Het begint een leuke traditie te worden om ten minste één maal per jaar neer te strijken in het landelijk gelegen Kerk-Avezaath bij Da Capo High End Audio, om samen met René Degens van Dimex Reference Audio Equipment bij Jeroen Tidström te gaan luisteren. Naar twee Franse merken uit het leveringspakket van Dimex, ditmaal: Kora en Diptyque. Twee merken die in Frankrijk op minder dan 100km uit elkaar gevestigd zijn in Montauban en Toulouse.

Kora en Diptyque zijn bekende merken voor ondergetekende omdat ze mede door reviews van mijn hand al op HIFI.NL in het nieuws kwamen, waaronder deze review van de Kora Audio TB140 versterker. Diptyque Audio brengt paneelluidsprekers, in de vorm van het nieuwste type DP107, in een kleinere ruimte staat de DP77 al klaar. Kora High Fidelity zorgt voor de versterking met een TB140 voor de kleine Diptyque en een TB200 voor het grote paneel. Met als leuke bijkomstigheid dat Diptyque versterkers van Kora gebruikt om de luidsprekers te tunen voor een optimaal resultaat. Noem het land Frankrijk en mijn hart gaat sneller kloppen, noem het woord audio en meer adrenaline komt vrij. De combinatie met muziek is euforie.

Da Capo High End Audio in Kerk-Avezaath

Plaats van handeling zijn de twee luisterruimtes van Da Capo. De kleinere ruimte heeft een laag plafond dat wat invloed kan hebben op de laagweergave. Het schuiven van de luisterpositie richting de luidsprekers haalt een te zware bastoon al snel weg. De grotere ruimte is speciaal voor muziekweergave ontworpen met de niet-parallelle wanden, het schuin lopende plafond en de muren van ruw metselwerk.

Opvallend veel Audio Research apparatuur staat opgesteld bij Da Capo, een merk dat goed combineert met Magnepan luidsprekers en dus ook met de paneelweergevers van Diptyque. Jeroen heeft elk Diptyque model in huis om te laten beluisteren. Nu Audio Research weer als zelfstandig bedrijf in de markt staat, zijn intern opnieuw de betere componenten te vinden en is het merk terug op een toppositie. Plannen heeft Jeroen genoeg, zo zullen binnenkort Da Capo Arpeggio luidsprekers klaar zijn, een eigen ontwikkeling van Jeroen met een rendement van 91dB aan 8 Ohm. Tevens wordt de stroomvoorziening aangepakt naar de luisterruimtes, door het ingraven van nieuwe Belden kabels in de tuin tussen woonhuis en luisterruimtes.

Verdiepen in Diptyque

Het Franse merk Diptyque onderkent dat magnetostatische paneelluidsprekers wel eens een groter luisterplezier kunnen leveren dan de eeuwige conus modellen. Vanaf 2001 zijn Gilles Douziech en Eric Poix gefascineerd door een paneel in combinatie met een bandtweeter, een luidspreker die weliswaar plat is, maar een afstand tot de achtermuur nodig heeft. Elke Diptyque is een magnetostaat, een paneel waarin een folie is gespannen. Op de folie zijn stroomgeleidende banen aangebracht, het geheel is opgehangen tussen magneten. Bij de Diptyque zijn dat bipolaire magneten voor een meer gecontroleerde en diepere basweergave. Door een wisselspanning aan te sluiten op de geleiders op de folie, zal de folie gaan bewegen en geluid voortbrengen. Het frame waarin de folie is gespannen moet sterk zijn, mag niet buigen, maar ook niet te dik worden waardoor het invloed gaat krijgen op de akoestische eigenschappen. Naast het membraan is een ribbon tweeter geïntegreerd. De luidsprekers staan op een elegante voet waarmee de bekabeling vrij in de ruimte komt te hangen. Een verbetering ten opzichte van de eerdere uitvoeringen waar het met dikke kabels slecht kersen eten was.

