Review: Roksan Blak

Bij het aanzetten van de Blak versterker en cd-speler van Roksan moest ik onwillekeurig denken aan de Amerikaanse serie “Orange is the new Black” toen in oranje letters de naam Roksan als eerste op de Blak display stond. Twee mooie apparaten die innerlijk en uiterlijk volledig op elkaar zijn afgestemd en samen de combinatie vormden waar ik weken naar kon luisteren. In deze tijd van muziek streamen lijkt de cd-speler een achterhaald fenomeen, maar veel luisteraars genieten nog dagelijks van de glimmende schijfjes, al is het maar omdat computers lang niet ieders vriend zijn. Roksan heeft de streamers evenmin vergeten en biedt een totaalpakket met deze twee apparaten.

De Blak versterker is gebouwd volgens de oude (niet verouderde!) opzet van klasse AB, een conventionele voeding met forse ringkerntransformator en daarachter de schakeling met eindtransistoren op koelplaten. De versterker wordt licht warm in gebruik vanonder de kap, maar nooit heet. In- en uitwendig vallen een paar dingen op, zo is er een USB ingang met daarachter een Burr Brown DSD 1794 D/A-converter, zodat u DSD files en uiteraard PCM files kunt spelen door een computer op die ingang aan te sluiten.

Wie investeert in een kostbare USB kabel kan maar beter aan de dealer vragen de interne USB kabel ook te vervangen die tussen de daadwerkelijke ingang en de interne printplaat zit. Jammer is wel dat er alleen USB beschikbaar is en geen Toslink of S/PDIF. Dezelfde converter werkt ook met de Bluetooth ontvanger die wel in de Blak versterker zit. Op de achterzijde vinden we verder een drietal lijningangen via RCA, plus eentje met XLR en een phono ingang voor MM elementen. De zware luidsprekerklemmen zijn enkelvoudig uitgevoerd. Optisch verantwoord maar niet echt handig is dat de aan/uitschakelaar en de omschakelaar tussen hoofdtelefoonaansluiting en de luidsprekers in de bodemplaat zitten en niet heel goed bereikbaar zijn.

Roksan Blak: met OK bevestigen

Op de voorzijde vinden wij de oranje/amber display die qua lichtintensiteit op vele standen in te stellen is, de hoofdtelefoonuitgang, een volumeregelaar, twee keuzetoetsen en een OK knop om de keuzes te bevestigen. Dat laatste is meestal handig voor menu’s waarin keuzes te maken zijn, bij de Blak moet je ook de keuze voor een ingang met OK bevestigen anders gebeurt er niets. Dat geldt precies zo voor de meegeleverde afstandsbediening. Ook die is uitgevoerd in zwart met oranje opschriften, niet altijd even goed leesbaar helaas. De cd-speler maakt gebruik van een Burr Brown PCM 1798 D/A-converter, maar u kunt ook digitaal uit: via Toslink, RCA en XLR. Vooral die laatste uitgang is een fijne optie voor mensen met een DAC die een XLR ingang heeft.

Op de Blak speler zijn de analoge uitgangen dubbel uitgevoerd, rechtstreeks over RCA en via een paar extra OpAmps ook gebalanceerd over XLR. Optisch is de cd-speler perfect afgestemd op de versterker, met net zo veel keuzes om de display meer of minder licht te laten geven. De systeem afstandsbediening van de Blak versterker werkt ook voor de cd-speler en dat is uitermate handig. Een laatste opmerking over de volumeregeling, die gaat met nogal grote stappen. Op de versterker zelf is dat met tussenstappen te doen als je langzaam draait aan de knop, anders ga je snel omhoog en omlaag.

Roksan Blak: specs & opstelling

Wat technische gegevens op een rij gezet. De totale versterking van de MM ingang voor phono is een royale 77dB, zodat met een eenvoudige step-up ook MC elementen kunnen werken. De USB ingang verwerkt signalen tot 24bit/192 kHz en het DSD file formaat. Het uitgangsvermogen van de Blak is 2x150 Watt aan 8 Ohm oplopend tot 2x230 Watt aan 4 Ohm. Zowel de versterker als de cd-speler hebben een forse buitenmaat van 440x140x309 mm. De cd-speler geeft 2,5 Volt uit en Roksan claimt de totale jitter onder de 135 picoseconde te houden.

Ik heb gespeeld met de beide Blak apparaten met netsnoeren van Supra en AudioQuest. De gebalanceerde interlinks zijn of VdH of de meegeleverde Wireworld Eclipse 7. Luidspreker kabel is Cadenza van Simply Audio. Luidsprekers komen van Harbeth, type P3ESR, op Tonträger stands en speksteen platen. Naast Blak de cd-speler maakte ik gebruik van een Bluesound Node 2 om te streamen  via een Metrum Acoustics Adagio DAC, een iPad voor Bluetooth en een RipButler muziekserver om USB te testen. In de praktijk speelde ik 99% van de muziek of via de cd-cdspeler of via de streamer.

Roksan: luisteren

Een mooi voorbeeld van de prestatie van de Blak versterker komt naar voren met Barb Junger en haar opname ‘Walking in the sun’ waarvan ik de track Trouble in mind speel. Het muziekbeeld is stevig en heeft de nodige pit, zowel in de stem die fraai staat als in de lage tonen die de Harbeth speakers prima verwerken. Orgel en piano vechten om een plek tussen de heldere drums door. Het geheel komt los van de luidsprekers en staat netjes op enige afstand voor mij. De Blak versterker is meer een powerstation dan een subtiele doorgever is de afgelopen weken gebleken, eerlijk en recht voor de raap zonder een romantische saus over de muziek te leggen.

Dat karakter komt weer naar voren bij een volgende vrouw, de Franse zangeres Berry die zingt over een mademoiselle. Op een andere versterker kan ze heel verleidelijk overkomen, nu raak ik wat dieper aan de studio opname waar de omgeving zelden meewerkt aan verleidingskunsten en eerder zakelijk en koel is. Dat maakt Berry niet onaangenaam, helemaal niet, maar de Blak heeft eerder een stroevere eigen signatuur dan een soepele. Overigens heb ik die eigenschap langzaam zien verminderen in de afgelopen weken, naarmate de versterker meer en meer speelde is hij steeds vriendelijker geworden.

Het scheelt ook of u koud gaat luisteren of de Blak eerst een uurtje warm laat spelen. Dat laatste verdient de voorkeur en dat gaat op voor heel veel apparatuur. Met Sara K. blijf ik nog even in de sfeer van zingende dames en tevoorschijn haal ik de live opname uit 2008, titeltrack is Don’t I know you from somewhere?. De gitaar heeft een heel natuurlijke klank, veel kast en daarvan los de snaren en geluiden van de vingers van Sara. Het geheel heeft iets heel intiems en de sfeer van het concert is duidelijk in de luisterruimte aanwezig. Aan het eind van de titeltrack weerklinkt als een zachte deken van goedkeuring het applaus van het publiek.

Conclusie

Van een totaal andere orde is muziek van Seven Reizh en de cd ‘Samsâra’, die goed bombastisch in de ruimte komt te staan, afgewisseld met zachte passages waarin diverse stemmen om de aandacht vragen. De weergave is dynamisch en loopt niet vast in een ongeorganiseerde brei van geluid. Het piano intro op Awalik, al snel gevolgd door akoestische instrumenten, is heel gevoelig tot aan het moment dat herenstemmen de drukte terugbrengen. Voor mij persoonlijk hadden die niet naar voren hoeven te komen, ik geniet juist van de instrumenten en hun klank. In het verlengde zit Dead Can Dance en van een high resolution opname als Yulunga mag ik vervolgens genieten.

Roksan Blak: bevredigend

Stemmen die groot zijn opgenomen blijven gelukkig menselijk en vormen geen mond die van links naar rechts doorloopt. Het klagelijk gezang vormt een geheel met de instrumenten die gebruikt worden, waarna slagwerk de vaart erin zet. De drums heb ik beter gehoord, maar dat was op een lp die mij zeer dierbaar is. Bovendien draaiend op een ander systeem. Bevredigend is het geheel in deze opstelling zeker. Van Nederlandse bodem het nummer 26 A gespeeld door de Nits op de cd ‘Wool’ waarop ook slepende stemmen staan tegen een zwevende achtergrond. Zwevend in de muziek en tegelijk zwevend door de ruimte tussen de muren van de ruimte.

Hoogte afbeelding is er niet veel, gezien wat ik eerder hoorde mogen we dat toeschrijven aan de opname zelf. Omdat de Nits erg lekker spelen kan Ivery boy niet wegblijven, vaak te scherp op veel systemen, de Blak kan hier erg goed mee omgaan. De meerstemmige delen trekken netjes uit elkaar en laten persoon voor persoon horen. Slagwerk is heel duidelijk gedurende de hele track, zonder zich op te dringen vormt het een mooi geheel met instrumenten en zang. De bovenstaande muziekstukken zijn allemaal tijdloos en blijven de moeite waard om weer eens uit de kast te trekken.

Roksan Blak: weldaad voor het oor

De cd-speler van Roksan verdient uiteraard ook de nodige aandacht en daarvoor kies ik als eerste werk van de jonge Franse violiste Camille Berthollet die met De Lente van Vivaldi gelijk de vaart erin zet. Eerlijk gezegd draai ik zelden nog een echte tastbare cd omdat ik al mijn muziek stream, dus is het weer eens leuk om een speler te zien openen en sluiten. Het vergelijk tussen streamen en een kostbare DAC ten opzichte van de Blak speler is gezien de prijs niet eerlijk en ik moet even een stapje terug accepteren. Gelukkig zijn de verschillen te overzien en staat de Blak speler zijn mannetje voor Camille die op haar verzamel cd allerlei werk heeft gezet.

Haar jeugdige spel heeft nog niet de gedrevenheid en de volwassen uiting zoals Janine Jansen dat heeft, verschillen die met de beide Blak toestellen duidelijk naar voren kunnen komen. De eerdergenoemde eerlijkheid van Roksan draagt daar meer aan bij dan het geval zou zijn met “romantische” apparaten. Waar uw voorkeur ligt wat betreft weergave weet ik uiteraard niet, ik probeer daarom te beschrijven wat ik waarneem zonder daar een waardeoordeel aan te hechten wat “beter of minder” zou zijn. Smaak speelt daarin een heel belangrijke rol.

Roksan Blak: kippenvel

Punt is wel dat de weergave een getrouwe afspiegeling moet zijn van de oorspronkelijke opname en daar laat de Blak serie ons niet in de steek. Inmiddels gewend aan de cd-speler laat ik Camille voor wat het is en duik wederom in het Franse chanson met de laatste cd van Patricia Kaas waaraan een bonus hangt in de vorm van akoestische tracks. Een weldaad voor het oor om haar stem zo natuurlijk mogelijk te beluisteren omgeven door slechts een echte piano. Kaas tovert met de bonus cd alweer het kippenvel op de armen, dat mens doet iets met mij waardoor ik in een soort trance kan raken. Dat de Blak’s hieraan zo mooi meewerken is een genoegen. De kracht van de versterker laat de luidsprekers flink werken en houdt ze in een ijzeren greep.

Dezelfde track Sans tes mains maar dan in de orkestrale versie met veel effectbejag mag indrukwekkend lijken, heeft veel minder zeggingskracht dan met alleen een piano en stem. De Blak maakt het niet uit, beiden spelen even goed. Het sluitstuk vandaag is het Bobo Stenson Trio en de toepasselijke cd naam ‘Goodbye’. Mooie en vaak rustige jazz van piano, bas en slagwerk. Hier laat de Blak de subtiele kant zien van slagwerk dat zacht ruist in de achtergrond. Bas strak in de hand gehouden en piano vooral dynamisch. Zelf mis ik een vleugje “meeslepend en soepel” in de weergave dat muziek helemaal oorstrelend maakt, ervoor in de plaats is kracht aanwezig in de naar klassieke waarden opgebouwde versterker.

Roksan Blak: conclusie

De Blak cd-speler en versterker blijken in de praktijk prettig werkende apparaten te zijn die op alle fronten voldoen aan de moderne eisen, zoals USB en Bluetooth, tegelijk een opbouw kennen met techniek die zich door de jaren heen heeft bewezen als betrouwbaar en goed klinkend. De degelijke opbouw van de beide apparaten draagt bij aan een te verwachten jarenlang ongestoorde werking.

De Blak serie heeft een klanksignatuur die zich eerder als analytisch dan warm laat omschrijven, met een forse portie details en daarbij minder meeslepend in de muziek dan andere merken kunnen zijn. Hier gaat heel erg de voorkeur van de luisteraar gelden en uiteraard tellen de luidsprekers en andere bronnen mee in de keuze. Met de lijn-, USB, Bluetooth en MM phono ingang(en) zullen de meeste gebruikers genoeg opties hebben om randapparatuur aan te sluiten. Voor meer digitale bronnen heeft Roksan ook een losse DAC beschikbaar die qua uiterlijk lijkt op de Blak serie. Kortom, wie kiest voor Blak met zijn “orange” displays maakt een verantwoorde keuze en luistert lekker naar muziek.

Prijzen

Roksan Blak versterker met USB/Bluetooth € 3999,-

Roksan Blak cd-speler € 3599,-

Wireworld Eclipse 7 XLR interlink 1 meter € 499,-