In navolging op ons fabrieksbezoek aan T+A hebben we een set prachtige vloerstaande luidsprekers van de fabrikant ontvangen voor een uitgebreide review in Music Emotion. Ondanks dat deze luidsprekers geheel zijn vervaardigd uit koud en hard aluminium, komen deze Talis’ tijdens deze kille winterdagen heel warm, open en vriendelijk uit de hoek. Binnen korte tijd zijn we aan deze luidsprekers gehecht. In deze review leest u waarom.

T+A Electroakustik

Eind 2018 brengt Music Emotion een bezoek aan het hoofdkantoor en de productiefaciliteit van T+A Electroakustik GmbH. T+A staat voor ‘Technic’ und ‘Anwendung’ van audiotechniek. Tijdens ons bezoek laat de fabrikant ons zien en voelen welke visie ze hanteert. Vervolgens laat de fabrikant ons horen hoe deze filosofie zich vertaalt. Het zal u niet raar in de oren klinken dat we hierbij lange tijd in de luisterruimte van de fabrikant hebben doorgebracht. Hier hebben we achtereenvolgens de geheel nieuwe Criterion S2100CTL vloerstaande luidspreker, de Talis R300 monitorluidspreker en de Talis S300 vloerstaander beluisterd.

Tijdens dit bezoek zijn we direct onder de indruk van de volle, muzikale weergave van de Criterion luidsprekers. Met gesloten ogen klinken deze relatief compacte vloerstaanders veel groter dan dat deze in werkelijkheid zijn. We snappen dat dit momenteel een van de bestsellers uit het T+A luidsprekerprogramma is. Ook de zeer neutraal klinkende en geheel uit aluminium vervaardigde Talis monitorluidsprekers spreken ons bijzonder aan. De look & feel, zeker met de optionele aluminium voet, is prachtig en de geluidskwaliteit is bovendien fenomenaal. Natuurlijk is de kracht in de weergave van de laagste noten in het audiospectrum niet van dezelfde orde als de vloerstaande Criterion, maar we missen het ontbrekende laag desondanks niet.

Met de wissel naar de vloerstaande Talis S300 wordt de laagweergave echter meer dan goedgemaakt. De kracht in het laag ligt tussen die van de monitor en de Criterion in. Het diepste laag beneden de 40 Hz is echter krachtiger en hiermee heeft de vloerstaande Talis een bijzonder aangename klankbalans. Omdat de luidspreker volledig uit aluminium is vervaardigd, is de weergave vrij van kastkleuring. Het middengebied klinkt heerlijk neutraal en is een fractie directer dan bij de Criterion. De laagweergave geschiedt met meer raffinement en precisie waarmee het een prettige luidspreker maakt om langdurig naar te luisteren. We besluiten deze vloerstaande Talis luidsprekers te reserveren voor een uitgebreide luistersessie en een review in Music Emotion.

Tijdloos + Anders

T+A is een hifi fabrikant en is in 1978 opgericht door Geschäftsführer Siegfried Amft. Aanvankelijk richt T+A zich op de productie van hoogwaardige transmissielijn luidsprekers. Veel van deze eerste generatie luidsprekers worden nog steeds gekoesterd vanwege de uitmuntende klankeigenschappen. De Duitse firma onderscheidt zich van de concurrentie met een consistent productbeleid, een relatief lange levenscyclus en een duidelijk eigen filosofie. Een van de meest belangrijke punten binnen deze filosofie is dat de fabrikant geen kaders stelt op het gebied van de techniek, klankeigenschappen en de kwaliteit van componenten bij de ontwikkeling van een nieuw product. De levensduur van een T+A product is bovendien berekend op een mensenleven. Dit biedt niet alleen een sterke propositie op het gebied van gebruikskosten, het is tevens gunstig voor het milieu. Niet voor niets kiezen vele muziekliefhebbers bij onze Oosterburen al decennia voor de audiofiel ontworpen producten van T+A.

T+A Talis S 300

De T+A Talis S 300 is een vloerstaande 3-weg basreflex luidspreker met een dubbele laagweergever. De 170 mm lange slag woofers hebben een parabolisch vormgegeven conus vervaardigd uit een vederlicht en stijf aluminiumcomposiet materiaal. Mede hierdoor is de weergave in het laag heel precies en wordt dit gebied heel mooi gelaagd weergegeven. De 120 mm middentoner is eveneens van dit composiet vervaardigd en de weergave van stemmen kent een hoge mate van realisme. De 25 mm aluminium-dome tweeter heeft een hoorn-vormige waveguide voor een optimaal afstraalgedrag en levert een gedetailleerd en open geluidsbeeld.