In de hierboven afgebeelde DP77 vormt een membraam met een oppervlak van 0,132m2 de bas en middentoon weergever, die zich laat combineren met een 30cm ribbon tweeter. Het tweeweg systeem heeft een vrij laag rendement van 84dB en combineert dat met een impedantie van 6 Ohm. Een versterker van rond de 60 Watt wordt als minimum aanbevolen. Met een afmeting van 770 x 470 x 20mm is de naamgeving deels verklaard, want DP77 staat voor 77cm. Met de fraaie stand weegt de DP77 toch nog 18kg, terwijl het paneel zelf maar 2cm dik is.

Elke Diptyque is leverbaar in 160 verschillende RAL kleuren en het raster voor de foliepanelen is te bedrukken, mocht u van de Diptyque een kunstwerk willen maken. Het wisselfilter van Diptyque is een huzarenstukje met minimaal verlies. Het grote werkgebied van de weergevers laat toe dat een helling van 6dB/octaaf genoeg is bij een wisselfrequentie van 1600Hz. Alle Diptyque luidsprekers worden volledig met de hand samengesteld. De CNC gefreesde houten delen, de gelaste metalen frames, de membranen en de filters maakt Diptyque zelf in Montauban, alleen het spuitwerk wordt lokaal uitbesteed.

De relatief nieuwe Diptyque DP107 is een afgeleide van de populaire DP77, maar met een hoogte van 107cm kon de folie groeien tot 0,198m2 en is de ribbon tweeter met 45cm een heel stuk langer geworden. Het rendement is een stapje hoger, 86dB, het frequentiebereik net wat groter en het gewicht is naar 22kg gegaan. Verder is de DP107 een echte kloon van de DP77 in kleuren, belastbaarheid, versterkereisen en impedantie. Staat de DP77 in de wat kleinere luisterruimte van Da Capo, de DP107 mag in alle vrijheid de grote luisterruimte vullen. Zelf vind ik het altijd fijn te weten in welke prijsklasse wordt gepraat, de DP77 heeft een prijs van 3.600 euro per paar, de grotere DP107 kost 5.500 euro per paar. In de standaardkleuren en met neutraal front.

Kora Square Tube Technology

Er hangt vanuit het verleden de nodige magie om de Kora versterkers, want in veel testen kregen ze uitstekende beoordelingen. Het waren in die tijd altijd 100 procent buizenversterkers. Het overgenomen bedrijf heeft zijn naam behouden, is qua versterkertechniek een heel nieuwe weg in geslagen waarin een buizen voortrap met een transistor eindtrap is gecombineerd. Althans in basis, want Kora gebruikt een unieke schakeling die u nergens anders gaat aantreffen. Zelfs de term hybride is niet op zijn plaats voor de Square Tube Technology.

De kern van de versterker wordt gevormd door een viertal voorversterker elektronenbuizen (ECC82 en ECC83). Deze buizen zorgen voor een symmetrisch signaal en de spanning (volt) aan de uitgang aan de luidsprekerklemmen. Symmetrisch, omdat de helft van de buizen met een negatieve spanning “trekt� aan de luidspreker en de andere helft met een positieve spanning “duwt�. Deze buisjes worden minimaal belast en staan zodanig ingesteld dat een lange levensduur gegarandeerd is. Dat kan omdat de buis slechts spanning levert, ingesteld op 2mA voor de kathode, 1mA voor de triodebuis.

De voordelen van een buis zijn denk ik bekend: dynamiek is een fluitje van een cent voor een buis, lineair gedrag en de snelle spanningswisselingen worden volledig benut. Wat de ontwerper van Kora vervolgens heeft gedaan is de spanning van de buisjes aan de luidsprekerklemmen combineren met een stroomversterker om een luidspreker aan te drijven. De transistoren zijn als volgers ingesteld met een hoge ingangsimpedantie, een versterkingsfactor van bijna één en een lage uitgangsimpedantie. Een transistor heeft op deze wijze ingesteld geen invloed op de geluidkwaliteit en zijn gekozen op basis van een lineair gedrag tussen 10mA tot 10A.

De gedachte van spanning (volt) loszien van de stroom (ampère) is niet nieuw, de implementatie van Kora met buizen en transistoren wel. Kora claimt dat het gedrag van de versterker totaal onafhankelijk is van de belasting (capacitief en/of inductief), geen last heeft van faseverschuiving en altijd grip houdt op de luidsprekers. Uiteraard is er veel aandacht besteed aan de voeding waarin een filter tegen common mode ruis is opgenomen.

In de basis zijn de Kora TB140 (foto boven) en TB200 gelijk aan elkaar. De TB140 levert 2x70Watt aan 8 Ohm tot 2x100Watt aan 4 Ohm. Daarvoor zijn aan de uitgang vier Motorola complementaire transistoren in gebruik. Naast vier lijningangen is er een MM phono ingang en een pre-out te vinden aan de achterzijde.

De uitvoering is mat antraciet met een zwarte voorzijde waarin in okergeel de aanduidingen verschijnen. Maten zijn 118 x 420 x 370mm, de Kora TB140 weegt 9kg. De 300VA transformator en 2x44.000uF capaciteit zorgen voor het beschikbare uitgangsvermogen. Het frequentiebereik is opgegeven als 20Hz–20kHz binnen +/- 1dB. De prijs voor de Kora TB140 is vastgesteld op 5.000 euro.

De Kora TB200 is krachtiger met 2 x 100 Watt aan 8 Ohm tot 2 x 180 Watt aan 4 Ohm. Twaalf eindtransistoren worden ingezet aan de uitgang. Twee 300VA transformatoren worden afgevlakt met 60.000uF per kanaal. Is het uiterlijk gelijk aan de TB140, de maten zijn gegroeid naar 168 x 420 x 350mm en het gewicht is gestegen naar ruim 17kg. Overgebleven zijn vier lijningangen, phono is niet meer aanwezig en ook de pre-out is verdwenen. Inclusief afstandsbediening zoals ook bij de TB140 wordt geleverd, is de prijs van deze versterker 10.000 euro.

Spelend klaargezet

Jeroen heeft samen met René de sets spelend klaar gezet. De Kora TB140 met de Diptyque DP77 staat te spelen vanaf een NuPrime Stream-9 en DAC-9SE. Een streamer en een DAC met elk een prijs net onder de 1.100 euro gehouden. Beiden met specificaties als DSD256 en PCM 24bit/768kHz. Geschikt voor een keur aan muziekdiensten, internet radio en DNLA. De DAC is voorzien van XLR en RCA uitgangen. Alle kabels zijn van het Da Capo “huismerk� Wireworld. De netspanning gaat door een Wireworld Spaceport, de ethernet data lopen door een Silent Angel Bonn N8 switch met Forester F1 voeding.

In de grote luisterruimte staan de DP107 luidsprekers te spelen aan een Kora TB200 versterker. Ditmaal met een Cocktail Audio X45 Pro streamer/DAC waarin ESS Sabre 9038 pro chips zorgen voor de conversie. Uiteraard weer Wireworld bekabeling. Wireworld wordt volgens Jeroen ontworpen door een muziekliefhebber. Hij streeft naar karakterloos in de juiste zin van het woord, heel goed te matchen met willekeurig welk merk elektronica. Hier zet Jeroen de Platinum serie kabels in, voor ethernet staat er wederom een Silent Angel combinatie. Het fraaie rek is van Atacama, model Eris 2 Eco 5.0. Geen netfilter, een Matrix 2 stekkerblok van Wireworld volstaat.

Kleine ruimte: TB140 en DP77

De openheid van de luidsprekers valt direct op met “Wonderful world�, wat zorgt voor een heerlijke Eva Cassidy stem, van de juiste afbeelding, niet te groot, niet te klein. Goede intonatie, dynamisch zonder compressie. Los en groot. Soepel en zuiver. Veel gemak gecombineerd met gebruik van de ruimte. Veel lage tonen energie komt vrij wat waarschijnlijk te herleiden is naar een laag plafond in de kleine luisterruimte.

De ruimte maakt wel dat een realistisch volume mogelijk is, hetgeen bijdraagt aan de “echtheid� van de weergave. Als het publiek klapt aan het eind van de zang, klappen er mensen en is het geen vage ruis van handen. De stem van Eva als ze praat vormt een groot contrast tot haar zangstem. Dat is eerder nooit zo duidelijk opgevallen. “Days of wine and roses� is een lekkere oude opname van Oscar Peterson, heel puur gehouden in de mix. Het slagwerk is veel te wijd opgenomen, waardoor het over de breedte van de luisterruimte is uitgesmeerd, terwijl een enkele trommel heel exact gepositioneerd wordt. De hoeveelheid energie in de lage tonen is dit keer bescheiden en laat het lopen van de vingers over de snaren van de bas duidelijk horen. Piano wordt centraal gehouden, het is een andere weergave dan ik gewend ben, met dank aan het werken met een dipool.

Wat ik net zo ervaar als ooit thuis, het is even wennen aan een dipool, om na de gewenning te ervaren wat een voordelen zo’n luidspreker kan hebben. Daarbij is het nog eens een voor mij vreemde omgeving. Laat ik Peterson verder spelen op zijn album, dan zak ik steeds verder achterover om de muziek op te zuigen. Het kabbelt vrolijk verder, maakt mij rustig, vraagt om aandacht wat ik graag geef. Want pianoloopjes van de meester komen verrassend helder voorbij zweven. Het is en blijft een heerlijke cd.

Heldere stemmen van een koor in “Days of Beauty� van de cd “Wintersongs�. Wat strijkers zijn toegevoegd, Ola Gjeilo speelt zijn composities op piano. De sfeer van een winters landschap is middenin de zomer op te halen met het systeem. Geen gemakkelijke track om netjes weer te geven met de galm op de stemmen. “Home� is een stuk eenvoudiger, vooral in intro laat Ola horen waar zijn kracht zit, namelijk in het pianospel. De later aanvullende strijkers waren niet nodig geweest en weer staan ze naar mijn smaak niet heel netjes in de opname.

Echt uit de oude doos komt Emmylou Harris met “Together again�. Laat maar komen die aparte stem die mijn jeugd beheerste. Eén van de vele country dames waar zoveel muziek van beschikbaar was. De set laat horen dat niets van de schoonheid verloren is gegaan. In mijn herinnering, al is die na al die jaren vervaagd, kwam deze hoge resolutie nooit naar voren. Er is toch veel verbeterd aan audiosystemen in de loop der jaren. Vintage audio is leuk, maar in 2021 zijn we lichtjaren verder gekomen. Toch zijn de oude opnames nog de moeite waard, zelfs al laten ze pijnlijk horen waar destijds fouten zijn gemaakt.

Agnes Obel speelt haar “Island of doom� van de cd “Myopia�. Hoe gemakkelijk wil je horen in welke toonsoorten ze haar teksten zingt? Zet dan een Diptyque DP77 of gelijkwaardig neer. Waar de stemmen samen zijn gevoegd is het onderscheid nog steeds heel eenvoudig te volgen door de hoge resolutie van de weergevers. Nog altijd breed en los neergezet. Soepel spelend alsof er geen luidspreker staat. De manier van weergeven doet sterk denken aan de Quad elektrostaat, of een Magnepan waar Diptyque qua principe vergelijkbaar mee is. Agnes zweeft door de ruimte, overal duiken geluiden op, het maakt de muziek spannend en overtuigend. Geen straf om de cd, via Qobuz gestreamd, nog even door te laten lopen. Mooie bassen onder de muziek, die behoorlijk diep gaan zonder te overdrijven. Ze vormen de duistere basis behorend bij de muziek van Obel.

Akademie für Alte Musik Berlin brengt van Handel “Concerti Grossi Opus 6 (7-12)�, heerlijke klassieke muziek, een fraaie uitvoering van Handel door het Berlijnse gezelschap. Orkestopstelling is duidelijk aan te wijzen, de afmeting van de zaal waar de opname is gemaakt laat zich eenvoudig terug herkennen aan de galm, welke heel natuurlijk is vastgelegd. Geen droge materie maar een concert waar je bij zou kunnen zijn. Muziek wordt zonder scherpte gespeeld, van hoog tot laag volume niveau blijven details goed hoorbaar. Zijn de diverse strijkinstrumenten opgedeeld in groepen, de solisten worden een beetje losgeweekt van het orkest.

Het geluidsbeeld staat als een rots rondom de luidsprekers, zonder een gat in het midden te veroorzaken, terwijl de soundstage rondom de speakers blijft hangen. Breed, met diepte en hoogte. Het is genieten met deze Handel uitvoering, zo gemakkelijk glijdt de muziek de oren in. Speels, levendig, niet gecomprimeerd, zuiver van klank en hoorde ik eerder vervorming bij de strijkers, dan lag dat toch echt aan de opname of de registratie bij Qobuz.

Grote luisterruimte: TB200 en DP107

Een nog fraaiere uitvoering van “Concerti Grossi Opus 3� wordt uitgevoerd onder leiding van Reinhard Goebel door de Berliner Barock Solisten. Herkenbaar is de vrijheid van de weergave van Diptyque en Kora, nooit te herleiden naar de luidspreker zelfs die akoestisch geheel weet te verdwijnen. Het geluidbeeld is met de DP107 groter, dieper, breder en imposanter, terwijl het karakter gelijk is gebleven. Alle Diptyque karaktertrekken komen terug in dit systeem, uitvergroot en doorontwikkeld. Het is echt het geluid van een goede elektrostaat c.q. magnestostaat wat ik te horen krijg. Wie een DP107 kwijt kan en ruimte kan houden achter de luidsprekers, kan zich nauwelijks wat beters bedenken. Gebrek aan laag? Zeker niet. Beheersing in het laag? Zeker wel.

Oh wat is de “Spring song� van Patricia Barber mooi, prachtig is focus de stem van Barber op het album “Smash�. Ze zingt dicht op de microfoon, met daaromheen de grote vleugel die zich in de ruimte overtuigend laat neerzetten. Bas met kracht, bespeeld in veel verschil in tonen, nooit een ongedefinieerde hoeveelheid laag brengend. Zulk laag, gecombineerd met een correcte afbeelding van de contrabas in afmeting is zelden bereikbaar en eigenlijk haast nooit met een conus speaker. Hij staat er gewoon.

Binnen twee tracks ben ik verliefd geworden op de DP107 en de Kora TB200. Ook “The swim� weet te bekoren, nu er slagwerk en gitaar bijkomen wordt de detaillering duidelijk in de hoge tonen en in de snelheid van de gitaarsnaren. Over een neutraal en vlak frequentiegebied waarin geen uitschieters voorkomen en de overgang tussen de panelen volkomen onhoorbaar is gerealiseerd.

Een man, een Fransman is wel op zijn plaats. Patrick Bruel zingt voor mij “Le mal de vivre�, geschreven door Barbara en te vinden op de cd “Très souvent, je pense à vous�. Stem in het midden gezet, een eenheid met de band en toch duidelijk geprojecteerd zodat verstaanbaarheid optimaal is. Staat Bruel gecentreerd, orkest en band spreiden zich uit in de breedte. “Mon enface� is soberder qua instrumenten en dat komt de inhoud van de tekst ten goede. Piano met veel hoge tonen, stem half zingend, half pratend. Wat gaat ook dit weer mooi. Wat een focus geeft de Diptyque in deze combinatie. Terwijl de muziek om de stem juist groot is, zelfs in de hoogte afbeelding, is de stem menselijk gehouden. Het is zo eenvoudig om de zanger te visualiseren op deze manier. In het juiste formaat, geen kleine man, geen reusachtige mond.

Big Band! “Rock swings� van Paul Anka met “Smells like teen spirit�. Dit kan zo vreselijk fout gaan, of juist heel realistisch. Gelukkig is het laatste het geval. Paul Anka vrij opgesteld, big band erachter met heel veel koperblazers die lekker scheuren en schuren zonder uit de bocht te vliegen. Slagwerk een belangrijk onderdeel. Het stereobeeld is minder wazig dan ik mij herinner van een merk als Magnepan, meer precies zoals een elektrostaat kan zijn, en dat voor 5.500 euro per paar.

Laura Fygi, ooit gekomen uit het groepje Centerfold, is bekender buiten Nederland dan erbinnen, terwijl het een uitstekende en gewaardeerde jazz zangeres is geworden. Op haar cd “Rendez-vous� brengt ze in “Le temps qui passe� haar heerlijke stem mee, daarbij een eenvoudig gehouden band zodat de nadruk op Laura blijft liggen. Een afgestopte trompet past precies in de sfeer. Net als alle stemmen wordt Laura perfect weergegeven, met gevoel, met liefde, ze brengt warmte en een hoog knuffelgehalte mee. Yello weer een keer, de cd “Point� en daarvan “Rush for Joe�. Yello vormt geen probleem voor het systeem. Muziek is puntig, snel, breder dan breed weergegeven zodat de breedte van de luisterruimte volkomen uit beeld geraakt. Grappige muziek met alle verschillende tonen. Weer is het de hoogte afbeelding die veel indruk maakt. Plus de diepte, laten we dat zeker niet vergeten. En de snelheid in de weergave, bijna alleen voorbehouden aan een paneelluidspreker.

Als afsluiting van de tweede luistersessie halen we Gino Vanelli van stal met de track “I just wanna stop�, afkomstig van zijn cd “Live in LA�. Met Vanelli komt een stevig fundament mee dat zonder overdrijving de basis vormt. De basis geeft de live ervaring door aan de luisteraar, maakt de weergave niet klein of ingeblikt, geeft juist alle vrijheid aan de muziek en het publiek. Een grote dynamiek blijkt mogelijk en het volume hoeft niet knetterhoog te staan om Vanelli overtuigend over te laten komen.

Het gebrek aan plaats in huis vormt mogelijk de enige beperking om niet over te stappen op een Diptyque. Speakers getuned met Kora versterkers, juist daarom gecombineerd met de TB140 en TB200. Beide merken brengen uitstekende eigenschappen mee en prima resultaten zijn haalbaar blijkt keer op keer.

C’est fini pour aujourd'hui

Kerk-Avezaath staat weer met een grote rode punt gemarkeerd op mijn denkbeeldige landkaart, de plek waar Da Capo High End Audio waar weet te maken wat velen zoeken in muziekweergave. Zaken als echtheid, dynamiek, zuiverheid van klank en ongekunsteldheid in stemmen. Dat Jeroen samen met René van Dimex heeft gekozen voor Diptyque luidsprekers en Kora versterking is niet vreemd. Het zijn weergevers en versterkers die aansluiten bij de eisen die ik net benoemde. Een paneel geeft vrijheid aan muziek, laat het groot neerzetten en als een paneel juist is gebouwd weet het kleine instrumenten daadwerkelijk klein te houden en stemmen een menselijke maat mee te geven.

De twee Franse bedrijven, Diptyque panelen en Kora met zijn Square Tube Technology, geven ondersteuning aan elkaar wat betreft tuning van producten, hebben elkaar weten te vinden en geven samen de muziekliefhebber het nodige luisterplezier. Zoals is gebleken laten Kora en Diptyque zich uitstekend combineren met streaming oplossingen van Cocktail Audio en NuPrime, mag de bekabeling het "huismerk" Wireworld van Jeroen zijn. Wat mij betreft kunnen de beide sets blijven staan in de luisterruimtes van Da Capo en krijg ik nog even een sleutel om een weekendje muziek te blijven luisteren in Kerk-Avezaath.

Da Capo High End Audio | Daver 12, 4017 BB Kerk-Avezaath (Tiel) | www.dacapohighend.nl | www.dimex.nl