De trend voor de nabije toekomst bij het slimme huis zijn softwarerisation en verbinden over Internet Protocol. Bij de softwarerisatie gaat het om het volledig programmeerbaar maken van de aangesloten apparaten binnen het thuis- of kantoornetwerk. Het Internet Protocol en API vervangen de homebus. Naast het verbinden via WiFi is nieuw de komst van POF, de optische glasvezel, die dankzij de dunne kabel gemakkelijk door het smarthome te trekken valt.
Aanvankelijk ging het bij het toevoegen van slimme apparaatjes aan het thuisnetwerk om embedded devices. Dat wil zeggen apparaatjes die via een ingebouwde standaard met bijbehorende connector op de homebus werden aangesloten met een centrale aansturing. Steeds meer domotica-devices zijn tegenwoordig echter programmeerbare minicomputers. Binnen één basisconfiguratie valt de domotica dan overal binnen het gebouw eenvoudig op maat af te regelen en uit te breiden.
De inkennige huisbus raakt wellicht gedateerd. Het is internet met IP en API dat de verbindingen binnen het netwerk legt. Dat maakt opschalen, programmeren, het bedienen op afstand en het integreren met het Internet of Things eenvoudig mogelijk. Beide trends deden in de lezingen en bij de standhouders van de beurs Domotica en Slim Wonen 2015 al hun intrede.
Van embedded naar softwarerisation
Onder een embedded device of applicatie verstaat men een object met een ingebouwd special purpose computersysteem. Dat speciale doel betekent in de praktijk dat het embedded device meestal niet veel anders kan dan de aangewezen taak of functionaliteit uitvoeren. Dat maakt embedded devices moeilijk configureerbaar en flexibel buiten de voorbestemde toepassing. Een andere beperking vormt het feit dat je embedded devices doorgaans niet aan het internet kunt koppelen. Veelal is er ook geen gebruikersinterface voor de draaiende software. Het contact met de centrale aansturende computer gaat via een zogenaamde in-circuit-emulator (ICE). Je vindt embedded devices met name in auto’s, huishoudelijke apparatuur, AV-installaties, wearables en medische apparaten.
De trend bij smartphones is al jaren van embedded naar een complete zelfstandige computer. Niet alleen meer gewoon bellen en wat berichtjes versturen maar ook een geavanceerde minicomputer met applicaties, ingebouwde camera en videorecorder, agenda, navigatie en kantoorsoftware. Deze zakcomputer is altijd overal bij de hand en valt geheel te programmeren met software (via apps en het operatingssysteem). Dat heet softwarerisation. Deze ontwikkeling heeft zo zijn uitwerking op de markt voor tablets en desktopcomputers. Die is tanende.
Vertaal dit eens naar het smarthome. In de traditionele configuratie voor het slimme huis zet de installateur of de gebruiker zelf eerst een centrale neer en koppelt daar vervolgens dedicated apparaatjes met elk hun eigen domoticafunctie aan. Straks is elk device in de domoticaconfiguratie een eigen programmeerbare minicomputer. De aansturende software zit weliswaar nog op een centrale server. Die server staat (straks) IP in contact met de slimme switchers in het thuisnetwerk. Dient er iets aan de functionaliteit van een smart device of systeem veranderd te worden dan herprogrammeert de software dit appaatje. Dat kennen wij al bij het omzetten van abonnementen voor internet, telefonie en (digitale kabel-)tv of het aanpassen van de website. Een telefoontje of mailtje en men zet centraal een programmeerbare softwareswitch om en het device thuis configureert zichzelf volgens de nieuwe specificaties.
Bij het smarthome gaat softwarerisation grote gevolgen hebben voor de domotica. Dit zowel op de terreinen van de basisdomotica (huishoudelijke apparatuur, energiegebruik, het binnen/buitenmilieu en veiligheid), als telecommunicatie, E-Health (Gezondheid, Leefstijl en Welzijn), thuiswerken, teleleren en entertainment. Straks ook bij het 3D-printen van objecten en voedsel.
