Pro-Ject, momenteel de grootste draaitafelfabrikant ter wereld, verrast steeds opnieuw met betaalbare producten die uitermate goed presteren. Tijdens de Paasdagen werd de Xtension 9 Evolution onder handen genomen. Een aanbod in een iets hogere prijsklasse, maar nog steeds bereikbaar in deze tijd van de tweede vinyl revolutie.
Het is een soort misverstand en automatisme, dat de mensheid altijd denkt dat iets dat duurder is, ook beter is. Ingewikkelde economische wetmatigheden die samenhangen met productie, consumptie, marktbewegingen, schaarste, technologische ontwikkeling en aanbod/vraag verklaren waarom die stelling meestal niet waar is. Daarnaast speelt er een belangrijk stuk psychologie en emotie. Ook bij platenspelers is er helaas geen lineair verband tussen prijs en kwaliteit. Het verband ziet er meestal uit als een zogenaamde optimum curve. In eerste instantie stijgt de kwaliteit bij toenemende prijs.
Na het bereiken van de top (de meest gunstige prijs/kwaliteitsverhouding) neemt de kwaliteit zelf, of de kwaliteitstoename relatief af bij verder stijgende prijs. Bij draaitafels is dat erg duidelijk. Na het bereiken van een bepaald kwaliteitspunt biedt de markt de meest exotische bouwwerken, waarbij glas, roestvrij staal en exotische materialen vorm hebben gekregen in tendentieuze ‘kijk mij eens’ sculpturen. Bling bling paleizen, vooral bedoeld om naar te kijken, om de diepe beurs van de eigenaar te visualiseren en klanten in het verre oosten geld uit de zak te kloppen. Speel er vooral geen plaat mee af. Hoe groter en zwaarder, hoe slechter het geluid. Uiteraard zijn er weer uitzonderingen, maar het vergt veel kennis om die te ontdekken. In de jaren ‘60, ‘70 en ‘80 was de wereld overzichtelijk.
De grote massa aan draaitafels lag prijstechnisch binnen behapbare grenzen. Daarnaast natuurlijk een aantal duurdere exemplaren, maar die waren in principe nog bereikbaar voor de echte muziekenthousiast. De top was in die jaren de Goldmund Reference. Een notoire en onbetaalbare technische problemenbak met geluidsmatig goede prestaties. Maar ook de wat duurder geprijsde draaitafels uit die dagen hadden niet altijd een geluidstechnische meerwaarde ten opzichte van de betaalbare range. Dat is best komisch. Vanuit de huidige ‘vintage-gekte’ kopen velen de indertijd wat duurdere draaitafels uit de glorietijd van het vinyl. Daarbij over het hoofd ziend dat veel van die exemplaren gewoon zeer middelmatig presteren. Wie dan gaat voor pure geluidskwaliteit en niet exact weet welke klassieke draaitafels echt de moeite waard zijn, kan zich beter richten op Pro-Ject. Zeer betaalbaar, ontworpen vanuit technische knowhow, maar ook vanuit kennis over hoe muziek moet klinken.
Pro-Ject
Pro-Ject is gevestigd in de Czech Republic maar is een Oostenrijks bedrijf. Heinz Lichtenegger heeft toegeslagen in de tijd dat analoog uit de gratie raakte en de draaitafelmarkt bewoog in de richting van de eerder genoemde overpriced situatie met veel minder concurrentie. Pro-Ject gaat uit van het principe dat de beste draaitafel gekenmerkt wordt door simpele design-principes. Volledig manuele draaitafels, maar wel gebaseerd op kwaliteit. Pro-Ject richtte zich zodoende op de nieuwe audiofiele markt van vinylliefhebbers met topkwaliteit, betaalbare en no nonsense producten. Het is momenteel de meest succesvolle en grootste draaitafelfabrikant in de wereld. Het merk past volledig in deze tijd van een sterk toenemende belangstelling voor vinyl. Wat is er momenteel mooier voor met name ook de jongere generaties, om een felgekleurde Pro-Ject te bezitten en twee meter nieuw vinyl in de kast? Vele malen beter dan al die mp3-shit op portable devices met oordopjes. De rijkdom die de babyboomers hadden, met hun hifi-racks, draaitafels, grote luidsprekers en honderden grammofoonplaten gloort opnieuw aan de horizon.
Xtension 9 Evolution
Een compacte draaitafel, gebaseerd op het ‘mass loaded’ principe en derhalve voorzien van een 16kg wegende ultra dense MDF plinth (leverbaar in vier finishes). Het aluminium plateau wordt gedempt door thermo plastic elastomer. Het omgekeerde keramische lager heeft magnetische suspensie waardoor de massa virtueel verminderd wordt. De drie fraaie verstelbare voeten hebben magnetische demping. De quartz-gestuurde motor wordt geregeld door een microprocessor. De AC wordt geregenereerd en er is elektronische omschakeling tussen 33 en 45 toeren. Een knipperende LED geeft aan dat de tafel op toeren komt. Een permanent brandende LED is indicatief voor de stabiele toestand. Uitschakelen van het transport gebeurt door de knop een tijdje ingedrukt te houden. In de praktijk zal een elpee met draaiend plateau worden gewisseld.
De carbon fibre toonarm beschikt over geïnverteerde kogellagers met de ABEC7-spec. Tracking force, azimuth, anti-skating en VTA zijn eenvoudig in te stellen. De arm komt met vier verschillende contragewichten. Daarmee is de arm compatibel met cartridges tussen 5 en 14 gram. Een phono-kabel past in de arm met de standaard ronde vijfpolige SME-plug. Het is mogelijk, afhankelijk van de phono-versterker en de kabel, om cartridges ongebalanceerd of gebalanceerd aan te sluiten. Bij de ‘normale’ ongebalanceerde aansluiting zijn wit en rood de ‘hete’ aansluitingen en liggen blauw en groen aan de massa van de phono-versterker. Bij ‘balanced’ zijn blauw en wit (links) en groen en rood (rechts) aangesloten op de primaire wikkeling van de step-up trafo of op de inverterende en niet inverterende ingangen van een elektronisch gebalanceerde ingangsschakeling. De keuze tussen balanced en unbalanced is geen free lunch. Ten eerste moet de phono-versterker daar geschikt voor zijn. Ten tweede is een phono-kabel voor balanced idealiter iets anders van opbouw. Twee gelijke geleiders voor de signalen die contact maken met de primaire wikkeling, een losse aardedraad en een screen.
Het zogenaamde Extension 9 Evolution Superpack bestaat uit de draaitafel met een Ortofon MC Quintet Black cartridge. De normale winkelprijs van de Ortofon is 850 euro. Samen met de draaitafel is er feitelijk 350 euro korting op dit element.
