In augustus deelden we een nieuwe oproep voor ThuisTesters, deze keer voor de Polk Audio Reserve R100 boekenplankspeakers. In september hadden de drie geselecteerde deelnemers vervolgens alle tijd om in hun eigen luisteromgeving met de R100 kennis te maken, waardoor we nu in oktober de resulterende reviews kunnen delen – te beginnen met de bevindingen van Roniel. Tekst & foto's: Roniel Scholma

Met dank aan HIFI.nl mocht ik enkele weken de nieuwe Polk Reserve R100 boekenplank luidsprekers in mijn huiskamer beluisteren. Waarom ik? Toen HIFI.nl de kans bood om zo’n luidspreker te mogen uittesten, moest ik zelf ook even goed nadenken over waarom ik in aanmerking zou komen. Hoe kan ik een redacteur overtuigen dat ik het waard ben? Nou, dat bleek uiteindelijk niet zo moeilijk: ik bouw bijna alles zelf, al ruim 28 jaar. Van versterker naar interlinks naar het aanpassen van mijn cd-speler tot verschillende luidsprekers.

Nog nooit in die 28 jaar heb ik een professionele luidspreker uitgebreid aan een luistertest mogen onderwerpen. Dus dat was mijn motivatie die ik naar HIFI.nl stuurde. Ik ben dan ook heel dankbaar dat ik hieraan mocht meedoen. 

Voor de volledigheid deel ik graag mijn eigen audioset;

• Muziekbronnen: Tidal + Marantz CD6000oso limited edition - gemodificeerd
• D/A converter: Schitt Modi 3 multibit
• Versterker: zelfbouw Hexfet versterker klasse A/B uit 1993 - gemodificeerd
• Luidsprekerkabel: Argon audio classic SC2

Polk Audio Reserve R100: in de doos, uit de doos

Na enkele weken verschijnt er een bezorger. In een stevige kartonnen transportdoos worden de luidsprekers bij mij afgeleverd. Nadat ik de transportdoos heb opengemaakt, tref ik de zwarte doos van de fabrikant aan, netjes verpakt. Daarbinnen zitten, in piepschuim en een zachte folie, de twee mooie witte Polk luidsprekers.

Het uitpakken is snel gedaan, er zit geen hinderlijk plakband o.i.d. om de folie’s. De geur van een mooi nieuw product komt me tegemoet. De fabrikant heeft ze keurig verpakt.

Het lenen van de luidsprekers ging samen met een uurtje video-bellen met de leverancier. Echt gaaf dat ze dat aanbieden. Olivier (Bosiers, brand manager bij Sound United, red.) kan goed uitleggen hoe de techniek van deze luidspreker in elkaar steekt. Met enkele mooie commerciële termen kon hij beschrijven hoe de vork in de steel zit. Als zelfbouwer ben ik daar wat minder gevoelig voor, maar enthousiast maakte hij me wel. 

Wat je ziet en niet direct ziet

De twee boekenplankluidsprekers zijn afgewerkt in een rustig matte witte kleur. (Ze zijn ook leverbaar in zwart) Ze staan denk ik prima in elke woonkamer, vooral omdat ze niet heel uitgesproken zijn vormgegeven. Dit doet de waf goed (wife acceptable factor). De meeste audiofielen zijn toch mannen. En mocht je van het vrouwelijke geslacht zijn en thuis bepalen wat er qua audio-apparatuur in je woonkamer staat: deze parameter heeft een equivalent maf.

De linker en rechter hoeken aan de voorkant zijn mooi afgerond, wat gunstig is voor het afstraalgedrag. Als we de kast goed onder de loep nemen zien we dat de mat wit afgewerkte kleur een folie is welke om de kast is geplakt en keurig in het middag aan de achterkant tegen elkaar sluit. De folie aan de bovenkant sluit naadloos aan.

 Zowel de tweeter, de woofer als de basreflexpijp en aansluitterminal zijn netjes ingefreesd. De R100 staat op vier zwarte rubberen voetjes/dempertjes.

 Als je de basreflexpijp bestudeert, dan zie je iets vreemds: het is een dichte pijp in een iets grotere pijp. Polk noemt dit de X-poort-technologie. Kleine kinderen zullen minder snel een knikker in deze luidspreker verstoppen. Ook deze poort is netjes afgewerkt met mooie afrondingen. 

Via de basreflexpijp zie je met een felle zaklamp dat de kast van MDF is gemaakt. Een dwarsbalkje in het midden tegen het frontpaneel zorgt voor extra stevigheid. Als je tegen de kast klopt, voelt deze solide aan. Maar of er demping in zit… dat kan ik niet zien.