Het frequentiebereik van de T+A Talis S 300 loopt van 25 hertz tot 35 kilohertz. Dit betekent dat deze luidspreker de laagste tonen in het geluidsspectrum ook voelbaar weergeeft en zult u niet snel overwegen een subwoofer bij te plaatsen. Omdat de hoge tonen ver voorbij de gehoorgrens doorlopen wordt het break-up effect, het vervormen van het membraan van de dome-tweeter, boven het hoorbare gebied getild waardoor het hoorbare frequentiegebied schoon en onvervormd wordt weergegeven. Dit alles draagt bij aan een sublieme luisterervaring.

Het scheidingsfilter is opgebouwd met op klank en eigenschappen geselecteerde componenten, is zodanig ontworpen dat de smoorspoelen elkaar niet beïnvloeden met elkaars opgewekte magneetvelden. Dit filter opgedeeld in een hoog- en laagfrequent deel zodat de luidspreker kan worden aangestuurd in bi-wiring of bi-amping configuratie. De terminals op de achterzijde van de luidsprekers zijn van hoge kwaliteit en hebben een prettige vorm zodat spades zonder overdreven kracht kunnen worden vastgezet. T+A gebruikt geen goedkope koperen strips om de terminals voor hoge tonen en lage tonen met elkaar te verbinden, maar maakt gebruik van kwalitatief goede jumpers die zonder meerprijs worden meegeleverd. Zo hoort dit in deze klasse.

Look en feel

De T+A Talis’ zijn conventioneel vormgegeven en zijn prachtig om te zien. Door het minimalistische ontwerp fungeren deze luidsprekers welhaast als moderne sculpturen in de luisterruimte. Op veel techneuten zullen deze luidsprekers door de vorm en materiaalgebruik een onweerstaanbare aantrekkingskracht hebben. Ook voor de ‘alles bepalende hindernis’ in onze prachtige audiohobby, onze vrouwelijke wederhelft, hebben deze luidsprekers een look & feel die hen naar verwachting ook zal aanspreken. Door enerzijds het contrasterende materiaal en anderzijds de eigenschap van aluminium om de kleur van de omgeving aan te nemen worden deze luidsprekers gemakkelijk in de omgeving opgenomen. Hiermee springt de T+A Talis nooit pijnlijk in het oog.

De klankkast van de luidsprekers heeft een tapse vorm en de verticale randen zijn prachtig afgerond. Hiermee ogen de Talis luidsprekers niet alleen heel elegant, het heeft ook een positief effect op de reflectie en het afstraalgedrag van de drivers. Hierdoor leveren de midden en hoog drivers een veel betere spreiding en imaging eigenschappen. Het ziet er bovendien ook chique en verzorgd uit. De binnenzijde van de klankkast is bekleed met dempingsmateriaal en resonantie dempende materialen om interne reflecties en kastresonanties effectief te dempen. Het resultaat is minder kleuring en een totale afwezigheid van het typische holle kastgeluid.

Omdat er aluminium is gebruikt als kastmateriaal kan de wanddikte significant dunner worden uitgevoerd. Door extra toegevoegde ribben over de gehele lengte in de behuizing wordt de stijfheid van de constructie nog eens extra verhoogd. Hierdoor blijft de kastconstructie ondanks de beperkte wanddikte stijf genoeg, maar neemt de netto inhoud flink toe, wat een positieve werking heeft op de geluidskwaliteit in het laag. Uiteindelijk is het gewicht van de luidspreker met 33 kilogram toch relatief zwaar. Hiermee is de luidspreker minder gevoelig voor extern opgevangen trillingen en resonanties die de geluidskwaliteit nadelig kunnen beïnvloeden.

De Talis S300 wordt geleverd met aluminium voetjes. Deze dienen als extra stabiliteit van de luidsprekers. Een onbedoelde duw of stoot zal de luidsprekers niet direct laten omvallen. Zeker in een huishouden met jonge kinderen of huisdieren is dit geen overbodige luxe. De voetjes kunnen naar wens worden voorzien van conische spikes, zodat de luidsprekers optimaal van de ondergrond worden ontkoppeld. Dit draagt bij aan een hogere mate van rust en openheid in de weergave. Wij hebben helaas geen spikes meegeleverd gekregen, maar moeten concluderen dat de ‘normale’ voetjes hun werk boven verwachting goed uitvoeren.

Luisteren en opstellen

Nadat we de Talis’ hebben uitgepakt en de voetjes eronder hebben geschroefd, hebben we de luidsprekers eerst drie volle weken laten inspelen. Hiermee worden alle flexibele delen zoals de spiders en de rubberen randen van de drivers lekker soepel en kan de kristalstructuur van de interne bekabeling en het filter zich op zijn gemak zetten. Het klankverschil gedurende de eerste twee weken is bizar. Met name de midrange en het hoog zijn de eerste dagen wat timide en het laag overheerst in het begin licht.

