High end Source PC uit `t Gooi

Het toenemende aantal netwerktoepassingen dat zijn plaats krijgt in hifi-installaties neemt gestaag toe. De verschijningsvormen zijn legio, maar de grote gemene deler lijkt toch te zijn dat `het` niet op een computer mag lijken. Want computers, die gebruik je om muziek en films mee te downloaden, om vakantiefoto`s op te bewaren, of om af en toe een brief (of een recensie) op te schrijven. Maar zeker niet om dingen mee af te spelen. De kwaliteit van de standaard ingebouwde video- en geluidskaarten nodigt daar vaak ook niet toe uit, en bovendien: zo`n enorme kast, die zet je toch niet bij je stereo?

Deze ietwat gechargeerde introductie krijgt u van mij als opstapje naar een broodnodige Ja, maar... Want het onderwerp van deze recensie is wel degelijk een echte computer, al laat dat zich er bij een eerste beschouwing maar lastig van af zien. Laten we met de buitenkant beginnen.

(Foto - Paul Vermeulen)

De Source PC (want zo heet hij) lijkt eigenlijk nog het meeste op een cd-speler, maar dan zonder display en bedieningsknoppen. De in Taiwan door Lian Li vervaardigde aluminium behuizing is slank, en met zijn vooraanzicht van 43,5 centimeter breed en 9,4 centimeter hoog moeiteloos in te passen in een gemiddelde geluidsinstallatie. Met dien verstande dat er natuurlijk wel een beeldscherm bij nodig is om te kunnen zien waar u mee bezig bent, en een toetsenbord en eventueel een muis om de zaak te bedienen. Maar daar ga ik het zometeen over hebben.

Op het front zitten – van links naar rechts - de lade van het ingebouwde Blu-ray loopwerk met direct daaronder de open/close knop, twee mini-jack terminals, twee USB aansluitingen, een FireWire aansluiting, twee uiterst subtiele LED`s (hulde daarvoor, nu eens geen lichtstralen waar je een zonnebril bij zou moeten krijgen), een reset-knopje en een aan/uit knop. Het paneel aan de bovenzijde heeft twee ruime ventilatie-openingen (ook daarover zometeen meer). En de achterzijde verraadt eigenlijk nog het meeste dat we hier welk degelijk met een PC van doen hebben.

[sourcepc]

Omdat de indeling daarvan slechts één echt bijzonder kenmerk heeft (in het kader van de spanningsopbouw: ook daar ga ik het later over hebben) zal ik volstaan met te zeggen dat alles overzichtelijk en goed bereikbaar is geplaatst. De volledige set aansluitingen kunt u zien op de foto hierboven, maar als u er nog vragen over heeft verwijs ik u graag naar de leverancier waarnaar ik u straks de link zal geven.

Het innerlijk

Als de kap wordt verwijderd, en we dus een blik in het binnenste kunnen werpen, zien we een fraai ingerichte PC. De twee ingebouwde harde schijven hangen in rubbers, zodat ze hun trillingen niet aan de kast kunnen doorgeven, en de enige geforceerde koeling wordt gevormd door een enorme en vrij langzaam draaiende ventilator op het koelblok dat op de processor is gemonteerd. Semi-passief gekoeld dus, en mede door de stevige constructie van de kast echt zeer stil. Ik ken digitale settop-boxen met ingebouwde harde schijf die aanzienlijk meer geluid produceren dan deze Source-PC,  zelfs sommige cd-spelers maken meer herrie. Erg goed dus, en zeer bruikbaar in de huiskamer.

(Foto - Paul Vermeulen)

De kast wordt overigens tijdens het gebruik erg warm. Dat is normaal, maar het advies is dan wel  om de PC een vrije opstelling te geven, en er zeker niets bovenop te plaatsen. Vooral wanneer de ventilatieroosters worden afgedekt grijpt na ongeveer een half uur de thermische beveiliging in, en gaat de computer onherroepelijk in de stand-by stand, om pas weer opnieuw te kunnen starten als de temperatuur tot aanvaardbare waardes is gedaald. Niets om u druk over te maken, maar wel iets om rekening mee te houden.

