Met de M10 wil NAD bewijzen dat het helemaal mee is met de nieuwste audiotrends. Vergeet de kleine omvang, dit is een audiofiele HybridDigital nCore-versterker met HDMI, Dirac en streaming ingebouwd. En met een knap design met een groot scherm waarop je VU-meters kunt tonen. Wat meer heb je eigenlijk nodig?
Update: NAD M10 videoreview
De NAD M10 is een heel bijzondere alleskunner-versterker die volgens ons goed gemikt is van NAD. Niet omdat het apparaat propvol functies zit – ook, uiteraard – maar omdat de combinatie van alles zo goed in elkaar zit. De M10 is heel compact, maar het is zeker geen goedkoop afgewerkt muzieksysteem. Met een prijskaartje van circa 3.000 euro zit de M10 duidelijk in het premiumsegment. Dat merk je aan de hoogwaardige afwerking, maar ook aan de klank die de nCore-versterker van 100 Watt continu levert.
Er zijn veel streamingopties bij de M10, met het uitstekende Bluesound als voornaamste uithangbord. Binnenkort komt daar AirPlay 2 bij en er is ook de optie Bluetooth met aptX HD-ondersteuning. Ondanks het kleine formaat is er nog plaats gevonden voor een aantal aansluitingen, waaronder een HDMI eARC-poort. En voor de gevorderde muziekliefhebbers: er is Dirac aan boord. NAD is voor zijn AV-receivers op Dirac overgestapt, maar je kunt dus ook met de M10 je kamerakoestiek en stereospeakers optimaliseren. Het is een beetje een klusje, maar de resultaten zijn de moeite waard. Kortom, het lijkt wel alsof iemand bij NAD geniepig meeluisterde toen er recent in het café werd gevraagd: “Hoe ziet de ideale versterker er volgens jou uit?”.
Een en al glas
We sleuren vaak met loodzware hifi-toestellen, dus het is wel een hele opluchting om eens een toestel als de M10 op bezoek te krijgen. Het is een compact en licht ding van circa 5 kilo. Dat is weer het voordeel van een klasse D-versterkerontwerp zoals dit. Extreme voedingen en loodzware koelvinnen zijn niet vereist. Toch blijft de M10 een sterk staaltje miniaturisatie. Het is amper 21,5 x 10 x 26 cm groot, en dat is echt verdorie compact. Om je een idee te geven: ongeveer op hetzelfde moment hadden we de Marantz Melody X op bezoek - een minireceiver die toch nog altijd een stuk groter is dan deze NAD.
De M10 is piekfijn afgewerkt. De behuizing bestaat uit een combinatie van glas en fijn geborsteld aluminium, met een bovenkant uit gehard glas. Het verlichte NAD-logo aan de bovenkant is een mooi detail, al schakelen we het licht liever uit als we de M10 bij de tv plaatsen.
Door de grote display op de voorkant en de afgeronde hoeken doet de NAD sterk denken aan de nieuwste lichting smartphones. Dat voor die bovenkant gekozen is voor Gorilla Glass, de speciale harde glassoort waaruit vele smartphoneschermen gemaakt zijn, versterkt die indruk nog meer. Ook geen toeval is dat de M10 de ARM-hardware bevat die je in vele mobiele toestellen terugvindt. Voor de geeks: het ding draait Linux, al merk je daar niets van.
Groot scherm
Bijna de hele voorkant wordt ingenomen door een groot aanraakscherm van circa 8-inch diagonaal. Tijdens het testen grepen we snel naar de modus waarbij hier twee grote VU-meters op verschijnen, een keuze die je per ingang kunt maken. Maar je kunt ook kiezen om de albumhoes en informatie van afgespeelde muziek te laten verschijnen. Als je een vinger nabij het scherm brengt, krijg je grote iconen van de ingangen te zien. Zoals bij een smartphone veeg en tik je om zaken te doen. Knoppen zijn dus echt niet nodig, je kunt alles via de display.
In het begin blijf je er natuurlijk niet vanaf, maar we geloven dat je in de praktijk toch het meeste zult doen via de BluOS-app op je tablet. De app fungeert trouwens ook als complete afstandsbediening. Bij de M10 krijg je geen remote, maar het toestel kan wel IR-signalen van een ander aanleren. NAD is in Noord-Amerika sterk bezig met custom install, dus het zal niet verbazen dat je de versterker tevens volledig via een webinterface en via allerlei smarthome-protocols kunt besturen.