Naar mate de luidspreker langer speelt bemerken we dat de klank steeds beter in balans komt. Op het laatste moment nemen we nog een kleine toename in de top en bottom end van het geluidsspectrum waar. Hierna is het een kwestie van het schuiven met de luidsprekers voor een optimale klankbalans en geluidsbeeld. We hebben de luidsprekers op een afstand van 120 centimeter van de achterwand geplaatst, 80 centimeter van de zijwanden en hebben ze heel licht ingedraaid zodat de virtuele loodlijnen van de speakers zich op ongeveer 120 centimeter achter onze luisterpositie kruisen. De afstand tussen de luidsprekers is ongeveer twee meter tien en de luisterdriehoek verhoudt zich richting de luisterpositie als 1:1,5.

Voor deze review maken we gebruik van onze referentie set van het Canadese Bryston. Deze set speelt met een enorme neutraliteit, finesse en ruimtelijkheid. Presteert de Talis ergens ondermaats, dan zal dit zeker worden opgemerkt tijdens onze luistersessies. Als versterking gebruiken we onze trouwe BP26 voorversterker inclusief een externe MPS2 voeding. De eindversterking wordt gedaan door twee krachtige 7B mono’s. We gebruiken als bron zowel onze BDA3 & BDP3 DAC-streamer combinatie voor onze highres referentietracks en een BCD3 compact disk speler voor onze Redbook referentiealbums. De bekabeling bestaat uit gebalanceerde Grimm TPR interlinks en de powercables zijn van Dion Audio, Purecable en van JIB. De luidsprekerkabel is eveneens van JIB, de Boaacoustic Silver Actinum. Een juweeltje.

Heerlijke ontspannen klankbalans

De T+A Talis is een basreflex luidspreker met reflexpoorten aan de achterzijde. Dit betekent dat deze luidsprekers er niet dol op zijn met de rug tegen de muur te worden gezet. Hierom plaatsen we de luidsprekers wat verder in de ruimte dan gebruikelijk. Heeft u deze mogelijkheid niet, dan kunt u de onderste reflexpoort dichtstoppen met de meegeleverde foam-pluggen indien het laag te veel overheerst.

Wanneer we met gesloten ogen luisteren naar onze meer dan bekende referentietracks lijken de luidsprekers veel groter en volumineuzer dan dat ze in werkelijkheid zijn. Wij ervaren een heerlijke warm-neutrale klankbalans met een totale afwezigheid van ‘kast’ geluid. Ondanks de bescheiden afmetingen levert de Talis 300 een krachtige en diep doorlopende laagweergave met een minimaal piekje rond de 33 Hz. Juist door dit kleine bultje klinkt pop- en dancemuziek zalig. Ook pianomuziek krijgt met deze Talis’ een gouden randje. Ondanks dat dit een van de moeilijkste instrumenten is om natuurgetrouw weer te geven slaagt de Talis hierin met vlag en wimpel.

De midrange is open en direct. Hiermee heeft de T+A een licht up-front karakter en plaatst zang en lead-gitaar meer naar de voorgrond. Door de snelheid van de midrange driver onderscheiden de individuele zangers en zangeressen zich duidelijk in meerstemmige zangpartijen. De aluminium dome-tweeter presenteert zich wat minder prominent. Hierdoor klinken hihats en rides nooit scherp of fel, maar blijven deze meer in de achtergrond en zingt de warme koperklank heerlijk na. Ondanks de lichte roll-off boven de 10 kHz laat deze Talis alles tot in de kleinste details moeiteloos horen. Met name met akoestische opnames en met live muziek komt de T+A Talis S300 helemaal tot leven.

Levensecht podium

De sterke punten van deze T+A Talis S300 zijn de ruimtelijkheid in de muziekweergave en de brede sweet spot. Hiermee is het plaatsen van deze luidspreker in een gemiddelde woonkamer relatief eenvoudig. Het podium dat deze Talis neerzet is indrukwekkend. Waar sommige luidsprekers zich eveneens in de volle breedte presenteren, is de focus niet altijd even scherp. We ervaren bij deze Talis van T+A een realistische soundstage waarbij de verschillende elementen een duidelijk eigen plaats claimen. Ondanks de relatief grote afstand tussen het linker en rechterkanaal staat mono opgenomen zang messcherp in het midden op het podium.

Oordeel

We hebben de T+A Talis ervaren als een heerlijke muzikale luidspreker die niet eenkennig is qua muziekgenre. Of u nu klassiek, rock, blues, jazz of top 40 muziek prefereert, deze vloerstaanders laten u de hele dag swingend door de ruimte gaan. Zelfs dun klinkende oudjes uit de 80’s en 90’s klinken met deze Talis’ heerlijk muzikaal.