Dat bijzondere kenmerk op de achterkant van de PC had u ook nog van me tegoed, en dat kan het beste van binnenuit beschreven worden. Het gaat namelijk over de vergulde afdekplaat van de geluidskaart, het piece de résistance van deze high end Source PC. Om de gebruiker een optimale geluidskwaliteit te bieden heeft Jesse Beijer van leverancier Gooi PC`s namelijk een uitgebreide (en door de fabrikant ondersteunde!) modificatie ontworpen voor de toch al goed bekend staande Audiotrak Prodigy HD2 geluidskaart.

Deze geluidskaart kan audiobestanden met een resolutie tot 24bit/192kHz verwerken, en past zich automatisch aan de gewenste resolutie aan. Het analoge deel (de voorversterker zeg maar) is in de originele versie een goede op-amp, maar iedere audiofiel met enig verstand van elektronica weet: dat kan echter beter. De eerste incarnatie van deze modificatie voorzag in twee opsteekprintjes vol discrete componenten (voornamelijk transistoren) die samen en soort mega-IC vormen. Het voordeel van zo`n opbouw is enorm. Het geluid krijgt veel meer body, snelheid, diepte en detaillering.

Hier is enige tijd naar geluisterd, en daarbij deed het grappige feit zich voor dat zowel collega`s als bezoekers van de redactie zich zeer eenvoudig om de tuin lieten leiden door de geluidskwaliteit. Dat zit hem niet alleen in een verstoord verwachtingspatroon (`een computer is geen hifi-apparaat`), maar voor een groot gedeelte ook in de meer dan uitstekende weergave.

Luisteren 1

Een groot aantal muzieksoorten passeerde de revue, en daarbij viel op dat de weergave van de ruimtelijke informatie in de opname eerder diep dan breed was. Dat was overigens ook gedeeltelijk aan de gebruikte luidsprekers toe te schrijven die een zelfde plaatsing geven. Een vaak gebruikte test-track is het nummer Thanks To You van Boz Scaggs (van het album Dig). De opvallendste eigenschap van dit nummer is het werkelijk putdiepe laag dat er in zit, maar ook de subtiele (elektronische) hihat op de achtergrond moet gedurende een groot deel van het nummer hoorbaar blijven. De ontspannen sfeer in het nummer wordt snel om zeep geholpen als de weergave gestresst is, maar daar was geen sprake van. Wel was er misschien net een tikje teveel detail (ik vermijd angstvallig het absoluut niet toepasselijke maar vaak misbruikte woord schel), maar dat gaf wel net een beetje `brilliance` aan de muziek.

Halverwege de track wordt een heerlijke gitaarsolo ingezet, en op de een of andere manier kon ik me maar met moeite bedwingen om de luchtgitaar ter hand te nemen. Altijd een goed teken als de vingers van de rechterhand zich onwillekeurig om een fantasie-plectrum sluiten en de linkerhand zich vormt tot een niet bestaande akkoordgreep (ik ben een rechtshandige air-guitarist – en u?). Dat betekent namelijk dat de weergave niet alleen ritmisch goed voor elkaar is, maar ook dat muziekplezier de overhand neemt boven technisch luisteren.

Klassiek is ook geen enkel probleem. Een zeer fraaie opname uit begin jaren `60 waarop pianist Byron Janis op onnavolgbare wijze de eerste twee pianoconcerten van Liszt speelt (op Mercury Living Presence) onthulde een forse dynamiek. De talloze crescendi van het stuk worden voortvarend gespeeld door het Moscow Radio Symphony Orchestra, bij deze gelegenheid met hoge bandsnelheid vastgelegd op 35 millimeter gemagnetiseerd celluloid. Van dichtlopen op de opname is geen sprake. De volgende bottleneck is dan de bron, maar de Source PC geeft geen krimp. Knap gedaan in het van interferentie en zwerfstromen vergeven binnenste van een PC om er zo`n schoon geluid uit te kunnen laten komen.