De frontjes zijn vernuftig eenvoudig: een plastic frame overtrokken met grijze dunne stof. Als het zonlicht erop schijnt zie je de luidsprekers er iets doorheen schijnen. De frontjes blijven op hun plek met kleine magneetjes. Dat vind ik een mooie oplossing. Bij iedere luistersessie gaan ze eraf wat met deze handige oplossing echt een eitje is.

De luidsprekers zijn echt mooi afgewerkt alhoewel ik persoonlijk niet zo van folie houd. Als je ze koopt, dan koop je een mooi product met moderne uitstraling welke in iedere huiskamer een onopvallende verschijning is.

Aansluiten & inspelen

De twee banaanstekkers zijn eenvoudig aan te sluiten. Maar ook aan de minimalisten is gedacht: je kan je luidsprekerkabels direct in de aansluitklemmen steken en de schroeffitting goed vastdraaien. 

Inspelen – tja, dat schijnt te moeten. Dus ik heb ze aangezet en ben verder gegaan met werken. Met enige regelmaat heb ik de cd-speler herstart om het inspelen te vorderen.

De Review zelf

Hoe schrijf je in begrijpbare taal wat je ervaart als je muziek luistert? Nu wordt het vaag en duiken we de niet duidelijk gedefinieerde termen in van de audio wereld. Want hoe omschrijf je wat je emotioneel beleeft? En wat ik mooi vind qua klank, hoeft mijn vrouw of iemand anders bovendien niet mooi te vinden. 

Daardoor kwam ik wel op een idee: dat ik mijn vrouw aan een blinde geluidstest zou kunnen onderwerpen. Waarom blind? In de afgelopen weken heb ik mijn eigen zelfbouwluidsprekers afgerond en die moesten ook beproefd worden. Voor mij een uitgelezen kans om te zien hoe mijn vrouw de twee totaal verschillende luidsprekers zou gaan reageren. Daarover straks meer.

Mijn eerste indruk van de R100

Deze kleine luidspreker produceert een vol laag, vooral voor zo’n kleine kast. Je moet er van houden en het mag gezegd worden: aan laag geen gebrek. Afhankelijk van je muzieksmaak en speelvolume en bouwstijl van je rijtjeshuis kan je best de buren laten meetrillen.

Het hoog is duidelijk, fris en helder. Ik ervaar het als rustig en strak weergegeven. Het is niet vermoeiend en zelfs aangenaam om naar te luisteren.

Mijn tweede indruk

Na nog wat uitgebreide luistersessies begint mij iets op te vallen. Het karakter van de luidspreker wordt langzaam duidelijk. En ik mis iets, iets waar ik de vinger maar niet op kan leggen. En dat zit hem in de emotie van het weergeven van de muziek.

Alhoewel het volle laag niet mijn voorkeur heeft is mij vrouw er wel van gecharmeerd. En het hoog, de stemmen, worden echt mooi weergegeven. Uiteindelijk is mijn vrouw het die de juiste termen noemt waarmee ik deze review in begrijpbare taal kan uitdrukken: emotie.

Mijn mening gevormd

Na nog wat luistersessies ben ik eruit. En dat komt omdat ik deze nieuwe R100 Polk kon vergelijken met mijn bestaande breedband Fostex FE103en boekenplank luidspreker (ja, ook zelfbouw). En met mijn nieuwe zuilluidspreker met de Tang Band 5 inch woofer, 3 inch full-range-driver van Tang Band en bipolaire tweeteropstelling van Dayton Audio (één tweeter aan de voorkant en één aan de achterkant: dit geeft een heel ruimtelijk geluid).

De Polk R100 doet iets niet wat mijn zelfbouwluidsprekers wel doen: en dat is de emotie meegeven in de muziek. Waar mijn Fostex een zanger letterlijk qua klankbeeld in de kamer kan plaatsen blijft de zanger bij de Polk wat in de kast zitten. Hetzelfde beeld ontstaat bij mijn zuilluidspreker in vergelijking met de Polk. Ik mis een bepaalde beleving in de weergave waar ik aan ben gehecht. En dat is heel persoonlijk, dat realiseer ik me.

Als je van een vol laag en rustig hoog houdt, met een rustig geluidsbeeld van de zangers, dan is deze Polk zeker iets voor je. Houd je meer van zeer gedetailleerde muziekstukken met veel variatie, als je de zanger denkbeeldig in de woonkamer wil horen, dan zou ik deze Polk niet aanraden. Alhoewel het laag me in eerste instantie wel aanspreekt, het is sterk aanwezig, geeft dit toch niet mijn voorkeur op lange termijn. 

