Vrijdag 24 mei jongstleden hadden Jan de Jeu en ondergetekende een zeer interessant interview met een door hooikoorts, jetlag en verkoudheid geplaagde David Chesky op de binnenplaats van het Polyhymnia complex in Baarn, naar aanleiding van de daaropvolgende dag gegeven workshop met als leidend voorwerp het nieuwe 6.0 surround systeem van Chesky. Een voorproefje van dit interview is reeds gegeven door Jan de Jeu in zijn column (Frank Speet schreef ook een column over zijn impressies van deze demo en Garmt publiceerde eerder al een verslag van wat hij tijdens deze demo hoorde - Red.).
In de onderstaande uitwerking van het interview dat wij met David Chesky hadden, ligt de nadruk op de technische kanten van het 6.0 surround systeem en de opvattingen van David Chesky over multi-kanaals geluid en over de audio- en muziek-industrie in het algemeen.
David, zou je ons iets kunnen vertellen over het 6.0 surround systeem?
Het 6.0 systeem wijkt af van het gebruikelijke 5.1 systeem door het weglaten van het center- en subkanaal. Immers, een center kanaal is onnodig als er goede front speakers worden gebruikt met een duidelijk center image en hetzelfde geldt voor de subwoofer: een goede speaker kan prima bassen weergeven. Bovendien zijn er in muziek geen ontploffingen e.d. aanwezig.
In plaats van deze twee kanalen gebruikt het 6.0 surround systeem 2 zij-speakers geplaatst op 55 graden vanaf de middelste luisterpositie. In een concertzaal of club is het eerste dat je hoort het directe geluid van het orkest, daarna een zijwandreflectie op 55 graden. Het idee van surround is om je omringd te voelen. 5.1 geeft je dit effect niet. De zijspeakers in 6.0 zorgen wel voor een totale omringing. De speakers worden bovendien hoog gehangen om het geluidsbeeld hoogte te geven. Een voorbeeld: je hoort de vogels zingen en je weet dat ze boven je zijn [wijst omhoog]. Dus waarom is surround 2-dimensionaal? Het geluid hoort in de breedte-, diepte- en hoogte richting te hebben. We zijn in staat om met 6, misschien in 10 jaar wel 50, een goede benadering te krijgen van een geluidsveld voor akoestische muziek. We doen geen rare dingen, zoals een drummer achter de luisteraar plaatsen, we zetten de muzikanten alleen in een ruimte. Stereo is als door een raam kijken naar de ruimte, surround brengt je echt in die ruimte.
Is het een compromis om de zijspeakers op 90 graden te zetten t.o.v. van rechtvoor i.p.v 55 graden?
Speakers geplaatst direct naast de luisteraar zal werken. Er is een discussie gaande over welke hoek het moet zijn. Sommigen zeggen 45, anderen 55 en weer anderen 90 graden, maar 55 graden geeft je de precieze zijwandreflectie. Als je de hoge resolutie van DVD-Audio hoort in 6 kanalen, beginnen je hersenen het geluid te ervaren als echt. Als je de propellers ziet van een vliegtuig, zie je ze niet bewegen als ze snel gaan. Hetzelfde geldt voor 6 kanalen op een samplingfrequentie van 96 Khz: het begint als de werkelijkheid te klinken. Als je in een auto muziek luistert, luister je naar de muziek. Als je thuis bent en je luistert naar je installatie, luister je naar het stereo-effect, de afbeelding, de diepte... Maar in surround ben je er gewoon. Het brengt je zoveel dichterbij. Het is een ander niveau van luisteren.
Heb je een voorkeur voor DVD-Audio of SACD?
Nee, maar ik heb een probleem met beide formaten. SACD is een puur 5.1–formaat, DVD-Audio is video, maar het is flexibel. Je hebt echter wel een tv nodig, wat het stomste is dat je kunt bedenken. Als ik een opname van hem [wijst op 6.0 Chesky opname] wil horen, waarom heb ik dan een tv nodig? Met DVD kun je echter meerdere mixen op een disk hebben, zoals een 4.0, 5.1 en 6.0 versie. Met SACD kun je geen 5.1 en 6.0 tegelijk doen en ben je dus minder flexibel, maar je hebt geen tv nodig. Ik kom uit een 2-kanaals-audio wereld. Die wereld is maagdelijk, omdat iedereen met een 2-kanaals systeem nog niet over is. Laten we het dus goed doen. De 2-kanaals “maagden” zijn niet geïnteresseerd in home theater, alleen hoge kwaliteit audio. Juist hier ben ik ook in geïnteresseerd.
