Aan die tweaker-vriendelijke houding is duidelijk niets veranderd, want als we in de menu’s duiken ontdekken we dat ook de RX-A8A bol staat van allerlei snufjes. Een nuttige functie die in de recente jaren verscheen is Surround:AI, een slimme algoritme die naargelang wat je bekijkt een gepaste geluidsmodus kiest. Het is vooral fijn voor mensen die zich op hun film of game willen concentreren en niet altijd op zoek willen gaan naar net de betere geluidsmodus.
Het algoritme werkt wel goed; tijdens het testen hadden we zelden de neiging om zelf een modus uit te zoeken. Het gebruik is echter geen must. Je kunt nog altijd via de remote of de MusicCast-app een gewenste modus kiezen – en uiteraard krijg je er bij Yamaha heel wat.
Naast de gebruikelijke geluidsmodi om bijvoorbeeld stereocontent naar surround te tillen, krijg je DSP-modi die bepaalde ruimtes simuleren (zoals een concerthal in Amsterdam of de bekende Roxy Theatre). Naargelang je keuze duiken er nog meer opties op waarmee je kunt finetunen. Bij de upmixen met Auro-Matic bijvoorbeeld, krijg je wat extra fijnregelaars, zoals hoe groots de 3D-weergave mag worden en hoe sterk het algoritme ingrijpt bij het upmixen.
Een pluspunt vinden we dat je veel van de tuningopties snel kunt bereiken tijdens het bekijken van een film. Via Geluidsinstellingen in de MusicCast-app kun je zo makkelijk meteen horen wat iets doet. En dat is wel praktisch, aangezien de soundtracks van films op heel uiteenlopende manieren gemixt worden en je soms misschien wat meer bassen wil of dialogen helderder presenteren. Dialogue Lift vinden we ook handig, omdat je zo kunt compenseren voor een centerspeaker die veel lager dan het scherm staat. YPAO Volume werkt dan weer goed om bij lage volumeniveaus toch een relatief volle klank te bieden, een soort Loudness-functie.
Je zou van die meer technische filosofie van Yamaha een ongelooflijk ingewikkelde procedure om te kamer te kalibreren verwachten. Maar dat is niet het geval. Je krijgt bij de A8A de geavanceerdste versie van YPAO, RSC en 3D, die automatisch heel wat netelige kamerproblemen kan aanpakken. Dit kan zelfs met één meting op één punt die je ongeveer een minuut of twee afrondt. Voor accuratere resultaten kun je desgewenst meerdere metingen uitvoeren. Gegeven dat je er niet zoveel tijd aan kwijt bent, is dat een goed idee.
Nadruk op detail
Een mooi, heel ruimtelijk filmfragment dat de kracht van Atmos demonstreert is te vinden bij ‘No Time To Die’ (Apple Movie, Dolby Atmos), de recentste James Bond-film. Het zit propvol spectaculaire scènes, zoals de geweldige shootout waarbij James Bond wordt bijgestaan door een guitige Ana de Armas (“Gelukkig heb ik drie weken training gehad!”) in Havana. Wanneer 007 met partner en kind een mistig Noors woud inrijdt, wordt de sfeer opeens beklemmend. De uitgekiende audioproductie heeft daar mee te maken: opeens klinkt alles holler en afstandelijker, met echoënde motorfietsen die in de verte rondrazen.
De hoogtekanalen zorgen hier voor een heel stuk extra immersie. De RX-A8A daarbij heeft meer dan genoeg vermogen om de individuele kanalen precies aan te sturen. Dat geeft een heldere, gedetailleerde indruk, met veel kleine details die uit de mix springen.
Die ervaring hebben we ook bij ‘Matrix Resurrections’, een film waar we inhoudelijk nog wat verdeeld over zijn, ondanks de schrijversbijdrage van David Mitchell, de gevierde Britse auteur van onder meer ‘Cloud Atlas’. De special effects zijn zoals je zou verwachten wél behoorlijk goed. Doorheen het vierde deel is er meer dan genoeg op surroundvlak te beleven, net zoals bij de originele trilogie. Incluis een typisch Matrix-moment: zware kogelhulzen die in een stroom naar beneden vallen, in dit geval afgevuurd door een helikopter – herinner je nog de vele hulzen die in de bekende marmeren gangscène van de eerste Matrix-film rondvlogen? Die iets helderdere toets laat ze echt uit het scherm vallen.
