Onder de motorkap van de Marantz PM-10 en SA-10

Met de PM-10 en SA-10 wil Marantz opnieuw een echte high-end statement maken. Eens goed met de spierballen rollen is het. Want dit duo van versterker en bron moet na 13 jaar de legendarische combinatie SC-7S2, MA-9S2 en SA-7S1 overtroeven. Op een technische sessie kregen we samen met de internationale pers tekst en uitleg én een prachtige demo van Mr. Marantz, Ken Ishiwata. Marantz wil ons duidelijk overtuigen dat ze iets ongelooflijks hebben neergezet. Is dat gelukt?

De nieuwe high-end set van Marantz bestaat uit twee onderdelen: de PM-10, een geïntegreerde versterker, en de SA-10, een speler die alle optische schijven lust en via een USB klasse B-poort eveneens als DAC kan dienen voor een computer. Het is een toestel dat dus zowel fysieke media als digitale bestanden in de hoogste kwaliteit kan afspelen.

Over het netwerk streamen kan echter niet en voorlopig zijn er zelfs geen plannen voor een NA-10, als een opvolger voor de NA-11S1-netwerkspeler. “We willen echt voor de beste geluidskwaliteit gaan en dat lukt nog niet via een netwerkinterface,” legt Oliver Kriete uit. Kriete, die bij D&M de rol van Europese productmanager vervult, sluit een nieuwe high-end netwerkspeler ergens in de toekomst echter niet uit.

De PM-10 en SA-10 werden reeds in mei 2016 op High End München gepresenteerd. Op dat moment leken de twee toestellen bijna klaar, maar onder meer Ishiwata wilde de klank nog verder finetunen. Uiteindelijk wordt het wellicht februari 2017 voordat de versterker en speler effectief in de hifi-winkels liggen, met een prijskaart van circa 8.000 euro voor de PM-10 en 7.000 euro voor de SA-10.

Een sterk voorbeeld            

Merkambassadeur Ken Ishiwata laat aan de start van de technische sessie geen twijfel bestaan: het is weer tijd dat Marantz iets echt high-end neerzet. En hij bedoelt daarmee duidelijk nog een heel stap hoger dan de al zeer goede PM11S3-versterker die de laatste jaren bij het merk de rol van topmodel opnam. Het grote voorbeeld voor de PM-10 is namelijk de combinatie van SC-7-voorversterker en MA-9-eindtrap die in 2003 ontworpen werd, een duo dat Ishiwata nog het liefst een trio ziet worden. De ultieme configuratie was immers één SC-7 en twee MA-9’s.

De zaken die de SC7- en MA-9 zo goed maakten moesten ook bij de PM-10 van de partij zijn, stelt Ishiwata. Een volledig gebalanceerd design bijvoorbeeld, waarbij de twee kanalen van het begin tot het einde van de keten volledig gescheiden zijn. Door de gebalanceerde aanpak wordt ongewenste noise vermeden en heb je een perfecte kanaalscheiding. Kort door de bocht gesteld: de 2 x 200 watt (bij 8 ohm) PM-10 bevat twee volledig discrete versterkers, met elk met een eigen geschakelde voeding, met nog een lineaire voeding voor de analoge voortrap die mee in de kast zit.

Naar goede Marantz-gewoonte zijn de voedingen in de PM-10 ‘oversized’, waardoor grote, dynamische volumewisselingen geen enkel probleem zijn. Even merkeigen is het gebruik van HDAM-SA3-modules die bestaan uit aparte kleine printplaten met aparte componenten in plaats van traditionele op-amps in een alles-in-één IC-verpakking.

Qua uiterlijk is de PM-10 helemaal trouw aan de designtaal die Marantz al jaren hanteert. Van veraf zie je misschien niet meteen het verschil met de PM-11S3. Toch is er de afwerking heel wat anders. Ishiwata houdt wel van solide machines en dat is de PM-10 met zijn kast uit aluminium die bekleed werd met koper zeker. De massieve frontplaat, de zware gegoten voeten en de bovenkant uit 5 mm dik metaal maken het apparaat geen lachertje om te verplaatsen. Nog een visueel-functioneel element dat de PM-10 onderscheidt van de lagere modellen? “De nieuwe speakerterminals, gemaakt uit koper van de hoogste zuiverheid,” klinkt het.

Loopwerk

Er gaat veel aandacht naar de PM-10, misschien wel omdat een versterker door velen gezien wordt als het meest cruciale element in een audiosysteem. Voeg daarbij nog de dalende populariteit van fysieke media (en in het bijzonder cd’s) en je kunt je al inbeelden dat de meeste Marantz-fans minder geïnteresseerd zijn in de SA-10. Veel fabrikanten denken stilaan na over het schrappen van cd-spelers uit hun assortiment, maar Marantz niet. Ishiwata vindt het zelfs nog zeer relevant om de SA-10 uit te brengen. Sterker nog, er zit behoorlijk wat innovatie in deze allesspeler.

Het kloppende hart van de SA-10 is een loopwerk dat D&M zelf ontwikkelde en eerder toepaste in de prima klinkende Denon DCD-2500NE. Het werd in die speler zo goed onthaald dat zelfs andere merken nu komen aankloppen om het in hun eigen design te gebruiken. Dat er stilaan weinig hoogwaardige loopwerken meer worden gefabriceerd, heeft daar zeker mee te maken.