Volledig uitgerust
De M10 heeft twee analoge ingangen en twee digitale (een coax, een optisch), naast de HDMI-ARC-aansluiting. Je kunt dus aardig wat bronnen aansluiten, misschien meer dan je zou verwachten (of nodig zou hebben) bij een compact systeem als dit. Er is wel geen toegewijde phono-ingang.
De HDMI-ingang is een slimme toevoeging van NAD; het maakt dit toestel net weer een stukje aantrekkelijker als een doet-alles-oplossing die zowel je muziek- als tv-noden vervult. Voor wie zijn tv-avond echt spectaculair wil maken: je kunt ook tot twee subwoofers op de M10 aansluiten. Inderdaad geen slecht idee als je twee compacte boekenplankspeakers op de M10 zou aansluiten – maar eerlijk gezegd verdient de NAD-versterker wel forsere luidsprekers van een betere kwaliteit. Dat hoeven geen vloerstaanders te zijn, maar toch op zijn minst potigere boekenplank- of staanderspeakers.
Positief is dat je per ingang aparte instellingen hebt. Zo kun je die VU-meters tonen bij het afspelen van een cd, maar bij het streamen toch de albumhoes met artiesteninformatie tonen. Elke ingang kun je hernoemen, een ander icoon geven of verbergen als het niet relevant is. De AutoSense-optie is er bij elke ingang, niet enkel ARC. Als er een cd wordt opgezet, zal de M10 automatisch naar de juiste ingang schakelen.
Streamingheld
Externe bronnen (op de tv na) zijn volgens ons niet minder relevant bij de mensen waar de M10 op mikt. En als het over streaming gaat, dan is alles er present. NAD heeft BluOS volledig geïntegreerd, een hele stap vooruit vergeleken met oudere toestellen die nog een apart MDC-kaartje nodig hadden. BluOS betekent heel wat: ondersteuning voor heel veel streamingdiensten (enkel Sonos heeft er meer, en dan zijn het nichediensten), het afspelen van eigen hi-resbestanden en multiroom. Je kunt de M10 dus probleemloos combineren met alle Bluesound-apparaten en -speakers, en met bepaalde andere toestellen van NAD en DALI. Bij de ondersteunde diensten ontbreekt niets relevants; Deezer, Tidal en Qobuz kun je via de BluOS-app bedienen, terwijl Spotify gewoon via de eigen Spotify-app werkt. Recent werd ook een reeks radiostations via Radio Paradise toegevoegd. Niet van die streamingstations die in 96 Kbps MP3 streamen, maar wel meteen in lossless FLAC. Een leuke extraatje voor de Bluesound/BluOS-liefhebber.
De BluOS-app is uitgegroeid tot een heel gebruiksvriendelijke app waarmee je snel muziek zoekt en vindt. Zowel op de smartphone en tablet als op de computer presenteert de app alles helder. Als je van links veegt, verschijnt het scherm met alle mogelijke bronnen (incluis de fysieke ingangen op de M10), veeg je van rechts dan zie je de verschillende BluOS-apparaten in je huis en kun je ze koppelen. Het is simpel en elegant. De enige eigenaardigheid vinden we als we een folder met muziek op een NAS willen toevoegen aan de muziekbibliotheek. DLNA-shares kent BluOS niet, je moet een SMB-pad invoeren. Dat blijft een kleine maar merkwaardige keuze.
De aanwezigheid van BluOS betekent dat de M10 uit de doos ook meteen Roon-compatibel is. Ja, Roon is niche, maar de fans – en daar tellen we onszelf bij – weten waarom. Voorlopig is de M10 nog niet officieel gecertifieerd en verschijnt het niet met een gepast icoon in Roon, maar tijdens onze test werkte aansturing vanuit Roon reeds perfect.
