Een nieuw album van de ras-Utrechter Jan van Piekeren en band! Enkele weken geleden presenteerde het viertal in de Stairway To Heaven aan de Mariaplaats hun tweede langspeler aan het publiek. De Wereld Op Z’n Kop, zoals het album werd gedoopt, borduurt voort op de vrolijke en toch maatschappijkritische inslag van de goedlachse Utrechter en klinkt toegankelijker dan ooit tevoren.

Het moet zo’n vijf jaar geleden zijn geweest dat ik in aanraking kwam met de band Van Piekeren. Een opmerkelijke verschijning op het podium, en dat geldt niet alleen voor zanger Jan. In 2014 recenseerde ik De Verdieping, en krap een jaar later verscheen de EP Lijf en Rauw. Nu, na heel veel kleinere en grotere shows, een vast TV-moment op RTV Utrecht en niet te vergeten het succes van het nummer De Voorstraat dat de gelijkwaardige VPRO-serie van een leader mocht voorzien, is er De Wereld Op Z’n Kop.

Het tweede volledige album van Van Piekeren bevat twaalf tracks, waarop Jan en zijn band een menselijk maar toch ook wel onmiskenbaar socialistisch gedachtengoed ten beste geven. Zonder belerend te zijn, want dat past de man niet. Leven en laten leven is iets dat Jan uitdraagt én -straalt, ook al trekt hij zijn mond niet open. Nu zal dat laatste moeilijk voor hem worden, aangezien Van Piekeren juist om entertainen gaat, maar dan wel het liefst op z’n ‘Utrègs’. Het blijft niettemin z’n absolute charme hebben en persoonlijk kan ik er op zijn tijd erg van genieten.

De twaalf tracks op De Wereld Op Z’n Kop zijn op de bekende muzikale wijze ingevuld, zij het wat meer ingetogen dan op het voorgaande album. Meestergitarist Johan Fransen draagt de composities met verfijnd snaarwerk, terwijl de ritmesectie uit handen van slagwerker/percussionist Hans Boosman en Wouter Kronenberg op bas, contrabas en toetsen een onmiskenbare rol in de muziek innemen. Daarnaast zijn alle muzikanten binnen Van Piekeren verantwoordelijk voor een deel van de koorzang, die zowel op De Wereld Op Z’n Kop als op het podium steeds meer een prominente rol in zijn gaan nemen.

De muziek is welbeschouwd ‘klein’ gehouden, waardoor de teksten met de voor Van Piekeren kenmerkende scherpe zinsneden en komisch-kritische inslag meer tot hun recht kunnen komen. En dat werkt goed, want het maakt de muziek geloofwaardig en echt. Zo bezingt Jan de status quo van veertig jaar gedoogbeleid van softdrugs op de titeltrack, krijgt de hoogste politieke macht een tekstueel aan Boudewijn de Groot gelijkende sneer aan de broek (Presidenten) en staan de persoonlijke leefwereld en de noodzaak om jezelf af en toe uit de maatschappij terug te trekken centraal op het vrolijke Achter In De Tuin.

Die maatschappij en de hedendaagse perikelen komen op Tinderen (een bewerking van een Tom Waits nummer) op dolkomische wijze aan bod. Van Piekeren laat zich graag door reeds bestaande melodieën en nummers inspireren, wat blijkt uit de bewerkingen op een nummer van Udo Jürgens (Allerlaatste Lied) of De Pest, een bewerking van een track van Armand. En ook is Blijf niet onbekend, want deze Nederlandse versie van Herbert Grönemeyers Halt Mich stond al op De Verdieping, maar is op De Wereld Op Z’n Kop opnieuw vereeuwigd in een intiemere versie waarbij alleen de gitaar en Jan z’n stem hoorbaar zijn. Mierzoet en toch tranentrekkend mooi. Boze Droom (een cover van Hans Kosterman) komt ook al jaren voor in het repertoire van Van Piekeren en Nu Zijn Wij Aan De Beurt stamt zelfs af uit de periode van zijn vorige band Overlast.  

Het album is onderhoudend, erg toegankelijk en werkelijk prachtig van muziek voorzien. Daar staat wel tegenover dat voor wie Van Piekeren al even kent en volgt, geen enkel nummer meer nieuw is. Voor hen zal het overgrote deel van De Wereld Op Z’n Kop dus eerder als een ‘best of’-album klinken dan als echt nieuw werk. Maar nu wel met de mogelijkheid om er thuis van te genieten. Van Piekeren doet gewoon andersom wat artiesten doen, eerst de nummers uitkristalliseren op het podium en dan pas de studio induiken voor een opname. Jan z’n doorleefde stemgeluid blijft kenmerkend, maar lijkt door zijn leefwijze misschien ook wel wat aangetast te raken. Want het lijkt erop dat de allerlaagste regionen van zijn bereik zoals dat was tijdens De Verdieping niet meer gehaald worden. Niet per se een negatief punt, maar het valt wel op.

Toch is De Wereld Op Z’n Kop als album geslaagd en heel prettig om te beluisteren. Zeker dankzij de prachtige arrangementen, het waarlijk hoogwaardige spel van alle bandleden samen en het op een album kunnen vatten van tracks die op het podium met verhalen en anekdotes aaneen worden geweven door een markante, vriendelijke persoonlijkheid. Daarnaast is het album, dat ook op LP verschijnt, werkelijk erg goed gemixt en gemasterd. Niet elk nummer komt overigens even goed uit de wol op cd, wat niet aan de uitvoering ligt, maar aan de setting die in een studio simpelweg ontbreekt. Live komt Van Piekeren (en een klein deel van deze nummers) nog het meest tot z’n recht, maar deze cd is een goed begin voor ‘nieuwkomers’ en thuiskomen voor ‘gevorderden’.

Muziek: 7½
Klank: 9
Label: Real Dutch Music
Speelduur: 46:36 minuten
Website: www.vanpiekeren.nl