REVIEW

Het handboek voor de buizenmens

René van Es | 17 juli 2008

Wie anno 2008 alles wil weten over elektronenbuizen voor hifi versterkers zal zijn toevlucht moeten nemen tot een bonte verzameling boekjes, die wellicht op markten, beurzen of antiquariaten te verkrijgen zijn. Of je gaat voor het boek van Rudolf Moers.

Hij heeft op uitputtende wijze beschreven wat de fundamentele techniek van een elektronenbuis is. Rudolf Moers wilde meer weten van buizen en liep tegen het geschetste probleem aan. Versnipperde informatie in oude boeken en technische publicaties. Waar een ander de moed zou opgeven, heeft Moers het probleem bij de wortel aangepakt en de informatie die hij te pakken kreeg gebundeld met eigen kennis en ervaring, tot een lijvige combinatie van leerboek en naslagwerk.

Het handboek voor de buizenmens

In maar liefst 800 pagina’s behandelt Rudolf Moers de gedragingen en eigenschappen van elektronenbuizen van voor tot achter. Het boek begint met het beschrijven van het toepassingsgebied van buizen en een korte historie. Gevolgd door de werking van een buis, die berust op elektronen emissie in een vacuüm. Daarna komen de diverse buistypes aan bod. De diode, triode, tetrode en penthode. Van elk soort buis wordt de werking en opbouw toegelicht. Aangegeven is in formules hoe een schakeling doorgerekend moet worden, bovendien wordt het gedrag van de buis uitgelegd aan de hand van formules.

Het handboek voor de buizenmens

Per buis zijn voorbeelden aangedragen van schakelingen waarin de buis past. Met de diode buis zijn dat gelijkrichter schakelingen, inclusief filters en buffers. Met de andere buizen zijn dat versterker schakelingen en/of fasedraaiers. Bij triodes komen zowel de kleine dubbeltriodes aan bod, denk aan ECC81, 82, 83 enzovoort, maar eveneens bijvoorbeeld de 211, 300B en 2A3 eindtrioden. Om een idee te geven hoe uitputtend de informatie is neem ik de fasedraaier als voorbeeld. De fasedraaier wordt behandeld als: kathodedyne, transformator, cascade, verschilversterker, omkeertrap en zelfinstellende fasedraaier. Bij de grote triodes gaat het over instellingen in klassen, de uitgangstransformator, parallel schakeling, rendementen en afgegeven vermogens. Steeds gebracht in een leesbare vorm, daarna al snel aangevuld met wiskundige berekeningen om zelf met de buis een schakeling te ontwerpen.


EDITORS' CHOICE