In de vele jaren waarin ik recensies schrijf is het verhalen over luidsprekers altijd een vast stramien geweest van luidsprekerkabels kiezen, de juiste versterker zoeken, positioneren en vooral sjouwen. Hoe eenvoudig kan het anders als je aan de slag gaat met actieve luidsprekers, op het netsnoer en een enkele optische kabel na draadloos werkend, instelbaar zijn, een eigen versterking aan boord hebben en zich bijna overal laten neerzetten. Maak kennis met de Dynaudio Xeo 10, 20 of 30 en stap in de wereld van gemak.

Dynaudio XEO

Mag ik de situatie even schetsen? Ik ben voor mijn muziek van internet radio, Tidal en eigen collectie recent overgestapt op Roon als centrale software. Met een keurige, kleine, dedicated pc voor de Roon Core software en een Metrum Acoustics Ambre als endpoint. Een paar stands van Custom Design staat al in huis en met de Dynaudio Xeo 20 is het enige dat ik nog te doen heb het zetten van de speakers op de stand, het aansluiten van beide luidsprekers op het lichtnet en een verbinding maken tussen de Ambre en de Master van de Xeo 20 met een optische kabel. Met de vloerstaande Xeo 30 zijn zelfs de stands niet nodig.

Zo simpel is het weergeven geworden van de muzikale wereld liggend aan mijn voeten. Tablet in de hand en afstandsbediening van de Xeo dichtbij. Niet freaken met versterkers, geen luidsprekerkabels die over de vloer lopen, bijna uit de doos spelen. Niet onvermeld mag blijven dat als u het volume kunt regelen met de bron de Xeo is in te stellen op een vast volume.

Echt flexibel

Er komt nog iets meer bij kijken al zijn dat kleinigheden. Daarvoor hebben de Xeo 20 en 30 een paar schakelaars verborgen aan de achterzijde. U moet aangeven welke luidspreker de rechter is en welke de linker. Om niet beperkt te zijn tot één enkel paar kunt u de Xeo 20/30 in drie verschillende zones schakelen en u kunt aangeven of de speakers vrij staan, in een hoek of dicht bij een achter- of zijmuur. Met die laatste schakelaar verandert u de laagweergave via een elektronische schakeling, onderdeel uitmakend van de ingebouwde, digitale versterkers.

Als alles is ingesteld en de luidsprekers netspanning krijgen gaan ze elkaar zoeken en worden Master en Slave het linker- en rechterkanaal. Om echt flexibel te zijn heeft de Xeo 20/30 naast de digitale optisch ingang, geschikt voor alle PCM streams met een bitrate en samplefrequentie tussen de 16/44.1 en 24/192kHz ook Bluetooth 24/96, een RCA analoge stereo ingang en een Aux input via minijack. Als bron kan dus elke digitale muziekspeler dienen, elke aptX Bluetooth speler en elke analoge voorversterker of versterker met een pre-out. Wilt u echt gek doen dan maakt u van de Xeo 20 of Xeo 30 een ‘soundbar’ aan de tv. Wie meer ingangen wil kan gebruik maken van de optionele Connect van Dynaudio waar de afstandsbediening al op berekend is. Extra zijn in dat geval een optische en Coax digitale ingang, analoog in en een USB-poort.

De luidsprekers communiceren onderling op een eigen KLEER protocol met een resolutie van 24bit/96kHz. Wie het noodzakelijk vindt om de luidsprekers ver weg te zetten van de Connect bij de installatie maakt draadloos gebruik van de Xeo Extender en in combinatie met de Connect kun je een Xeo Link neerzetten om bijvoorbeeld een Dynaudio actieve subwoofer van signaal te voorzien.

Specificaties

Vanaf hier beperk ik mij tot de Xeo 20, het systeem dat ik te leen kreeg van Dynaudio. De in satijnwit of zwart leverbare behuizing is 18 cm breed, 25 cm diep en 32 cm hoog, exclusief de bolle dome van de tweeter en het meegeleverde magnetisch vastgehouden frontdoekje. Dat geeft al aan dat de Xeo 20 een echte luidspreker is en geen el cheapo systeem. Het eigengewicht doet dat ook niet vermoeden. Op de achterzijde treft u een Vesa 100 compatible mount aan om de luidsprekers op te kunnen hangen. Optioneel zijn bijpassende stands leverbaar. In de Xeo 20 vindt u als eerste de 28 mm Esotec tweeter van Dynaudio en daaronder een 14 cm Dynaudio Esotec woofer met MSP-conus. Uiteraard gebruikt Dynaudio in deze drivers hun aluminium spreekspoel en het door Dynaudio ontwikkelde magneetsysteem. Voor het aansturen van de drivers zit in iedere Xeo 20 een tweetal 65 Watt versterkers, achter een digitaal scheidingsfilter met een overgang op 4700 Hz.