Luisteren 2

Op zich zou ik met het klankmatige resultaat van deze Source PC al heel goed kunnen leven, ware het niet dat Jesse me een aantal weken geleden belde en trots onthulde dat hij een totaal nieuwe modificatie van de geluidskaart klaar had, die echt veel beter klonk. Of ik interesse had om daar ook nog naar te luisteren? Gezien het uitstekende resultaat van de vorige aanpassing vroeg ik me af hoe groot die verbetering nog kon worden, dus ik stemde zeer nieuwsgierig toe.

Het inbouwen van de nieuwe geluidskaart zou een relatief eenvoudige ingreep moeten zijn. Oude kaart eruit, nieuwe erin. Ja, dat had ik gedacht. De nieuwe geluidskaart past namelijk niet op de plek waar de oude zit, omdat hij aan de onderkant van de print twee forse trafo`s herbergt (!). Deze bij Amplimo op specificatie gewikkelde trafo`s hebben een 1:1 verhouding, dus ze dienen voornamelijk als galvanische ontkoppeling van het uitgangssignaal. Hierdoor kon ook het aantal condensatoren in de analoge signaalweg tot nul worden gereduceerd, wat altijd een goede zaak is. Maar iedereen die wel eens met buizenversterkers of dikke McIntoshen gespeeld heeft weet dat uitgangstrafo`s ook van grote invloed kunnen zijn op de klank. Op de foto`s hieronder ziet u links de oude geluidskaart, en rechts de nieuwe.

Hoewel oningespeeld laat de nieuwe geluidskaart onmiddellijk een totaal ander geluid horen. De klank is ronder, de ruimtelijke informatie wordt veel meer als een grote bol rond de luidsprekers geprojecteerd, en er is nu wel degelijk breedte buiten de luidsprekers waar te nemen. Boz Scaggs` putdiepe bas ronkt nog wat lekkerder. Misschien net iets minder strak, maar wel dieper en substantiëler. Het spoortje schelheid (oeps, nu zeg ik het toch, maar nu pas hoor ik het verschil) is verdwenen, maar het belangrijkste is dat de luchtgitaar nu toch echt omgehangen en enthousiast bespeeld wordt.

Er is een bepaalde `zachtheid` over het geluid gekomen die mij zeer goed bevalt omdat hij me aan buizen doet denken. Muzikaliteit laat zich niet meten en ook nauwelijks in woorden uitdrukken, maar als ik een poging mag wagen: de nieuwe geluidskaart laat echt beter horen wat de artiest en de opnametechnicus bedoeld hebben. Het pakt me meer. En beleven is nu eenmaal het belangrijkste ingrediënt van luisteren.

Conclusie

Ik heb het bewust niet over de prestaties als computer gehad, hoewel ik in het dagelijks gebruik heb gemerkt dat die aan de hoogste eisen voldoen. U had nog iets van me tegoed over het toetsenbord en de muis. Doe uzelf een lol en koop er de kostbare maar fantastisch uitziende en zeer hoogwaardige draadloze DiNovo Edge van Logitech bij. Daar zit een goed bruikbare TouchDisc scrollpad op die de muis vervangt en het dus erg goed solo doet vanaf uw schoot. De enige beperking is de leesbaarheid van de icoontjes op uw beeldscherm wanneer u er op enige afstand vandaan zit, maar wie heeft er tegenwoordig geen flinke breedbeeldtelevisie in huis? Bovendien zijn de icoontje met een simpele Windows instelling gigantisch groot te maken, dus dat mag geen probleem zijn.

Hoe zo`n high end PC bevalt? Uitstekend! Hij is doodstil, ziet er geweldig uit, en hij maakt uitstekend muziek. De prijs van 1785 euro is fors, maar de prestaties zijn navenant. Bovendien levert Gooi PC`s een zeer goede aftersales service, en krijgt u twee jaar volledige pick-up & return garantie. De speciale geluidskaart maakt deze machine echt uniek. Aanbevolen dus!

Meer informatie: http://www.gooipcs.nl/