Het Cambridge Analytica-schandaal heeft de audiowereld bereikt. Het Amerikaanse Sonos zal zijn advertenties terugtrekken van Facebook, Google, Twitter en Instagram. Sonos besteedt naar eigen zeggen veel aandacht aan de privacy van gebruikers en stelt op deze wijze zijn ongenoegen te willen uiten. Het is evenwel maar voor een weekje en het is de vraag of Facebook en anderen iets zullen merken van de boycot van Sonos. *Update: verderop in het bericht nu ook een reactie vanuit Sonos.

Cambridge Analytica, gebruik van persoongegevens en Facebook

De term “Cambridge Analytica” zou direct een belletje moeten doen rinkelen. De persoon bij wie geen belletje gaat rinkelen moet direct zijn logeerpartij aan de achterkant van de maan beëindigen en terugkeren naar de aarde. Kort samengevat, het bedrijf Cambridge Analytica heeft gegevens van 50 miljoen Facebook-gebruikers gebruikt voor politieke doeleinden en Facebook heeft de andere kant op gekeken. De omvang en diepte van het schandaal zijn op dit moment nog niet goed te overzien. Er komt dagelijks nieuwe informatie binnen.

Het Amerikaanse Sonos is “boos” op Facebook en heeft de onderstaande verklaring de wereld in gezonden:

Bij Sonos zijn we van mening dat iedereen het recht heeft om te weten hoe zijn of haar data worden verzameld en gebruikt. En dat iedereen die actief is in de technologiebranche de verplichting heeft om de privacy van onze klanten te waarborgen. In reactie op de recentelijke onthullingen over Cambridge Analytica en Facebook, hebben wij daarom besloten om tijdelijk te stoppen met onze advertenties op Facebook, Twitter en Google.

In plaats daarvan doneren we extra middelen aan onze ListenBetter-begunstigde AccessNow voor RightsCon, een van de weinige fora waar techbedrijven direct in contact staan met activisten. Via dit forum komen oplossingen tot stand die bijdragen aan een gezonder technologisch ecosysteem voor iedereen. Wij geloven dat het belangrijk is dat degenen die betrokken zijn bij de ontwikkeling van technologieën luisteren naar de groep die erdoor wordt beïnvloed, waaronder voorvechters van mensenrechten, de LGBTQ-gemeenschap en mensen met een getinte of donkere huidskleur. RightsCon is een forum dat deze manier van luisteren mogelijk maakt – en uiteindelijk omzet in actie.

Sonos heeft ook een Engelstalige verklaring op zijn website gezet. Is dit heftig en krijgen Facebook en anderen een gevoelige klap? Wij denken van niet, om verschillende redenen.

Sonos vs. Facebook

Sonos is een microdwerg vergeleken met Facebook, Google, Twitter en Instagram. De boycot zal een week duren en het is de vraag of het deze bedrijven überhaupt op zal vallen dat Sonos gedurende een week andere platforms zal gebruiken voor het publiceren van advertenties. Bovendien, Sonos stelt zijn geld aan een soort goed doel te zullen schenken, maar de omvang van de schenking wordt niet bekend gemaakt.

Is het door Sonos genoemde RightsCon een sterke partij die tech-bedrijven dwingt te luisteren en tech-bedrijven dwingt privacy en mensenrechten te respecteren? Ongetwijfeld heeft RightsCon nobele bedoelingen, maar we hebben niet de indruk dat RightsCon in staat is om grote tech-bedrijven daadwerkelijk te beïnvloeden. De topmensen van Facebook zullen mogelijk wakker liggen van de aangekondigde verhoren in het Amerikaanse congres. Ook de kreet #DeleteFacebook van Brian Acton, oprichter van WhatsApp (dat is verkocht aan Facebook), zal mogelijk indruk maken. Sonos of RightsCon zullen ze misschien niet eens kennen.

Sonos is boos op Facebook: nobele bedoeling of aandacht vragen voor zichzelf?

Dat geeft de indruk dat de door Sonos aangekondigde boycot voor een week symbolisch van aard is en eigenlijk meer is bedoeld als een vorm van reclame voor Sonos zelf. Facebook was vanaf het begin van zijn bestaan een gegevensverzamelaar. Sonos is uiteindelijk in de afgelopen jaren ook een gegevensverzamelaar geworden die gebruikersinformatie met allerlei partijen deelt. En dat delen van informatie gaat alleen maar verder met de uitrol van het concept “spraakbesturing”. Pot verwijt de ketel?

Of spraakbesturing van audioapparatuur ooit een succes gaat worden, valt nog te bezien. Bij televisies is spraakbesturing (en besturing door handgebaren) ook niet echt een succes. In de vrienden- en kennissenkring van schrijver dezes heeft iedereen spraak- en gebarenbesturing van zijn televisie even geprobeerd en vervolgens uitgezet. Er is niets mis met een “ouderwetse” IR-afstandbediening die je met je wijsvinger kunt bedienen.

Spraakbesturing heeft niets te maken met goede muziekweergave of goede beeldkwaliteit. Intussen wordt wel steminformatie verzameld en gekoppeld aan allerlei andere gegevens. En tech-bedrijven proberen ons wijs te maken dat dit in ons eigen belang zou zijn. Het recente Cambridge Analytica-schandaal is een illustratie van het feit dat privacy een secundair onderwerp is voor Facebook en andere gegevensverzamelaars. Gegevens verzamelen, profielen van gebruikers maken en deze gegevens en profielen gebruiken voor commerciële doeleinden is core business, privacy is een hinderlijke bijkomstigheid. Sonos is hierin niets beter dan Facebook.

Privacy: de gebruiker heeft de touwtjes in handen, maar moet wel aan de touwtjes trekken

Sonos is wel een stuk kleiner dan Facebook en Sonos heeft minder gegevens van gebruikers dan Facebook, of in elk geval andere gegevens. Sonos weet alles als het gaat om de muziekvoorkeur van zijn gebruikers. Als het aan Sonos ligt, heeft het bedrijf straks ook een omvangrijke database met steminformatie van gebruikers. Deze informatie kan geanalyseerd en gebruikt worden voor allerlei doeleinden. Koppeling met andere persoonlijke gegevens ligt voor de hand. Het hoeft niet, maar het kan wel.

Uiteindelijk is de gebruiker er zelf bij en heeft de gebruiker het laatste woord. Immers niemand is verplicht om Facebook te gebruiken of een apparaat met een microfoon die altijd aan staat in zijn woonkamer of slaapkamer te zetten. Als de “slimme” luidspreker aanslaat bij de consument, is het slechts een kwestie van tijd eer de eerste slaapkamergeluiden onbedoeld over internet rollen. Mogelijk zien wij dit helemaal verkeerd. De tijd zal het leren.

Update: reactie Sonos