Ook bij de finale shoot-out blijft dat gevoel van detail, maar ook dynamiek. Goede punten voor YPAO, dat zelfs met de minimale meting op één punt de kamer en luidsprekerposities goed heeft ingeschat. De subwoofer wordt bovendien correct aangestuurd, heel strak maar wel present.
Als Paul Atreides in Villeneuves ‘Dune’ (Ultra HD Blu-ray, Dolby Atmos) met zijn bizarre ornithopter een gigantische zandstorm invliegt, vliegen de zandkorrels helemaal rond je.
Het is een spannende scène: ontsnappen ze aan de raketten van de Harkonnen en zal hun vliegtuig de enorme windsnelheden overleven? Geluid speelt een cruciale rol om de spanningsboog gespannen te houden. In feite geldt dat voor het sounddesign van heel deze film, het zou ons niet verbazen als er een Oscar voor te rapen valt.
Na de zandstorm volgt een overlevingstocht door de woestijn, dat eerst dankzij ijle geluidseffecten en muziek een heel dromerig karakter krijgt. Ook dat brengt de Yamaha uitstekend over, net als de epische klanken die volgen als Paul en Jessica door een zandworm worden achtervolgd. Als je een voorbeeld zoekt van hoe een soundtrack je betrekt bij een verhaal en je confronteert met de grootschaligheid ervan, dan zit je bij Dune goed. Het is bij uitstek een film die je niet op dezelfde intense manier kunt beleven via tv-speakers of zelfs een high-end soundbar. De vele lagen en fijn detail vragen een betere receiver zoals deze.
Een film die ons verraste op surroundvlak is ‘Ghostbusters: Afterlife’ (UHD Blu-ray, Dolby Atmos). De paranormale actie wordt uitstekend ondersteund door een dartele spookachtige soundtrack waarin veel kleine details en beweging voorkomen. Het is allemaal heel tongue-in-cheek, met veel knipoogjes naar de eerste delen – daar is Gozer de Gozerian weer – die ook in de soundtrack opduiken en een speelse score die helemaal aansluit bij de Bernstein-muziek van de eerste Ghostbusters. Die rijkdom weet de Yamaha-receiver fris te presenteren, wat zeker bijdraagt aan het kijkplezier.
En ‘pure’ muziek? Los van filmkijken staat dat nooit, want muzikale thema’s drijven even sterk een typisch verhaal voort als geluidseffecten. Maar toch, tijdens het testen van deze Yamaha kwam componist John Williams tweemaal in het vizier. Eerst ontvingen we eindelijk de Blu-ray-editie met de Dolby Atmos-versie van zijn Berlin Concert die samen met de Philharmoniker werd opgenomen, een dag later bleek het de man z’n negentigste verjaardag te zijn. Redenen genoeg om die prachtige nieuwe opvoeringen door een 5.1.4-opstelling te jagen – en ook te vergelijken met de opvoering die hij in 2020 opnam met de Wiener Philharmoniker.
Het kroonstuk van Williams’ carrière is toch ‘The Imperial March’, in de Berlijnse versie machtig gebracht. De Yamaha slaagt er in om bij deze surroundversie de indruk te geven dat we (terug) in de bekende vijfhoekige concertzaal staan, met centrale plaatsing van het orkest. Knap, maar dan is de Weense versie wat ons betreft nog iets bombastischer en dynamischer, een verschil dat je echt kunt waarnemen via de RX-A8A en de DALI’s.
Conclusie
De enorme hoeveelheid opties en instellingen die we verwachten van elke Yamaha-receiver zijn uiteraard bij dit imposante Aventage-vlaggenschip aanwezig. Idem met het MusicCast-platform, waardoor muziek streamen heel vlot verloopt. Combineer dit alles met een brede ondersteuning van surroundcodecs en HDR-standaarden én een krachtig versterkingsluik, en je spreekt over een droomreceiver voor wie een compromisloze thuisbioscoop wil bouwen. Dankzij de 11 versterkte kanalen van de Yamaha RX-A8A mag het zelfs over een heel uitgebreide cinema gaan. Er zijn maar weinig scenario’s die deze topper van Yamaha niet aankan.
Yamaha RX-A8A
4.199 euro | www.yamaha.com
Beoordeling 4,5 op 5
