Iedereen kan zelf cd’s branden of eventueel in een kleine oplage laten persen, maar zelf een vinylplaat snijden is niet mogelijk. Dat zou wel eens kunnen gaan veranderen. Het in Wenen gevestigde bedrijf Phonocut Maschinen GmbH heeft de Phonocut aangekondigd, een machine waarmee de gebruiker zelf platen kan snijden. Het gaat om een Kickstarter-project. Als er genoeg inschrijvingen zijn genoteerd en voldoende geld is ingezameld, zal de productie van de Phonocut van start gaan, zo belooft Phonocut.

Phonocut: voor de doe-het-zelf vinylsnijder

De Phonocut is een vinyldraaibank voor thuis, waarmee volgens de ontwerpers iedereen met een digitaal audiobestand en een droom een 10-inch vinylplaat kan maken. Cd’s branden is zóóóóó ouderwets. Een echte koele hipster gaat binnenkort zijn eigen vinylplaten vervaardigen, gewoon thuis met de nog te lanceren Phonocut van het in Wenen gevestigde bedrijf Phonocut Maschinen GmbH.

In essentie is de Phonocut niets anders dan een vinyldraaibank, die via een Kickstarter-project aan de man moet worden gebracht. Het apparaat is straks te koop voor 1.100 dollar. Vroege inschrijvers betalen 100 dollar minder. Het is naar eigen zeggen van de makers het eerste consumentenapparaat dat platen kan maken.

Het apparaat snijdt 10-inch vinylplaten, die aan elke kant ongeveer 10 tot 15 minuten audio kunnen bevatten. Een bijbehorende app helpt bij het indelen en rangschikken van liedjes om de muziek beter aan de twee kanten te passen. Maar in de kern is de Phonocut ontworpen voor eenvoud. Het enige dat de gebruiker hoeft te doen, is een audiokabel aansluiten, bijvoorbeeld via een hoofdtelefoonaansluiting, en het snijproces starten Toch jammer dat de Phonocut niet zonder digitale hulpmiddelen kan. “Het moet idiootbestendig zijn”, zegt Florian “Doc” Kaps, een Oostenrijkse analoog liefhebber en medeoprichter van Phonocut. “Zelfs ik zou in staat moeten zijn om platen te maken.”

Phonocut: de fysieke ervaring van vinyl

De Phonocut werkt realtime. Terwijl de muziek speelt, etst een diamanten stylus de geluidsgolf rechtstreeks in het oppervlak van het vinyl. Theoretisch kun je daar elke gewenste audio op zetten, bijvoorbeeld een aangepaste afspeellijst, je eigen genante muziekexperimenten, walvisgeluiden, wat dan ook. (Walvisgeluiden? Is dat niet een veel te lage frequentie?) Na een half uur opnemen en secuur krassen heb je een fysieke schijf met geluid, klaar om op te pakken, vast te houden en op een draaitafel te leggen om af te spelen. Kaps, die gefascineerd is door de manier waarop analoge technologieën de zintuigen aanspreken, bedacht de machine met zijn zakelijke partners.

“Digitaal heeft een groot probleem, weet je, het is niet echt,” zegt Kaps. “Je hebt er heel gemakkelijk toegang toe, maar je kunt het alleen zien, of je kunt het horen. Je kunt het nooit likken, je kunt het niet ruiken en je kunt het niet aanraken. Wij mensen hebben deze vijf zintuigen. En uiteindelijk hebben we al deze vijf zintuigen nodig om verliefd te worden, ons gelukkig te voelen en vertrouwen op te bouwen.” Overigens, nooit geweten dat liefhebbers van vinyl hun platen likken. Misschien moeten we dat toch ook maar eens gaan doen bij de eerstvolgende LP-recensie of draaitafelrecensie. Wie weet klinkt het dan beter.

De heropleving van vinylplaten in het afgelopen decennium heeft de aanvankelijk tot frisbees gedegradeerde platen opnieuw tot een levensvatbaar medium voor muziek gemaakt. Third Man Records, het label van Jack White, snijdt al jaren live studio-uitvoeringen naar acetaat. Andere kleine persen duiken op om de vraag naar vinylproducten van onafhankelijke kunstenaars aan te wakkeren. Maar als de Phonocut kan voldoen aan de hoge verwachtingen die hij zichzelf stelt, kan dit een heel nieuw tijdperk van vinylervaring inluiden. “Mensen houden van platen, maar ze weten niets over hoe ze worden geproduceerd.” zegt Kaps. “We moeten hen inspireren om erover na te denken en hun bewustzijn vergroten voor de mogelijkheden van wat ze ermee kunnen doen.”

De nog te produceren machine is ongeveer zo groot als een gewone platenspeler. De definitieve maten en specificaties staan nog niet vast.  De mechanica is ontworpen in samenwerking met een team van uitvinders en technici, waaronder Flo Kaufman, de Zwitserse expert in het snijden van platen.

In 2008 was Kaps medeoprichter van het Impossible Project, een uiteindelijk succesvolle poging om Polaroidfilm nieuw leven in te blazen nadat het oude Amerikaanse bedrijf zijn filmproductie had stopgezet. Diezelfde liefde voor analoge technologie heeft geleid tot de oprichting van de Phonocut. Voor Kaps is er een onmiskenbare aantrekkingskracht op een fysiek product. “Het is geen kunstproject,” voegt Kaps er aan toe. “We willen de wereld van de muziekindustrie echt veranderen en een nieuwe optie aanbieden. Het zal nooit streaming of zoiets vervangen, maar het zal mensen inspireren om weer echt mooie, tastbare muziekstukken te maken.”

De Phonocut is beschikbaar voor preorder, hoewel het nog enige tijd zal duren voordat hij daadwerkelijk in productie zal gaan. Het bedrijf zegt dat het van plan is om de eerste serie eenheden in december 2020 te verzenden. Dat duurt dus nog even. Kaps maakt zich geen zorgen over een eventuele vertraging. De vraag is er en naar verwachting zullen belangstellenden geduldig zijn. Het is immers een uniek product.

“Zelfs in een digitale wereld heeft dit de magie niet verloren,” zegt Kaps. “Wanneer je een plaat op de draaitafel zet en je het geluid hoort - kshht - en dan duik je plotseling in dit prachtige geluid van een plaat.”

Phonocut: grappig product

Alle gekheid op een stokje, we vinden de Phonocut een grappig product en wie weet gaat het aanslaan. Het goed en zuiver snijden van vinylplaten is echter een veel ingewikkelder proces dan het branden of rippen van een cd. Of de Phonocut straks in staat zal zijn om goed klinkende platen te maken, is nog even afwachten. We hebben zo onze twijfels als we de complexiteit van het technische proces m.b.t. de productie van vinylplaten in aanmerking nemen. Zou Phonocut samen met een app in staat zijn om een vinyltechnicus naar de kroon te steken? We gaan het zien. Neemt niet weg dat de Phonocut een heel grappig product is. En zo duur is hij nou ook weer niet. Een zelfgemaakte vinylplaat zal zeker indruk maken op de verjaardagsvisite, of op een verse Tinder-date.

Meer weten? Kijk dan op de website van Phonocut Maschinen GmbH.