Versterker
NAD geeft zelf toe dat je de M10 kunt beschouwen als “functioneel gelijkaardig aan een Bluesound Powernode”. Maar onder de motorkap is het een heel ander toestel, verwant aan grote Master-toestellen zoals de door EISA-bekroonde M32. Het klasse D-versterkingsgedeelte van de M10 staat wel veel dichter bij de M22.2, want het is opgebouwd rond een nCore-module van het Nederlandse Hypex. Als het gaat om klasse D behoort nCore – ontworpen door de Belg Bruno Putzeys - tot de absolute wereldtop, vandaar dat je het ook vindt in heel wat duurdere toestellen, zoals de Marantz PM-10 en Mola Mola-versterkers. NAD voegde ook een circuit toe dat de outputfilter ongevoelig maakt voor de speakerbelasting, waardoor de ‘pure’ output van de M10 behouden wordt. Een voordeel van het HybridDigital-ontwerp is dat de impedantie van de speaker weinig uitmaakt op het vermogen. Zowel voor 4 als 8 Ohm luidsprekers is er continu 100 Watt beschikbaar. Het piekvermogen ligt bij 4 Ohm-speakers wel een stukje hoger: 300 Watt, tegenover 160 Watt. Dat is best ‘wow’ voor dit klein ding, vooral omdat we weten dat het nuchtere NAD niet de neiging heeft om dit soort cijfers te overdrijven.
Ondanks het kleine formaat heeft de M10 dus serieuze audiofiele geloofsbrieven, ook aan DAC-zijde. NAD koos voor de ESS 9028 Pro als DA-convertor, een DAC die je wel meer in premiumtoestellen ontmoet. Hi-res is dus geen probleem, net zoals MQA.
De meerwaarde van Dirac is enorm
Kamercorrectie is bij AV-receivers een standaardfunctie, maar in de conservatievere hifi-wereld is het nog een zeldzame verschijning. Al komt daar wel langzamerhand verandering in, want de laatste tijd krijgen we wel vaker stereoversterkers met een vorm van kamercorrectie over de vloer. Denk aan de Micromega M-One M150 bijvoorbeeld of de Yamaha R-N803D. Kamercorrectie is misschien niet een functie die iedereen wil gebruiken, en al helemaal niet als het gaat om de complexere Dirac-oplossing. Voor een doorsnee muziekliefhebber is het wellicht te veel werk. Niettemin vinden we de aanwezigheid van Dirac op de M10 een belangrijk pluspunt, omdat het wezenlijk bijdraagt aan de ervaring. Een functie als Dirac vinden we zonder twijfel potentieel een grotere impact hebben dan kabelupgrades of stroomingrepen.
De M10 stond al even bij ons geparkeerd vooraleer we de bèta firmware-update met Dirac ontvingen, een tijdje voor de officiële release. Wil je meer weten over Dirac, lees dan zeker het achtergrondstuk met meer informatie over deze software.
Dirac is een oplossing die op verschillende vlakken ingrijpt om de impact van de kamer weg te werken. De kamer waarin je naar muziek luistert, beïnvloedt namelijk de geluidskwaliteit. Soms op een bescheiden vlak, maar soms is de impact heel groot. Een probleem als een room mode (waarbij bassen versterkt worden) komt vaak voor. Dirac is een van de weinig oplossingen die kijkt naar de prestaties van de drivers in de luidsprekers zelf. De M10 kan meteen werken met de nieuwe Dirac Live 2.x, uitgerust met een nieuwe interface en een aangepast logaritme dat zeer interessant is voor stereo. Het is wel uit de doos uitgerust met de LE-versie, die begrensd is op 500 Hz. Hiermee pak je al de meeste akoestische problemen aan en wordt het creëren van filters toch iets simpeler. Wij gebruiken de volledige versie van Dirac omdat we nu eenmaal die licentie hebben aangekocht. Maar in het verleden hebben we gemerkt dat we toch neigen naar het beperken van Dirac op ongeveer 500 Hz, vooral bij speakers die we in het midden en hoog al fijn vinden klinken. Of je dus echt nog de circa 100 euro moet investeren in een volledige Dirac-licentie is daarom de vraag. Probeer eerst de LE-versie en denk er dan nog eens over na.
Neem je tijd
De leercurve bij Dirac is steiler dan bij de meeste andere systemen, onder meer omdat je met een computer en een meetmicrofoon aan de slag moet. Dirac werkt het best met meerdere metingen. Minstens zeven, vinden wij, maar je kunt tot dertien metingen op verschillende posities gaan. Het is zonder twijfel wel wat werk, al heb je bij de M10 het voordeel dat de metingen sneller gaan omdat er maar twee luidsprekers zijn. Bij een receiver met 5.1.4 ben je echt wel lang zoet.
