April 1976. Een kleine knul stapt op zijn fiets op weg naar de muziekschool. Deze ligt een eindje verderop, net te ver om te lopen. Hij heeft de laatste week goed geoefend aan het pianostukje dat hij deze week moest instuderen. Het was een mooi stukje van Schumann, niet te moeilijk maar toch ook niet op 1 dag spelen onder de pet te krijgen.

Een beetje zenuwachtig, dat ook wel, maar ook een beetje opgewonden klopt hij op de dikke deur van het houten lokaal. Hij wilt het stukje dat hij zo vaak heeft geoefend afgelopen week graag laten horen aan zijn muziekjuf. De deur gaat open, de klep van de piano wordt omhooggeslagen: eens kijken of de juf het mooi vindt!

April 2006. Luisterbezoek aan Wijnand Klaver, muziekleraar, een begenadigd muzikant, een groot kenner van met name klassieke muziek en, last but not least, een gepassioneerde liefhebber voor het onderwerp muziek en de betere geluidsweergave. Dat beeld kreeg ik van Wijnand in mijn voorbereiding voor het luisterbezoek dat ik binnenkort aan hem zou brengen toen ik op zijn website www.klavierles.nl terecht kwam en deelgenoot mocht worden van zijn wereld van muziek en audio. Dat beeld werd nog eens versterkt toen ik kennis nam van zijn sets op my.hifi.nl. Dit zou wellicht een bijzonder bezoek kunnen worden stelde ik me voor. Met dezelfde opwinding als weleer, 30 jaar geleden, stapt die kleine jongen van toen die nu auteur is voor HiFi.nl in zijn auto om het lange stuk naar Arnhem te rijden. Een beetje zenuwachtig, dat wel, maar zeker ook een beetje opgewonden rijd ik de auto de parkeerplaats op voor zijn huis, stap uit en bel aan ...


Een kennismaking

Het is vroeg in de avond als ik arriveer, iets later dan afgesproken. Niets te vroeg eigenlijk, mijn gastheer is net thuis, heeft pianoles gegeven waarvan hij net terugkeert.
Wijnand Klaver is 54 jaar en heeft een groot deel van zijn leven gewijd aan muziek. Hij heeft een gedegen muziekopleiding schoolmuziek, kerkmuziek, orgel, piano en koordirectie gevolgd aan het Conservatorium te Alkmaar en is naast muziekleraar voor piano en kerkorgel ook uitvoerend musicus op beide instrumenten. Zo is hij ondermeer organist van de Opstandingskerk te Arnhem en de dorpskerk te Schaarsbergen. Daarnaast adviseert hij geïnteresseerden in zijn muziekpraktijk advies bij de aanschaf van muziekapparatuur.
Hij woont al geruime tijd samen met zijn vriendin Floor, die werkzaam is als Statenlid van Groenlinks en bij een zorginstelling werkt. Ondanks dat zij zelf niet actief musiceert, is zij echter wel een groot liefhebber van muziek.

Wijnand en Floor betrekken samen een ruime nieuwbouw tussenwoning in een rustige buitenwijk in Arnhem. Op de benedenverdieping zijn twee sets te vinden. In de woonkamer is een set Heijbrook luidsprekers te vinden. Als bron dient hier een Teac CD 7 speler, een van Medevoort MA 222 versterker voorziet de luidsprekers van het signaal.
Eigenlijk zou het huis, conform de oorspronkelijke bouwplannen, voorzien moeten zijn van een garage. Gezien de muzikale activiteiten van Wijnand lukte het hem om in overleg met de aannemer deze ruimte de bestemming te geven van lesruimte. Nadat Wijnand deze ruimte volledig akoestisch had aangepast, niet in de minste plaats in verband met het voorkomen geluidsoverlast, kon hij worden aangekleed en ingericht als leslokaal. In deze ruimte is zijn tweede set te vinden, die hij met name gebruikt voor ondersteuning van zijn lesactiviteiten.

Zijn hoofdset is echter te vinden op de bovenverdieping die volledig is ingericht als “dedicated luisterruimte’. De ruime zolder, die tevens ook dienst doet als werkruimte, meet ongeveer 4 bij 7 meter, het plafond loopt schuin af waardoor geen staande golven kunnen ontstaan tussen de vloer en plafond, iets dat de weergavekwaliteit zeker ten goed zal komen naar ik inschat. Aan de achterkant van de luisterruimte is een sierlijk houten rek te vinden waar bijna duizend CD’s een plek hebben gevonden.


Werkelijkheidsweergave

We nemen plaats in de woonkamer waar zijn “woonkamerset”, bestaande uit een set Heijbrook luidsprekers, een TEAC CD 7 speler en een Van Medevoort ma 222 versterker op de achtergrond zachtjes speelt. Zoals gezegd speelt muziek een grote rol in het leven van Wijnand. Aangezien ik, net als Wijnand, naast muziekliefhebber ook uitvoerend musicus ben zijn de raakvlakken duidelijk: er blijkt er meer dan genoeg stof tot discussiëren te zijn.
Het wordt me in het gesprek snel duidelijk dat in de visie van Wijnand muziekweergave altijd ten dienste staat van het overbrengen van muziek. Geluid als middel om het doel muziek te verwezenlijken. Hoe goed de weergave van een audioset ook zal zijn, het zal volgens Wijnand echter nooit de werkelijkheid van livemuziek kunnen bereiken. Des te beter echter de weergave van een set zal zijn, des te eenvoudiger kunnen de hersens het muzikaal “beeld” reconstrueren dat tijdens de opname is vastgelegd volgens Wijnand. En dat maakt dan ook dat een set “muzikaal” zal klinken.

Iemand die muzikaal geschoold is, of door het bezoeken van veel uitvoeringen/concerten veel kennis heeft opgedaan van de klank van livemuziek is daarbij in staat een set enigszins te kunnen beoordelen op werkelijksweergave “Enigszins” is ook duidelijk het voorbehoud dat Wijnand maakt omdat er ook in live-uitvoeringen geen absolute norm bestaat voor wat betreft de “werkelijkheidweergave” ervan. “Iedere uitvoering klinkt anders, de ene keer speelt hetzelfde orkest in een andere zaal zal dan de keer daarvoor, of speelt in dezelfde zaal met andere instrumenten dan de keer ervoor. Een vleugel klinkt ook anders bij een hogere luchtvochtigheid dan bij een lagere luchtvochtigheid. Hoezo praten over “werkelijkheidweergave” als het bij livemuziek al nauwelijks mogelijk is te spreken over een absolute norm waaraan geluidssystemen zich aan moeten kunnen meten?”

De sets waar Wijnand naar luistert hebben dan ook niet zozeer de functie om te proberen de werkelijke muziekweergave te evenaren. Ze hebben veel meer de functie de luisteraars, in veel gevallen leerlingen van hem, in de gelegenheid te stellen kennis te nemen van verschillende muziekuitvoeringen, waarbij het van belang is dat de weergave zo adequaat mogelijk is en de muziekuitvoering waar naar geluisterd wordt zo goed mogelijk uit de verf komt.