De overgang gaat met een heel rustige helling om een flinke overlap te hebben tussen de drivers. Met de Digital Signal Processing (DSP) is het mogelijk het juiste frequentiekarakter in te stellen voor vrije opstelling, bij de muur of in de hoek. Voor de DSP-processing heeft de Xeo 20 leentjebuur gespeeld bij de professionele monitoren van Dynaudio zoals in studio’s te vinden. Ter ondersteuning van de laagweergave is er een basreflexpoort aan de achterzijde, uitgevoerd als een sleuf. Dynaudio specificeert een frequentiebereik van 40 Hz tot 21 kHz binnen +/- 3 dB. Geheel in overeenstemming met de groene eisen van de EU is het verbruik in uitstand < 0,5 Watt, in sleep mode <2 Watt en het maximaal uit het lichtnet getrokken vermogen is 100 Watt per kanaal. Sleep mode volgt na 20 minuten stilte. Haast onzichtbare LED’s geven op de voorzijde aan of de luidsprekers zijn ingeschakeld en signaal ontvangen, foutsituaties, opbouwen van de communicatie onderling enzovoort.

Luisteren

Goed, mijn NUC en Metrum Acoustics Ambre staan klaar om muziek te spelen en als eerste voed ik de Xeo 20 met Alexandre Tharaud en zijn werken van Satie. Heerlijke pianomuziek die dynamisch door de ruimte stroomt. De Xeo 20 heeft in mijn oren een zuivere klank en weet de piano goed neer te zetten. De afbeelding is niet heel groot in de hoogte, in de breedte valt weinig aan te merken. Diepte met dit solo-instrument is niet aan de orde. De weergave is prettig en levendig waarbij vooral de snaren de boventoon voeren en de romp van de piano in mindere mate een rol speelt.

Na een paar weken de Xeo 20 in gebruik te hebben is er eigenlijk niets negatiefs opgevallen. Je mag en kan de Xeo 20 niet vergelijken met een passieve luidspreker van deze prijsklasse, want daar moet je dan wel een elektronisch cross-over bijtellen en twee stereo- of vier mono-eindversterkers. Wat dat betreft is een actieve luidspreker veelal een opzienbarend koopje, mits goed uitgevoerd zoals je kunt verwachten van een serieus bedrijf als het Deense Dynaudio. Van piano naar een fluitconcert van Telemann uitgevoerd door de Holland Baroque Society. De muziek weet een boeiend plaatje neer te zetten, met gemak weergegeven zonder dat er dissonanten hoorbaar worden.

Het volumeniveau dat de Xeo 20 kan halen is voldoende om een ensemble als dit in dynamische omvang en luidheid realistisch te benaderen. Het spel is levendig met deze vrolijke muziek, als enig commentaar valt te geven dat de muziek tussen de opgestelde luidsprekers blijft en uiterst rechts en links wat aan de units blijft plakken. Wat zich tussen de luidsprekers afspeelt heeft een mooi stereobeeld met nu wel de diepte, iets dat een solo-instrument nu eenmaal niet kan bieden. De lage tonen afkomstig van strijkers zijn geweldig fraai in balans, ik heb ervoor gekozen de luidsprekers in te stellen alsof ze dicht bij de wand staan. De ruimte tussen de wand en het midden van de baffle is 45 cm en instellen als een vrije opstelling werd te gortig. Weer een pluspunt want hoe gaat u dat doen met een passieve weergever? Schuiven, in de hoop een goed plekje te vinden.

Boven verwachting

In de populaire sfeer zit Alison Krauss met haar Paper airplane, zacht beginnend met een heerlijke stem om uit te groeien tot een volledige band met Union Station achter de dame opgesteld. Een brede spreiding van instrumenten waarin gitaren en banjo steeds de aandacht vragen met hun vrolijke getokkel. Het stereobeeld staat mooi vast en zweeft niet van links naar rechts, ook niet als ik mijn hoofd alle kanten op beweeg.

