Pas geleden heb ik een zeer interessante manifestatie meegemaakt in de immens grote hallen van de Adams muziekcentrale te Ittervoort. U kent ze vast wel van de grote Turkse trom en pauken, u vindt deze Adam muziekinstrumenten over de gehele wereld in bijna alle concertzalen. In één van de hallen van Adams werd een nieuw product getest voor een, in groten getale toegestroomd, publiek. Het product LefreQue is een klankbrug welke geïnspireerd door spikes die wij onder luidsprekers zetten…

Bij luidsprekers dienen ze om de trillingen te dempen, bij LefreQue is het net andersom en dienen ze om trillingen, veroorzaakt door het blazen op een saxofoon, door te zetten. Daar zit de bottleneck. Juist op een saxofoon is het mondstuk rondom gedempt door kurk en dempt bij deze dan ook de trillingen veroorzaakt door het riet. De LefreQue herstelt deze tot nu toe gedempte trilling door middel van een klankbrug. Hans Kuijt de uitvinder van de LefreQue is een high-ender, speelt uitmuntend saxofoon en is ook een groot liefhebber van geluid/muziek en geluidsinstallaties. Zo kon hij makkelijk deze koppeling maken en het product LefreQue was geboren.



De weg van de minste weerstand
Volgens uitvinder Hans Kuijt maakt het niet uit of je op een duur of goedkoop instrument speelt, of je een professional bent of juist net begint met spelen. LefreQue verhelpt een natuurkundig probleem dat ontstaat doordat blaasinstrumenten uit verschillende onderdelen worden gemaakt. Voor diegenen die nog nooit van LefreQue gehoord hebben, volgt nu een korte uitleg. Wanneer een drukke snelweg met tien banen ineens overgaat in een snelweg met één baan, dan is het duidelijk dat er een flinke opstopping zal ontstaan. Als er een vernauwing in een bloedvat zit, is het voor iedereen heel begrijpelijk dat dit op te lossen is door middel van een bypass en de weg van de minste weerstand wordt gekozen.
Trillingen (geluidsgolven) die zich verplaatsen, gedragen zich hetzelfde. Deze zullen ook de weg van de minste weerstand kiezen. Trillingen verplaatsen zich met ongeveer 330 meter per seconde door de lucht, maar verplaatsen zich veel sneller door bijvoorbeeld koper, zilver of hout. De trillingen verplaatsen zich door een koperen buis met meer dan 3000 meter per seconde. Als je deze buis in twee stukken opdeelt en daarna weer aan elkaar verbindt, neemt de geleidingsnelheid op de verbinding dusdanig af dat de snelheid terugvalt naar ver beneden de 300 meter per seconde. Om deze vertraging duidelijker te maken, vergelijken we dit nog even met die snelweg van 10 banen. We gaan dus van meer dan 10 banen (3000 m/s) terug naar minder dan 1 baan (300 m/s). Een bottleneck dus. Dit betekent dat minder dan 10% van de trillingen, die aan het begin van het instrument gemaakt worden, het tweede deel van het instrument bereikt. Nu zou dat niet eens een probleem zijn als deze trillingen hier zouden stoppen en verdwijnen. Echter, het overgrote deel van de trillingen dat niet door kan, verdwijnt niet. Het kiest de weg terug en komt vervolgens met een tijdverschil weer aan het bij het begin van het instrument, op de plek waar deze trillingen in eerste instantie zijn ontstaan. Hier botsen de oude terugkerende trillingen met de nieuwe trillingen die op dat moment gemaakt worden, waardoor een negatieve beïnvloeding en vervorming ontstaan. Het terugkeren van de trillingen noemen we reflectie. De LefreQue klankbrug vormt een bypass over de ontstane bottleneck. De trillingen kiezen de weg van de minste weerstand, waardoor ze wél het tweede deel van het instrument bereiken en nauwelijks meer terugkeren naar het begin.



Eén van de grootste revoluties
Inmiddels is de werking van LefreQue al diverse malen onderzocht, onder andere door de Universiteit van Valencia. De onderzoekers leverden het bewijs dat een piccolo met LefreQue zuiverder en makkelijker te bespelen is. Onlangs heeft ook het Nederlands Hoornisten Genootschap LefreQue uitgebreid getest met een zeer positief eindoordeel.
Het zou ook een goede test kunnen zijn om luidsprekers en kabels te testen, alles achter een vitrage. Waarom? Omdat veel luisteraars luisteren met hun ogen in plaats van hun oren. Een klein voorbeeld, ik dacht in 1978, toen Philips de nieuwe Motional feedback luidspreker introduceerde, stonden deze relatief kleine luidsprekers opgesteld in een veel grotere kast. Iedereen vond het geweldig klinken pas toen ze de grote kast ervoor weghaalden, stond daar slechts de kleine MFB luidspreker van Philips, de 22RH 532. Gemor en verontwaardiging in de zaal en ik zo eigenwijs stond op en zei dat het bewijs was geleverd dat we meer luisteren met onze ogen dan met onze oren. Ja… Het hifi winkelpersoneel vond dat ze belazerd waren en ik vond het een prachtig bewijs. Juist in de blinde test van LefreQue kon je je goed concentreren op het geluid alleen, ik kan nu echt zeggen dat de uitvinding LefreQue één van de grootste revoluties is voor alle blaasinstrumenten. Een compliment voor Hans Kuijt dat hij hier als enige aan heeft gedacht en heeft toegepast. Het is jammer dat de weg zo lang is om de muzikanten te overtuigen, maar met deze blinde test hadden ze de wind wel mee.