De nieuwe bewoners willen een kasteel dat van alle moderne gemakken is voorzien. Maar de eigenaar, de Stichting Het Geldersch Landschap (GLK), wil een historisch monument dat in de oorspronkelijke staat verder leeft. Installatiebedrijf Wim Bosman stond voor de uitdaging om dit eeuwenoude kasteel te moderniseren zonder dat hij bijvoorbeeld in muren mocht boren of frezen. Een van de meest fundamentele keuzes was die voor een draadloze woningautomatisering op basis van de internationale standaard KNX.
In ruim een jaar tijd heeft Installatiebedrijf Wim Bosman, met hulp van system integrator Hevac Controls uit Eindhoven en werktuigbouwkundig installatiebedrijf PH de Jong uit Apeldoorn, de klus geklaard. Bij de rondleiding door het kasteel toont projectleider Niels Menger de fraaie renovatie. Maar in bijna elke ruimte moet hij zich verontschuldigen omdat veel van het werk onzichtbaar is. Zo is de bediening van de verlichting in elke kamer geautomatiseerd, maar is er in de kamers zelf alleen een oude porseleinen schakelaar te zien. “De intelligentie, een slimme, draadloze actor op basis van KNX, hebben we achter alle schakelaars weggewerkt. En dat geldt ook voor de tientallen mediakoppelaars van Hager, die de draadloze signalen van alle schakelaars en tasters opvangen en naar de visualisaties doorsturen. Soms hebben we de mediakoppelaars letterlijk achter het behang geplakt”, zegt Menger wanneer hij naar een redelijk onopvallende bobbel op een muur wijst.
Goed geconserveerd
Kasteel Biljoen ligt bij het Gelderse dorp Velp in de gemeente Rheden. Dit ‘Edele Huis’ is in de 16e eeuw omstreeks 1530 door Karel van Gelre, hertog van Gelre en graaf van Zutphen gebouwd. In 1872 koopt de Duitse industrieel J.H. Willem Lüps het kasteel, wiens familie er uiteindelijk vier generaties blijft wonen. Het is mede door de familie Lüps dat het gebouw en interieur gedurende 139 jaar uitzonderlijk goed is bewaard gebleven. Als de laatste erfgenaam in 2006 overlijdt, staat het kasteel een tijdje leeg. In 2008 wordt het kasteel en landgoed van 162 hectare, met steun van de Provincie Gelderland en het Prins Bernhard Cultuurfonds, gekocht door de stichting Het Geldersch Landschap en Geldersche Kasteelen. Zij creëert de fondsen om het kasteel in zijn oude glorie te herstellen. En met name dat laatste moeten de bouwers en installateurs zeer letterlijk nemen.
Het GLK verkrijgt in 2009 het eigendom, maar op nadrukkelijke voorwaarde dat het kasteel bewoond zal blijven. De conservering en verbouwing zijn er dus volledig op gericht om particuliere bewoners te huisvesten. En als die bewoners eenmaal zijn gevonden, willen zij in een dergelijk prestigieus object het niet aan moderne faciliteiten ontbreken. Het klimaat moet goed regelbaar zijn, het sanitair moet volop comfort bieden en ook de elektrotechniek moet voor deze ‘huurders op stand’ meer bieden dan een eenvoudige aan/uit schakelaar. Daarnaast zal het kasteel enkele keren per jaar voor het publiek worden opengesteld. Zo kunnen geïnteresseerden op gezette tijden de uitzonderlijke achttiende-eeuwse stuczaal en de ruimte met kwetsbare zeventiende-eeuwse wandtapijten komen bewonderen.
Hoge mate van comfort
”Toen de huurder eenmaal was gevonden, konden we het verbouwingsplan gaan invullen”, vertelt Patrick Buunk, bedrijfsleider bij Installatiebedrijf Wim Bosman. “Deze huurder was in zijn vorige woningen in binnen- en buitenland een hoge mate van comfort gewend, en wilde dat ook terugzien in dit kasteel. Een belangrijke eis was de woningautomatisering. De bewoners waren automatische bediening van verlichting en klimaat gewend en wilden zeker geen stap terug. Tegelijk lag er de restrictie dat wij niet of nauwelijks nieuwe infrastructuur mochten aanleggen. Frezen en boren in muren was uitgesloten. Daarom zijn wij naar draadloze woningautomatisering gaan kijken. Zoals iedereen zich kan voorstellen, is dit geen eenvoudige opgave in een kasteel met vijf verdiepingen, hoge ruimtes en dikke muren van tientallen centimeters. Toch hebben wij hiervoor, samen met system integrator Hevac Controls uit Eindhoven, een zeer functioneel en tegelijk effectief plan opgesteld”, aldus Buunk.
Koen van de Donk, eigenaar van Hevac vult aan: “Bij een veeleisende opdrachtgever, waar we hier mee te maken hebben, moet je voor maximale bedrijfszekerheid gaan. Daarom hebben wij samen met de mensen van Wim Bosman een uitgebreid domoticabestek geschreven met de exacte omschrijvingen erin over hoe we de installatie moeten inrichten om die zekerheid te garanderen.” Hevac Controls realiseert steeds vaker uitgebreide domoticabestekken voor installateurs, maar ook voor architecten en opdrachtgevers. “Zoals vaak viel ook hier de keuze op een automatiseringssysteem op basis van een KNX-topologie. En omdat we geen busbekabeling konden aanleggen, kozen we voor draadloze KNX-technieken, die gelukkig steeds meer beschikbaar zijn. Om tevens die bedrijfszekerheid te garanderen, creëerden we een topologie waarbij een storing zou betekenen dat nooit meer dan 25% van één etage zou disfunctioneren. Elke etage hebben we dus in vier segmenten opgedeeld. Dit moest ook wel, omdat we muren van soms één meter dik tegenkwamen”, vertelt Van de Donk.