Heeft u de voorkeur voor live opnames van uw favoriete muziek, neem dan zeker eens de tijd om deze luidsprekers op uw gemak bij een T+A dealer te beluisteren, want op dit gebied blinkt deze T+A Talis S300 uit. Omdat het middengebied vrij krachtig is kunnen sommige opnames met een slecht of te hard opgenomen zang echter tenenkrommend slecht klinken, want deze Talis S300 laten echt alles horen. Haalt de zangeres dan ook nog eens flink uit op een hoger volume, dan zullen uw geplaagde trommelvliezen dit u beslist een lange tijd kwalijk nemen. Ook de dieptewerking wordt door dit krachtige middengebied ietwat tenietgedaan. Elementen die juist wat meer naar de achtergrond zijn gemixt, worden in onze referentie set niet zelden ter hoogte van de speakers neergezet.

De uitstraling van deze Talis S 300 is technisch-chique. Mocht dit label nog niet eerder zijn gebruikt, dan is deze vanaf nu exclusief bedoeld voor T+A. De minimalistische optiek en solide bouwwijze van deze in aluminium uitgevoerde vloerstaanders is werkelijk subliem. Behalve aan de achterzijde zijn er nergens bevestigingsschroeven te vinden. Zelfs het beschermende frontje wordt bevestigd zonder zichtbare montagepunten. Prachtig. De afwerking van het geborstelde en geanodiseerde zilveren of zwarte aluminium is van hoge kwaliteit. Bij onze reviewexemplaren hebben we geen enkel oppervlaktefoutje in de afwerking kunnen ontdekken. Helaas is het materiaal wel gevoelig voor vingerafdrukken. Het liefdevol strelen (heel normaal) van uw luidsprekers is vanaf nu dus uit den boze!

Deze luidprekers van T+A kunnen zich met de geluidskwaliteit meten met premium luidsprekers voorzien van een prijskaartje dat kan oplopen tot anderhalf maal die van de Talis S300. En juist geluidskwaliteit is datgene waar een luidspreker van T+A al decennia in uitblinkt. Niet voor niets laten veel eigenaars van een vintage T+A luidspreker deze na verloop van jaren helemaal servicen in geboorteplaats Herford. Ondanks de geboekte vooruitgang in luidsprekertechniek en de prijs voor de complete restauratie kiezen veel eigenaars er toch bewust voor de luidsprekers volledig door de fabrikant te laten restaureren. Hiervoor koestert de fabrikant een hecht team van kundige technici dat zich op dagelijkse basis liefdevol ontfermt over deze vintage luidsprekersystemen. Het moet gezegd worden; er zijn niet heel veel luidsprekerfabrikanten die een dergelijke service aan trouwe klanten biedt.

Is alles goed aan deze luidsprekers? Eerlijkheid gebiedt ons te zeggen dat elke luidspreker goede en minder goede eigenschappen bezit. Zelfs luidsprekersystemen met een prijskaartje van vijf cijfers. Zo hebben wij ook bij de Talis een puntje kunnen aanstippen waar we niet op hadden gerekend. Afhankelijk van de gebruikte luidsprekerbekabeling kunnen de vleugels van de terminals tijdens het aandraaien tegen de spades aantikken. Dit veroorzaakt natuurlijk geen relatiebreuk, maar het is soms wel wat lastig om de spades goed vast aan te draaien.

De afmetingen van de Talis S300 bedragen 105 x 21x 28 cm (h x b x d) en de retailprijs is 9.890 euro per set. Dit is beslist niet goedkoop, maar de prijs-kwaliteit verhouding is wel heel interessant. 

Conclusie

De vloerstaande Talis S300 luidsprekers van T+A hebben een hele muzikale indruk achtergelaten. We hebben deze luidsprekers ervaren als een set waarmee elk stukje emotie uit de opname vrijelijk de luisterruimte in vloeit. Het ruimtelijke geluidsbeeld, de ongedwongen muzikale signatuur en de uitstekende imaging eigenschappen geven ons met regelmaat kippenvel. Wanneer we deze Talis’ zouden betitelen als lekker, warm, vol, lief en Duits krijgt u er misschien hele andere associaties bij, maar dit is wel zoals wij ze bij ons thuis hebben ervaren. Als we stiekem een momentje met hen alleen konden zijn.

Nu is helaas het moment gekomen dat ze de koffers moeten pakken. Met een gevoel van genegenheid kijken we spijtig naar twee gevulde dozen die geduldig wachten op een taxi. Met pijn in ons hart wachten ook wij op het moment dat ze ons gaan verlaten. En ongetwijfeld snel een nieuwe liefdesrelatie zullen aangaan. Zucht… Het leven van een recensent is soms zwaar.

T+A Talis S300
€ 9.890,- per paar
T+A: www.ta-hifi.com