Verder valt op dat dat de vrouwelijke zangers ‘iets lager’ lijken te zingen. Dat kan natuurlijk niet en dat heeft niks te maken met de scheiding tussen de lage en hoge tonen. Een sopraan (hoge vrouwenstem) komt tot ongeveer 1kHz. Ik vermoed dat de scheiding tussen laag en hoog iets verderop in de frequentieband zit, wellicht rond de 1,5 kHz, maar dat kan ik niet aantonen. Mijn zuilluidspreker ligt wel rond dat punt.

Mijn verklaring is dat de woofer het middengebied wat minder fris kan weergeven, zo ergens tussen de 400 Hz en de 2 kHz. Een vrouwenstem ligt ergens tussen de 200 Hz - 1 kHz. Juist in dat gebied klinkt deze woofer vol met een wat sterke nadruk op het laagste gedeelte. Dat kan een verklaring zijn waarom vrouwelijke zangers iets lager lijken te klinken. 

Een vriend van mij kwam speciaal voor deze Polk luidsprekers een middagje luisteren. Ik had niks gezegd over mijn bevindingen om een objectieve reactie te horen. Na een uurtje luisteren kwam hij tot dezelfde conclusie: de vrouwelijke stemmen lijken lager en het hoog komt niet echt los van de luidspreker en een tikkeltje veel laag.

Als laatste valt op dat het hoog echt wel heel zuiver en gedetailleerd klinkt. Ik vind het wel aangenaam om naar te luisteren, ook al mis ik de emotie/beleving die wat mij betreft een luidspreker mag weergeven.

Goed en minder goed

Het sterk aanwezige laag zal menig luisteraar aanspreken. Dat kan deze speaker prima. Het midden en hoog is rustig, niet opdringend en aangenaam om naar te luisteren, vooral ook als achtergrond luidspreker. 

Wat de Polk R100 iets minder goed doet is emotie weergeven. De zanger in de woonkamer plaatsen, dat vindt deze luidspreker echt moeilijk. Alhoewel het gecontroleerde hoog van de softdome-tweeter best helder en fris klinkt blijf ik bij mijn mening dat de muziek niet echt los komt van de luidspreker. 

Dan: aanschaffen of niet?

De huidige verkoopprijs schommelt tussen de 499 en 549 euro. Zou ik het waard vinden om dit geld er voor uit te trekken? Dat hangt natuurlijk van je bestedingsruimte af, maar als je ongeveer dit geld wilt besteden, dan raad ik je aan om een goede vergelijking te doen met deze R100 en soortgelijke luidsprekers. Bedenk vooraf eerst heel goed welk klankbeeld je wenst. Dat maakt het zoeken en beoordelen namelijk makkelijker. Zoek je een luidspreker met een vol laag, dan is dit een prima keuze. 

En wat vindt mijn vrouw ervan? Die vindt het erg jammer dat ze weer terug moeten. Alhoewel ze benoemde dat ze de emotie miste in het klankbeeld, is ze wel heel gecharmeerd van het volle laag en het rustige detail van de tweeter. Tja, uiteindelijk blijft het beleven van muziek via een luidspreker ook heel persoonlijk, iets wat je niet met grafieken of vage audio-weergave termen kan omschrijven. Het is emotie.

Mijn muzieklijstje

Ter inspiratie deel ik jullie mijn muzieklijstje van veel gedraaide muziek. Ja, ik speel eigenlijk alleen cd’s als het op heerlijk luisteren aan komt. Tidal (ik heb een hifi abonnement) geeft via dezelfde DAC van het merk Schitt bij lange na niet de dynamiek die de cd wel heeft. En dat terwijl technisch gezien hetzelfde aantal digitale bitjes wordt omgezet naar analoog. Ik heb ook MQA beluisterd via een andere DAC, ook dat haalde het niet bij een cd. Hoe dat zit weet ik nog niet, ik wil nog eens Deezer uit proberen om een dubbelcheck te doen.

Maar het gemak van muziek via streaming uitproberen is wel heerlijk moet ik zeggen, echt een aanrader.

• Loreena McKennitt; An ancient muse: Incantation + Caravanserai + Beneath a Phrygian sky
• Trijntje Oosterhuis; Ken je mij: De gestorvene + Ken je mij
• Katie Melua; Piece by piece: Shy boy, Spider’s web
• Natalie Merchant; Ophelia: Ophelia + My skin
• Mariecke Borger; Through my eyes: Not to late + This way + Losing you
• Loreena McKennitt; The wind that shakes the barley: As i roved out + The star of the country down + The wind that shakes the barley
• via Tidal: Nils Lofgren; Keith don’t go (acoustic live)

Je kan deze playlist ook vinden op Tidal.