Dat er wederom geen nare bijgeluiden zijn of waarneembare vervorming maakt luisteren tot een plezierige bezigheid. Zeker als ik vervolg met het grappige Life is just a bowl of cherries van de hand van Holly Cole. De gebruikte instrumenten krijgen stuk voor stuk de ruimte om in het voetlicht te treden, waartussen Holly met haar herkenbare stem de teksten meer voordraagt dan zingt in dit geval. Voor herenstemmen pak ik de Beach Boys klassieker Good vibrations, dit keer uitgevoerd door The King’s Singers. Het stereobeeld wordt breder met deze opname en de stemmen zijn individueel steeds te volgen, juist omdat ze zo breed in de ruimte staan. Niet alleen is het grappig om naar te luisteren, de heren bewijzen de Xeo 20 een dienst want het speelt boven verwachting, verwachting gestoeld op de prijs van het systeem.

Een volgende man is Michael Bublé, bezig zijn relatie met Mrs. Jones bezingt op de cd ‘Call me irresponsible’. Niet altijd even gemakkelijk om een bigband en een crooner uit een monitor te laten stromen, de Xeo 20 weet zich prima te manifesteren door een diepe en grote stem te bieden aan Bublé, de band zo in toom te houden dat koperwerk niet gaat overheersen met schelle tonen, drums en bas nog steeds ruimte krijgen en de band breed neer te zetten. Lekker hoor om zo van muziek te genieten met een handvol minimale middelen, ook al is de aansturing met een NUC en de Metrum Acoustics Ambre niet goedkoop, wel boven alle twijfel verheven merkte in mijn andere systeem waarin luidsprekers staan die veelvouden kosten van de prijs van de Xeo 20. Een goede bron aan de Xeo 20 beloont u met luisterplezier.

Ik sluit bijna af met het spektakel van Tony Bennett in duet met Lady Gaga. Het is The lady is a tramp, of Tony daar Gaga mee bedoelt blijf de vraag, de synergie tussen de twee is er niet minder om. De muziek en de stemmen duwen mij de stoel uit en ik maak mijn bescheiden danspasjes door de kamer. Nu kan ik niet anders dan Ray Charles met Natalie Cole Fever uit te laten voeren, al duizend keer gehoord (zo lijkt het), nog steeds een prima track om systemen te keuren. Alles kan altijd beter, de Xeo 20 zet gewoon een heerlijk stuk muziek neer, duidelijke stemmen, Ray op dreef, Natalie lekker bijtend, samen in harmonie met de band. Niets te klagen, wel te waarderen. Groot, stevig en zuiver zijn kernwoorden. 

Conclusie

Daar zit je dan met je goede gedrag, in een ruimte waar normaal een set speelt van ruwweg € 15.000,- zit je te swingen op je stoel met een paar actieve luidsprekers van € 2.200,- per paar. Komen nog stands bij van € 329,- en een optische kabel, maar dan ben je op hetzelfde punt. Speelt de Xeo 20 net zo goed? Nee, dan zou ik liegen, wel is het zo dat in mijn oren de Xeo 20 gewoon heel ver gaat en dat vooral doet zonder ergens te overdrijven, te storen, weg te laten of andere tekortkomingen naar voren te schuiven. Het is in basis een echte Dynaudio weergever, dat is een kwalificatie voor goed geluid, uitgebreid met ingebouwde Pulse Wide Modulation versterkers en een cross-over. Daarmee heeft de fabrikant de mogelijkheid om tot een optimale instelling te komen, met DSP wat oneffenheden weg te werken en achter een bron alle zaken in eigen hand te houden.

Er zijn meer actieve luidsprekers op de markt dan alleen de Xeo 10, 20 of 30, de hoogwaardige types waaronder ik de Xeo schaar hebben allemaal iets bijzonders. Dat het bijzondere zit in de grip op de drivers, het ontbreken van een passief scheidingsfilter en het ontbreken van luidsprekerkabels is zeker, daarbij mag u optellen de integratie van elektronica en mechanica binnen één enkele behuizing. Knap staaltje werk van Dynaudio deze opvolgers van eerdere Xeo series. De Xeo 20 zou zomaar mijn eerste keuze kunnen zijn als ik in de markt zoek naar een actief en handelbaar systeem.

Dynaudio Xeo 20 € 2.199,-  per paar
Xeo Connect € 350,-
Xeo Link € 150,-
Xeo Extender € 150,-
Stand 10 € 329,- per paar

Dynaudio Benelux
Tel: 085-8772439
E-mail: info@dynaudio.nl
www.dynaudio.nl