Huizen werden in het verleden vaak gebouwd met één soort woonbestemming. De gezinswoning, seniorenappartementen, studentenflats, hotelaccommodatie, kantoor, winkel aan huis, buurtcentrum, opvang voor vluchtelingen etc. Aan de gekozen functionaliteit viel dan achteraf niet zo veel meer te veranderen. Hoogstens door flink te verbouwen. Vandaar dat de term vastgoed hier zeker op van toepassing is.Vastgoed wordt flexgoed
De komst van softwarerisation brengt echter een nieuw type slimme woning. Namelijk flexgoed. Deze nieuwe slimme woning is qua functionaliteit grotendeels te herprogrammeren. Dit zowel voor dezelfde bewoners in de tijd als bij verhuizing of vertrek voor de nieuwe bewoners. Dat kan behalve voor de gehele woning of gebouw ook voor één bepaald vertrek, gecombineerde kamers of een verdieping. Mogelijkheden die menig bewoner, woningbouwcoöperatie en gemeenten als muziek in de oren klinken. Wel even rekening mee houden in het bestemmingsplan!
Steeds meer bouwondernemingen lopen al vooruit op deze komende ontwikkeling. De infrastructuur (doorgaans glasvezel- of nog coaxkabels) zit er bij oplevering al in en wacht alleen nog maar op de komst van de bijbehorende programmeerbare devices.
Vervangen IP en API de homebus?
Het thuisnetwerk voor het slimme huis lonkt naar het internetprotocol en glasvezel. De traditionele coax en homebus gaan dezelfde weg op als bij audiovisueel, dat steeds meer gebruik maakt van ehernet en internet, al het geval is. Het uitwisselen van gegevens via internet (glasvezel, coax of WiFi) sluit prima aan op de hiervoor besproken softwarerisation van het programmeerbare slimme huis. Het Application Protocol Interface (API) rukt zienderogen op. Met een API kan het ene computerprogramma met het andere communiceren en definieert in feite de functionaliteit die daarachter schuil gaat. Zelfs bij de Smart TV die via het Android-besturingssysteem langzamerhand eveneens programmeerbaar wordt. De Smart TV kan met de juiste software-overlay het besturingscentrum van het smarthome zijn.
Een van de voorvechters van IP bij het slimme huis is de beveiligingscamera. Zowel via een kabel of op afstand te integreren op het via internet verknoopte security systeem voor thuis of in kantoor- en bedrijfspanden. Naast het feit dat het internet aanmerkelijk flexibeler is dan menig inkennig homebussysteem is er nog een tweede belangrijk voordeel. IP-netwerken zijn vaal al in gebruik voor thuisnetwerken bij computer en entertainment. Via IP en API hang je daar relatief eenvoudig compatibele domotica-devices aan. Een installateur is vaak niet meer nodig. Als derde voordeel noemen wij het via internet op afstand aan en uit kunnen schakelen van de domotica in het smarthome. IP brengt verder het eenvoudig kunnen opschalen van het domoticanetwerk en een open architectuur.
Aansluiten op het IoT
Het Internet of Things (IoT) vormt een belangrijke ontwikkeling die naadloos op het slimme huis kan aansluiten. In feite is het bij het IoT een kwestie van te koppelen apparaatjes, de onderlinge verbindingen (connectivity), het verzamelen van de binnenkomende data en vervolgens het analyseren van en reageren op deze gegevens.
Het aanleggen van een bekabeld thuisnetwerk is een heel gedoe met gaten boren, goten leggen en de kabels trekken. Bij oplevering al ingebouwd is dan heel welkom. Voor het later alsnog installeren van glasvezelkabel is er nu een aantrekkelijke oplossing. De Plastic Optic Fiber (POF)-kabel is heel dun en je kan deze door bestaande buizen van het elektriciteitsnet heen leiden. Bij coax is dat verboden. Bovendien maakt POF tal van flexibele en programmeerbare schakelpunten (switches) op een en dezelfde kabel mogelijk.
Groei in hospitality
Programmeerbare smart devices die bovendien overal per internetkabel of WiFi bereikbaar zijn, stimuleren een fikse groei van de hospitality. Dat slimme huizen, kantoren en hotels de bewoners, bezoekers en gasten kunnen herkennen was al langer gemeengoed. De gastvrijheid bij domotica, de hospitality, past zich daarop aan. Momenteel gaat het echter allemaal nog een stuk verder. De bezoeker zelf of de gastheer kunnen de verlichting, toegang (slimme sloten), zonwering, verwarming, catering, baden & douchen, lichtkleur, ventilatie en entertainment op maat programmeren.
Softwarerisation en verbinding via IP brengen het programmeerbare en eenvoudig op maat aan te passen of op te schalen smarthome binnen ieders bereik. Een ontwikkeling die nu al begonnen is en zeker verder zal doorzetten.
