Iván Fischer heeft met zijn Budapest Festival Orchestra al veel CD’s gemaakt, maar nog nooit iets van Mahler opgenomen. Je zou bijna denken dat Fischer weinig met Mahler opheeft, maar het tegendeel blijkt het geval. Hij brengt al jaren veel Mahler in de zaal, maar durfde het nog niet aan de geliefde symfonieen vast te leggen. Daarin is nu gelukkig verandering gekomen.

Fischer is zelfs oprichter van de Hongaarse Mahler-Society en organiseert jaarlijks een Mahlerfest in Boedapest. De zesde, ‘tragische’ symfonie, is het eerste werk dat opgenomen is in het nieuwe ‘thuis’ van het veel rondreizende orkest, het kersvers gebouwde Paleis van de Kunsten. De opname is het zoveelste bewijs van de enorme kwaliteit van het door Fischer opgerichte orkest en van de gedrevenheid van de dirigent, die veel in Nederland verblijft en na een huwelijk met een Nederlandse ook uitstekend onze taal spreekt.

De opnamen vonden plaatst nadat de omvangrijke symfonie een groot aantal malen gespeeld was op een internationale tournee. Daarbij werd een onderzoek uitgevoerd naar een punt waar Mahler lang over gedubd heeft: de volgorde van het tweede en derde deel.

Officieel komt het Scherzo eerst, gevolgd door het trage deel, het Andante. De hele tournee lang werd de volgorde van die delen iedere dag omgedraaid, en de conclusie was dat Mahler’s twijfel terecht was: het voelt beter als het Scherzo pas na het Andante komt. Na het lange eerste deel, met een dwingend marsritme, is eerst rust nodig, alvorens er in het ruige Scherzo weer tegenaan te gaan. Zo staat het dus op de CD, en het werkt perfect.

De symfonie, hoewel geschreven in een periode van Mahler’s leven waarin hij erg gelukkig was, heeft de reputatie heeft haast ondraaglijk zwaarmoedig te zijn. Vooral in de finale, een half uur lang, lijkt het einde der tijden nabij, met de herhaalde ‘hamerslagen’ als ultiem effect. Veel dirigenten zetten dit lekker dik aan, maar zo niet Fischer. Hij gaat er lekker vlot doorheen, met een lichte, transparante klank, die de melodieen extra relief geeft. De muziek blijkt overdreven dramatiek helemaal niet nodig te hebben, en werkt zonder de gebruikelijke opsmuk juist extra goed.

Het orkest klinkt weer fenomenaal, vooral de koper en houtblazers zijn schitterend. De modern aandoende subtiliteiten in het slagwerk, onder meer met een koebel, geven een bijzonder apart effect op de achtergrond. Bijkomend voordeel van de vlotte tempi is dat de symfonie op een enkel schijfje past, en dus zonder onderbreking beluisterd kan worden.

De competitie van grote orkesten en dirigenten in de Mahler symfonieen is gigantisch. Dat maakt het extra knap om met een originele visie te komen die ook nog eens dwingend overkomt, oftewel als de enig juiste manier waarop het werk gespeeld dient te worden. Een prestatie, en vooral een fantastische (SA)CD.


Aanvullende informatie:
Budapest Festival Orchestra o.l.v. Iván Fischer
Speelduur: 78:49
SACD 5.0 surround / stereo CD (hybride)
Label: Channel Classics CCS SA 22905
Distributie: Codaex
Website Budapest Festival Orchestra: www.bfz.hu