Mogelijk heeft een collega-auteur of ik in één van onze handige tips al eens gewezen op het nut van het bepalen van de fase van apparatuur. Omdat de juiste fase resulteert in een “goed” of “uitstekend” klinkend apparaat. Sommige fabrikanten geven aan, welke pool van de netstekker of de eurostekker entree aan fase hoort te hangen, anderen stappen daar luchtig overheen. Oehlbach levert een oplossing voor het vraagstuk, hoe de stekker in de wandcontactdoos hoort.
Simpel, doelmatig, correct. Het resultaat van de juiste fase laat zich wat lastig uitdrukken, al snel kom je dan al auteur terecht in zweverige termen. De meest juiste uitdrukking is wellicht “correctheid in weergave”. Ineens valt alles op zijn plaats. Stereobeeld wordt aanzienlijk beter en meer omlijnd. Rommelig laag raakt strak.
De set die staat te spelen geeft aangenamer weer, bewegingen van de luisteraar laten het stereobeeld niet verschuiven. Het zijn met name versterkers en cd-spelers die “uit fase” ondefinieerbaar presteren, geen grip lijken te hebben op de muziek, terwijl ze in fase die grip wel vertonen en gedefinieerd weergeven. Of wat te denken van een tuner die “uit fase op het lichtnet” een potentiaalspanning naar aarde heeft van ruim 100 Volt. Die spanning moet wegvloeien over de ingang van een versterker. Niet heel bevorderend voor de weergave.
Fase heeft alles te maken met de opbouw van ons elektriciteitsnet in Nederland. Door middel van transformatoren beschikken we thuis over een netspanning van 230 Volt. Echter, tot achter de transformator levert het elektriciteitsnet drie fasen 380 Volt aan. De transformator van uw energieleverancier is namelijk in “ster met drie takken” geschakeld. