Het Amerikaanse Sonos heeft in de Verenigde Staten bij een federale rechtbank en de United States International Trade Commission aanklachten ingediend tegen internetgigant Google. Volgens Sonos heeft Google technologie van de luidsprekers van Sonos gestolen en die gebruikt voor zijn eigen luidsprekers. Het gezaghebbende blad The New York Yimes schrijft dat Sonos niet alleen schadevergoeding eist, maar ook een verbod op de verkoop van producten van Google in de VS, zoals luidsprekers, smartphones en laptops.

De klacht die bij de United States International Trade Commission is ingediend, dient om de import van inbreukmakende goederen te kunnen blokkeren. Sonos zou het liefst ook Amazon voor de rechter willen slepen, maar stelt nu niet de slagkracht te hebben om twee giganten tegelijk te bevechten. Is dit het begin van het einde van Google Assistant en Amazon Alexa in de producten van Sonos?

Sonos en Google staan binnenkort voor de rechter

Het Amerikaanse Sonos heeft in het verleden rechtszaken gevoerd tegen Denon. Deze procedures zijn beëindigd met een schikking c.q. vaststellingsovereenkomst tussen Sonos en Denon waarvan de inhoud niet openbaar is gemaakt. Nog niet zo lang geleden heeft Sonos Lenbrook in de VS voor de rechter gesleept. Lenbrook is de maker van het Bluesound eco-systeem en volgens Sonos schenden de producten van Bluesound de patenten en andere intellectuele eigendomsrechten van Sonos. Deze procedure loopt nog. Kennelijk heeft Sonos de smaak te pakken want in The New York Times is te lezen dat Sonos nu internetbedrijf Google voor de civiele rechter en voor de International Trade Commission heeft gesleept. De kwesties tussen Sonos en Denon en Sonos en Lenbrook zijn overigens maar ten dele vergelijkbaar met de onderhavige kwestie tegen Google.

Feitelijk is de kwestie begonnen in 2013 toen Google ermee instemde om zijn muziekservice zo te ontwerpen dat deze gemakkelijk kon samenwerken met de luidsprekers van Sonos. Voor dit project heeft Sonos effectief Google inzage gegeven in de blauwdrukken van zijn luidsprekers. Sonos stelt nu dat zij dit destijds zagen als een onschuldige zet. Google was een internetbedrijf en maakt geen luidsprekers. Het management van Sonos zegt nu dat zij destijds naïef zijn geweest.

Afgelopen dinsdag heeft Sonos Google aangeklaagd in twee federale rechtbanken in de VS, op zoek naar financiële schadevergoeding en een verbod op de verkoop van Google's luidsprekers, smartphones en laptops in de Verenigde Staten. Sonos beschuldigt Google ervan inbreuk te maken op vijf van zijn patenten, inclusief technologie waarmee draadloze luidsprekers verbinding kunnen maken en met elkaar kunnen synchroniseren. De klachten van Sonos gaan verder dan patenten en de ontstane ruzie met Google. De juridische actie is het hoogtepunt van jaren van groeiende afhankelijkheid van zowel Google als Amazon, die vervolgens hun marktmacht gebruikten om het kleinere bedrijf af te persen, aldus de woordvoerders van Sonos.

De lijst van producten en diensten die volgens Sonos inbreuk maken op zijn patenten is behoorlijk lang en niet beperkt tot de luidsprekers van Google. Ook Google’s Chromecast, Chromecast Audio, Nest Mini en de Nest Hub staan op de lijst, evenals de Google Play Music-app en YouTube Music-app en voorts nog de Google Pixel-telefoons, -tablets en -laptops.

Sonos maakt gebruik van diensten van Google en Amazon

Sonos adverteert zijn luidsprekers op Google en verkoopt zijn producten natuurlijk ook via de webwinkel van Amazon. Sonos bouwde de muziekdiensten van zowel Google als Amazon en ook de spraaktechnologie van beide internetgiganten rechtstreeks in zijn producten. Sonos-medewerkers corresponderen via Gmail en leiden het bedrijf vanuit de cloud computing-service van Amazon. Toen kwamen Google en Amazon met hun eigen luidsprekers met prijzen die aanzienlijk lager liggen dan de prijzen van Sonos en die volgens Sonos ook nog eens gestolen technologie van Sonos aan boord hebben. Google en Amazon verkopen nu elk in een paar maanden net zoveel luidsprekers als Sonos in een heel jaar. Volgens Sonos is het nu genoeg geweest.

“Google heeft onze gepatenteerde technologie overduidelijk en bewust gekopieerd,” stelt Sonos topman Patrick Spence in een verklaring. “Ondanks onze herhaalde en uitgebreide inspanningen van de afgelopen jaren, heeft Google geen enkele bereidheid getoond om met ons samen te werken aan een wederzijds voordelige oplossing. We hebben geen andere keuze dan te procederen.”

Heeft Sonos wellicht nog meer rechtszaken in petto?

Het management van Sonos stelt dat vooralsnog is besloten om alleen Google in een procedure te betrekken, omdat Sonos niet het risico kan nemen om twee reuzen tegelijkertijd juridisch aan te vallen. Mogelijk komt Amazon later aan de beurt. Jose Castaneda, een woordvoerder van Google, zegt dat Google en Sonos al jarenlang het intellectuele eigendom van beide bedrijven hebben besproken, “en we zijn teleurgesteld dat Sonos deze rechtszaken heeft aangespannen in plaats van de onderhandelingen te goeder trouw voort te zetten. We betwisten deze claims en zullen onszelf krachtig verdedigen,” aldus Castenada namens Google.

Een woordvoerster van Amazon, Natalie Hereth, stelt desgevraagd dat het bedrijf geen inbreuk maakte op de technologie van Sonos. “Het Echo-ecosysteem van apparaten en onze multiroom-muziektechnologie zijn onafhankelijk ontwikkeld door Amazon,” aldus Hereth. Amazon lijkt zich niet erg druk te maken over de claims en acties van Sonos.

Sonos heeft Google aangeklaagd bij de federale rechtbank in Los Angeles en voor de Internationale Handelscommissie van de Verenigde Staten, een quasi-rechterlijke instantie die in handelszaken beslist en de invoer van goederen die inbreuk maken op octrooien kan blokkeren. Sonos heeft Google aangeklaagd voor slechts vijf patenten, maar stelt dat Google en Amazon elk ongeveer honderd patenten hebben geschonden. De hoogte van de geclaimde schadevergoeding is onbekend.

Gebruiken of misbruiken grote internetbedrijven hun marktmacht?

De zich ontwikkelende relatie tussen Sonos en de technische reuzen reflecteert tot op zekere hoogte een groter probleem en dat is het probleem van marktmacht en mogelijk misbruik van die marktmacht. De grootste technologiebedrijven zijn van cruciaal belang geworden om klanten te bereiken en bedrijven op te bouwen. De internetgiganten hebben in elk geval in theorie de macht om de ideeën en klanten van kleinere bedrijven te gebruiken, of te stelen. Veel ondernemingen hebben hun ergernis jarenlang voor zich gehouden, mede omdat ze bang waren voor vergelding. Veel kleinere bedrijven (Sonos is veel kleiner dan Google of Amazon) spreken zich nu uit, aangemoedigd in een tijdperk van groeiend onderzoek naar onder andere de marktmacht van de grootste technologiebedrijven van Amerika.

Ter illustratie: tientallen bedrijven hebben geklaagd bij regelgevers en wetgevers in de Verenigde Staten en Europa. Spotify heeft Apple beschuldigd van het straffen van de iPhone-app van Spotify omdat deze steeds meer concurreert met Apple’s eigen streamingdienst. Blix, een bedrijf dat mensen helpt anonieme e-mailadressen te maken, heeft kort geleden Apple aangeklaagd en beschuldigde de iPhone-maker ervan zijn technologie te kopiëren en vervolgens uit de AppStore van Apple te schoppen. En Elastic, dat software bouwt die op het cloudplatform van Amazon draait, heeft Amazon aangeklaagd voor het kopiëren van zijn merk om een rivaliserend aanbod te introduceren. Apple en Amazon ontkennen de claims.

Sonos zegt overigens helemaal niet blij te zijn met de gestarte rechtszaken. Sonos en Google werken vooralsnog nog steeds samen, maar Sonos is ook bang voor vergelding. “De angst voor vergelding is een reële angst. De techgiganten kunnen een kleiner bedrijf letterlijk met één druk op de knop begraven. Google zou ze kunnen begraven in hun zoekresultaten. Amazon kan ze verwijderen uit de webwinkel,” aldus Sally Hubbard, een voormalig assistent-procureur-generaal in het antitrustbureau van New York die nu werkt bij Open Markets Institute, een denktank. “Het is heel moeilijk om een bedrijfstak te vinden waar bedrijven niet afhankelijk zijn van één van de grote technologiereuzen.” Sonos heeft 1.500 werknemers en verkoopt momenteel jaarlijks voor meer dan één miljard dollar aan luidsprekers en andere producten, maar is daarmee nog altijd een dwerg vergeleken met de omzet van Google en Amazon.

Sonos was de eerste met draadloze multi-room streaming-techniek

Circa vijftien jaar geleden was Sonos de eerste die draadloze multi-room streaming-techniek heeft geïntroduceerd. In 2013 kreeg Google dus inzage in de techniek van Sonos. Google was toen geen concurrent van Sonos want Google bouwde geen luidsprekers of andere audioapparatuur. Twee jaar later bracht Google een klein apparaat uit dat van een oude luidspreker een draadloze kon maken, net als het originele product van Sonos. Een jaar later bracht Google zijn eigen draadloze luidspreker uit, de Google Home. Het apparaat, met aan boord de spraakassistent van Google, begon al snel het aanbod van Sonos te overtreffen.

Sonos heeft de werking van apparaten van Google onderzocht, onder andere met packet sniffers, en ontdekte zo naar eigen zeggen dat Google techniek van Sonos had overgenomen. Ook Amazon’s Echo-apparaten zijn door Sonos onderzocht en zouden onrechtmatig techniek van Sonos hebben overgenomen. Sonos stelt vanaf augustus 2016 de schending van patenten bij Google te hebben aangekaart, maar eigenlijk nooit een zinnig antwoord te hebben ontvangen.

Luidsprekers als middel om bij gebruikers een voet tussen de deur te zetten

Volgens Sonos gaan de klachten verder dan alleen de schending van intellectuele eigendomsrechten. Sonos stelt dat Google en Amazon de markt overspoelen met goedkope luidsprekers die ze feitelijk onder de kostprijs aanbieden omdat het niet alleen kanalen zijn voor muziek, zoals de apparaten van Sonos, maar eerder een andere manier om goederen te verkopen, advertenties te tonen en op grote schaal gegevens te verzamelen om gebruikers nog beter te profileren om aldus nog meer advertenties aan te bieden. De instapluidspreker van Sonos kost ongeveer 200 euro. Amazon en Google's goedkoopste luidsprekers kosten pakweg 50 euro en worden vaak aangeboden met hoge kortingen.

In het derde kwartaal van 2019 leverde Amazon 10,5 miljoen luidsprekers en Google zes miljoen, volgens Strategy Analytics. Over het laatste boekjaar eindigend in september zei Sonos dat het 6,1 miljoen luidsprekers had verkocht. “Amazon en Google maken er een massaproduct van tegen een prijs die Sonos niet kan evenaren”, aldus Jack Narcotta, analist bij Strategy Analytics.

De ontwikkeling en toekomst van spraakassistenten

Spraakassistenten zijn inmiddels een verdienmodel geworden waarin miljarden omgaan. Nu sommige consumenten verslaafd zijn geraakt aan spraakassistentie, stelt Sonos zich steeds meer gedwongen te hebben gevoeld om techreuzen Google en Amazon nog meer macht te geven. Sonos had echter wel een strategie bedacht om zich te onderscheiden: In plaats van slechts één van de assistenten te gebruiken, konden Sonos-klanten beide gelijktijdig gebruiken. De ingenieurs van Sonos hebben de technologie gepatenteerd om de assistenten in staat te stellen naast elkaar te werken, en leidinggevenden hebben bij Amazon en Google gelobbyd om dit voor elkaar te krijgen.

Aanvankelijk waren de techreuzen mordicus tegen het naast elkaar laten werken van hun spraakassistenten in de producten van Sonos. The New York Times stelt te weten dat enkele uren vóór een persconferentie in New York in oktober 2017, op welke persconferentie Sonos voornemens was zijn eerste luidspreker met spraakassistent te onthullen, Sonos topman Patrick Spence een telefoontje ontving van Dave Limp, productleider bij Amazon. Limp had net ontdekt dat Google ook op het podium zou staan en hij zei dat Amazon zich nu als gevolg daarvan van het evenement terugtrok. Na onderhandelingen bond Amazon in. Directeuren van Sonos zeiden dat Google en Amazon hen uiteindelijk hadden gedwongen om gebruikers één assistent te laten kiezen bij het instellen van hun luidspreker. Amazon zei dat het Sonos nooit had gevraagd gebruikers te dwingen om de eigen assistent of de assistent van Google te kiezen.

Volgens de website van Sonos ondersteunen de luidsprekers van Sonos Amazon Alexa, Google Assistant en Apple Siri, alledrie spraakassistenten van drie verschillende techreuzen. Alledrie assistenten vragen om meer dan alleen de software van Sonos. Iedere spraakassistent heeft zijn eigen app nodig bovenop de software van Sonos. De apps hebben ook zo hun beperkingen. Siri werkt bijvoorbeeld niet rechtstreeks maar alleen via andere apparaten van Apple en kan alleen Apple Music afspelen. Dat voortdurend wordt gesleuteld aan spraaksoftware is geen geheim en ook gewoon logisch. De techniek is nog lang niet af en werkt lang niet altijd vlekkeloos, al willen de marketingafdelingen van techreuzen ons anders doen geloven.

Spraakbesturing heeft niets te maken met een goede muziekweergave of met geluidskwaliteit. Het is slechts een al dan niet leuke bedieningswijze, net zoals een IR-afstandbediening of tablet of smartphone een bedieningswijze zijn voor een audioapparaat. Spraakbesturing maakt het in ieder geval mogelijk om op grote schaal gegevens te verzamelen (en gesprekken van gebruikers op te nemen) en deze gegevens zijn veel geld waard. Gebruikers kunnen worden geprofileerd om ze t.z.t. diensten en producten aan te bieden, of simpelweg advertenties voor te schotelen. Sonos heeft vermoedelijk wel een punt als het stelt dat de luidsprekers van Amazon, Google en Apple onder de kostprijs worden verkocht en dat het geld verdienen begint nadat de luidsprekers van deze techgiganten zijn aangeschaft.

We zijn niet alleen benieuwd hoe de procedure tussen Sonos en Google zich zal ontwikkelen, maar ook hoe straks de marktmacht van de diverse techreuzen zal worden beoordeeld door toezichthoudende instanties. Hebben de producten van Sonos en andere relatief kleine bedrijven over twee jaar nog spraakassistenten van de techreuzen aan boord? Dat weten we natuurlijk niet. Sonos lijkt het zekere voor het onzekere te nemen en op meerdere paarden te wedden. Sonos heeft immers het Franse spraaktechnologiebedrijf Snips overgenomen en lijkt daarmee te gaan werken aan zijn eigen spraakassistent.

Google zou Sonos kunnen begraven in de zoekresultaten van de zoekmachine en Amazon zou Sonos kunnen verwijderen uit de webwinkel. Of dat effectief is, is niet op voorhand te zeggen. Sonos heeft inmiddels een sterke merknaam opgebouwd en zou mogelijk met een eigen spraakassistent onafhankelijk kunnen werken van de techreuzen. De toekomst gaat het leren.