Ondanks het gelijke loopwerk is de SA-10 iets helemaal anders dan de Denon-speler. Hij zal ook aanzienlijk meer kosten: circa 7.000 tegenover 2.500 euro voor de DCD-2500NE. Wat voegt Marantz er aan toe? Om te beginnen een behuizing die even hoogwaardig is als de PM-10, maar ook een gloednieuw DAC-proces waar Marantz duidelijk heel trots op is.

Pagina 2

Niet zomaar een DAC

We gebruikten hierboven het woord ‘proces’ in plaats van gewoon ‘chip’ omdat de zaken die Marantz claimt te hebben aangepast direct ingrijpen op het conversieproces van digitaal naar analoog. Op de technische sessie die we bijwoonden maakten Kriete, Ishiwata en Rainer Finck (Senior Electronics Engineer bij D&M) duidelijk dat de hele uitleg niet kon gegeven worden omdat het voldoende revolutionair is om er patenten op te nemen. De toekenning van die patenten is echter niet rond en dus wil het bedrijf concurrenten ook niet te veel informatie in handen geven. De uitleg die we kregen waarom de SA-10 zo bijzonder is, onthulde dus noodgedwongen niet alle details.

Wat weten we wel? Waar Marantz op ingrijpt is het proces om PCM-audio naar analoog om te zetten. De SA-10 kan natuurlijk SACD’s afspelen en DSD-bestanden via de USB-ingang binnenkrijgen, maar in dat geval gaan deze DSD-streams direct naar DAC-chip. Dit is ook de reden waarom sommige audiofielen de voorkeur geven aan DSD boven PCM: de omzetting verloopt ‘puurder’.

Bij een conventionele DAC kan PCM echter niet zomaar aan de DAC-chip aangeleverd worden. Eerst moet het langs een tweetal digitale filters (waaronder een sigma delta modulator). Deze filters bestaan in verschillende kwaliteiten en types, elk met hun voor- en nadelen. Uiteindelijk komt het neer op een keuze tussen een filtertype die last heeft van ringing (het signaal trilt als het ware na terwijl het langzaam uitdooft) of type dat voor- en na het weergeven van de gewenste frequentie oscilleert. In beide gevallen wordt een toon dus minder zuiver. Het is een fenomeen dat helaas bij digitale filters onvermijdelijk is, maar dat wel geminimaliseerd kan worden.

MMM-stream

Marantz zegt nu een oplossing te hebben bedacht waardoor de voordelen van apodizing en Long FIR-filters verenigd worden, met name een korte pre- of voor-ringing. Je kunt op de SA-10 nog kiezen tussen twee filteropties (sharp en slow roll-off) die de mate van na-ringing bepalen. Daar komt bij dat Marantz twee klokken voorziet: eentje van 11,3 MHz voor meervouden van 44,1 kHz en eentje van 12,3 MHz voor meervouden van 48 kHz, om zo sample rate conversie te vermijden.

Heel dit nieuwe proces heet Marantz Music Processing. Het werd geconcipieerd als de stap voor de tweede oversampling en sigma delta modulator die nog noodzakelijk zijn om een geschikt digitaal signaal aan de eigenlijke DAC-chip aan te leveren. Maar ook deze tweede stap wordt door Marantz aangepakt, wat resulteert in een totaalpakket dat MMM-stream heet en de twee filters vervangt die traditioneel aanwezig zijn. Volgens Finck wordt PCM-audio door MMM-stream eigenlijk getransformeerd naar een DSD256-stream.

Maar welke DAC-chip gebruikt de SA-10? Daar wordt het heel mysterieus. Veel meer dan de woorden ‘patent pending’ verklappen doet Marantz niet, al beweren ze wel dat ze in staat zijn om PCM-audio net als bij DSD als een bitstream te kunnen verwerken.  Wat logisch is, aangezien het MMM-stream-gedeelte een echte bitstream aanlevert. Hiermee grijpt Marantz terug naar een aanpak die Philips het laatst probeerde, merkt Rainer Finck op. Niet verrassend, aangezien Finck één van de ingenieurs was die in de jaren tachtig bij de Nederlandse mede-uitvinder van de cd werkte.

Nog even wachten…

Na de technische sessie kregen we van Ken Ishiwata nog een mooie demonstratie van de nieuwe vlaggenschepen, met de laptop als bron en met de PM-10 aangesloten op de gloednieuwe Q Acoustics Concept 500-speakers die door Karl-Heinz Fink werden ontworpen. Voor wie die naam bekend in de oren klinkt: Fink ontwierp samen met Ishiwata enkele jaren geleden samen luidsprekers voor Boston Acoustics, met als topper de fraaie M350.

De combinatie van deze elementen klonk bijzonder goed en zeer strak. Meeslepend allemaal! Als we dan nog bedenken welke boeiende technische vernieuwingen die ingebouwd zijn in de SA-10, dan kunnen we echt niet wachten om de nieuwe Marantz-toppers uitgebreid te beluisteren. Ook voor wie deze set budgettechnisch te hoog gegrepen is – 15.000 euro is geen kattenpis – zouden we aanraden om op zijn minst een demonstratie bij te wonen als de PM-10 en SA-10 ‘on tour’ langs de hifi-dealers gaan.