We worden helemaal gelukkig als we merken dat de M10 slots heeft voor vijf Dirac-filters. Dat betekent dat je na het meten tot vijf verschillende filters kan creëren en heel snel kunt schakelen en vergelijken. Dat is heel interessant omdat je het effect van kleine aanpassingen echt kunt horen, wat de zoektocht naar het beste resultaat veel eenvoudiger maakt. Als je er tijd voor hebt, zouden we aanraden dat je een slot gebruikt voor een filter die volledig de voorgestelde Dirac-doelcurve volgt en een slot voor een filter die enkel tot pakweg 500 Hz werkt. Gebruik de andere drie voor filters waarbij je de curve wat aanpast om vanaf 500-1.000 Hz min of meer het verloop van de gemeten frequenties te volgen. Streefdoel is een curve vinden die problemen oplost en toch de zaken waarom je voor jouw speakers koos overeind houdt.
Bij onze Sopra N°2’s zorgt Dirac met zijn eigen curve meteen voor een hoorbare verbetering. De speakers zijn uit de doos al heel goed, met Dirac is er een stukje extra strakheid en wordt een luidere, wollige bas omgetoverd door een laag met veel meer definitie. Uiteindelijk kiezen we toch eerder voor een curve die we wat meer hebben aangepast om het gemeten frequentieverloop van de speakers iets meer te volgen. Zo krijgen we een tikje meer detail en offeren we een beetje detail in het laag op om meer impact te geven. Software als Dirac hoeft dus niet te leiden tot eenheidsworst, je kunt er net heel fijntjes mee personaliseren. Gewoon met mate, zoals met alles.
Luisteren
Er zit geen fysieke remote in de doos, maar we merken snel dat je nagenoeg alles kunt doen via de BluOS-app. Ook wisselen tussen Dirac-filters bijvoorbeeld, al moet je wel hiervoor relatief diep in de app afdalen. Tijdens die experimenteerfase hielden we daarom de BluOS-app op onze iPad én op onze Huawei-telefoon open. Dan konden we op de tablet muziek kiezen en het volume regelen, en op de telefoon de audio-instellingen aanpassen.
Onze Sopra N°2’s combineren we het liefst met de Devialet Expert 220 Pro, die met zijn SAM-profielen iets uniek heeft. Maar als we zouden moeten kiezen tussen de M10 en de Devialet zou het verdomd moeilijk worden. De Expert Pro heeft out-of-the-box meer vermogen om de Sopra’s beheerst aan te sturen, maar door Dirac is het eindresultaat bij de NAD-versterker echt héél goed. ‘Tempelhof’ van het All-album van Yann Tiersen (ALAC 44,1 KHz / 24-bit) hebben we zelden zo mooi gehoord. Diep, intimistisch, met een realistische piano zonder een spoor van wolligheid. Zo maakt de M10 echt indruk. De soundstage is ook immens geworden, want dat is eveneens een gevolg van de Dirac-correctie.
Die ruimtelijkheid trekt ons ook in de wereldtechno van Kawuku Sound, met opmerkelijk, supergedetailleerde percussie uit Uganda. Het zijn tracks waar veel ritme-instrumenten door elkaar spelen, van een kanaal naar het andere bewegend. De M10 laat al die geluidjes van de luidspreker loskomen en zet muzikanten levensecht op het podium neer. En als we gaan voor Berlijnse techno van Modeselektor, zoals het beukende ‘Wealth’ en ‘Prügelknabe’ op ‘Who Else’ (ALAC cd-kwaliteit), dan is fijn dat we met een paar keer tikken even op een filter kunnen overschakelen dat het laag iets terugschroeft. Hoeft op zich niet, maar de tweede filter doet het nog net iets strakker klinken. ‘Blue Lines’ van Massive Attack: adembenemend – al moeten we wellicht nog in Dirac duiken om het filter iets verder te tweaken, als we de hoge percussietoontjes horen die doorheen de track spelen en net iets natuurlijk mogen klinken. Dat is ook ergens de paradox van de M10: het is een toestel dat door zijn vorm en kan-alles-attitude echt past bij nieuwe hifi-liefhebbers die geen zin hebben in losse onderdelen en gedoe. Maar net door toch meer moeite te doen, til je deze versterker naar het hoogste niveau.
Conclusie
De NAD M10 is een uitstekende versterker die een volledig muzieksysteem vervangt – en daarbij geen enkel compromis sluit. Volmaakt is een heftig woord om te gebruiken, maar NAD heeft hier een hifi-toestel gecreëerd dat nauwelijks steken laat vallen en voor heel veel mensen de perfectie zal benaderen. En dat in iets van een zakdoek groot.
NAD M10
2.999 euro | www.nad.nl
Beoordeling 5 op 5
