Op ‘s werelds grootste vakbeurs voor woning- en gebouwautomatisering, Light+Building in Frankfurt, waren een aantal toekomstontwikkelingen prominent zichtbaar. Een van die ontwikkelingen was de opkomst van draadloze domoticasystemen die ook toekomstvast en bedrijfszeker zijn. Belangrijkste randvoorwaarde voor dergelijke systemen is dat de technologie gebaseerd is op internationale standaarden, waarbij Zigbee, Zwave, Bluetooth en KNX de belangrijkste zijn.
Op een beurs als Light+Building is elke twee jaar goed te zien wat de bepalende ontwikkelingen worden voor de komende jaren. Draadloos schakelen, dimmen, regelen en data verzamelen is er ongetwijfeld een van. Belangrijk bij deze ontwikkeling is de mogelijkheid van fabrikanten, maar vooral van system integratoren en eindgebruikers, om te kiezen voor technologie die toekomstvast is. En dat betekent dat je niet afhankelijk wilt zijn van een protocol dat door slechts één of enkele aanbieders wordt gebruikt. Als deze vakbeurs één trend aan de oppervlakte heeft gebracht, is dat het spel voor de fabrikanten met een zelf ontwikkeld protocol praktisch over is. ‘Proprietary’ systemen, zoals dat zo mooi heet, hebben - in elk geval in Europa, maar ook in steeds meer andere delen van de wereld - geen toekomst meer. Vandaar dat steeds meer fabrikanten hun producten compatibel maken op basis van een universele standaard. De meest gebruikte, zeker als het gaat om domotica en draadloos, zijn Zigbee, Zwave, Bluetooth en - in sterk toenemende mate - KNX.
Ontwikkeling van de standaard
Op Light+Building kon echt niemand de sterke opmars van KNX ontgaan. Deze wereldwijde vereniging van fabrikanten die allemaal deze technologie omarmen, kent inmiddels meer dan 400 aangesloten leden. Van al deze leden waren zo’n 200 fabrikanten met een eigen stand op de beurs aanwezig. Daarnaast waren nog enkele tientallen KNX-fabrikanten met een ‘zuil’ aanwezig op de KNX-stands in hal 8 of hal 10. Bovendien pakte KNX zeer groot uit met het internationale KNX Event op dinsdagavond en de KNX ‘Internet of Things City’ (IoT) in de Galeria, de serre tussen de hallen 8 en 9. Met al die aandacht en aanwezigheid wordt het de vakwereld steeds meer duidelijk dat KNX de facto dé standaard is voor woning- en gebouwautomatisering. Zeker als de vereniging alle voorwaarden geregeld blijkt te hebben om de koppeling met IoT niet alleen technisch mogelijk te maken, maar ook volledig veilig uit te voeren (zie artikel op pag ..). Daarmee biedt de Association de system integratoren voldoende argumenten om KNX als leidend protocol bij de automatisering te gebruiken.
Opkomst van draadloos
KNX heeft hard gewerkt om twee ‘obstakels’ - die voorheen vaak werden genoemd door system integratoren - in razendsnel tempo op te ruimen. Een daarvan is de toepassing van draadloos schakelen maar ook het gebruik van draadloze sensoren. Deze producten gaan de KNX-fabrikanten de komende periode een enorme boost geven. Maar het draaide niet alleen om KNX. Ook andere protocollen zullen de komende jaren een impuls krijgen.
Het thema draadloos stond op de beurs in Frankfurt nadrukkelijk bij meer bekende fabrikanten in de spotlichten. Zo introduceerde ABB Busch-Jaeger, via haar systeem Free@Home, schakelaars die draadloos via Zigbee kunnen communiceren. Daarmee ontstaan koppelingen naar bijvoorbeeld de Hue lampen van Philips. Hetzelfde deed ook Gira, met speciale schakelaars die draadloos met Zigbee lampen kunnen koppelen om in bestaande situaties de bediening van de Philips Hue of de Osram Lightify mogelijk te maken. Schneider-Electric koos er juist voor om schakelaars te introduceren die via bluetooth communiceren. Maar dat er draadloze producten op basis van die protocollen in opkomst zijn, was niet zo bijzonder. Meer opvallend is de opmars van het KNX RF protocol. Waren er tot op heden slechts een paar fabrikanten die het bi-directionele KNX RF-protocol in producten aanboden; op Light+Building toonden meerdere, nieuwe fabrikanten dat zij producten voor KNX RF op de markt gaan brengen. Dit is belangrijk, omdat het daarmee ook in bestaande gebouwen steeds eenvoudiger wordt om woningautomatisering op basis van KNX zonder al te ingrijpende verbouwingen te realiseren. Door over te stappen op draadloos schakelen, draadloze sensoren en op termijn zelfs ook draadloze thermostaten, kan het aanbrengen van busbekabeling beperkt blijven tot de installatie van mediakoppelaars, die op strategische plekken centraal in een ruimte worden opgehangen en alle draadloze signalen afhandelen en verder sturen.
Energy harvesting
De nieuwe, draadloze producten met KNX RF komen van zowel gerenommeerde fabrikanten, zoals Gira en Jung, maar ook van iets onbekendere marktpartijen, zoals Elsner en nieuwkomers als Cherry. Zeker het KNX-product van Cherry is opvallend omdat dit bedrijf een switch module introduceert die niet alleen KNX RF ondersteunt maar ook zichzelf van energie voorziet. De module doet aan zogeheten ‘energy harvesting’, wat betekent dat de benodigde energie om de schakeling te laten plaatsvinden, wordt opgewekt door de schakelactie die gebruiker verricht. Daardoor bevat de schakelaar geen batterijen. De schakelmodule van Cherry is leverbaar in een 1- en 2-weg schakelaar.
Elsner introduceerde op de beurs een KNX taster, KNX lijnkoppelaar en een KNX RF actor waarmee bijvoorbeeld draadloos de motoren van zonwering of rolluiken kunnen worden aangestuurd. Daarbij is ook de KNX taster van Elsner ‘self supporting’ waar het gaat om energie, omdat de voorzijde van zonnecellen is voorzien. De draadloze actor is, zoals alle KNX-componenten, in ETS programmeerbaar.
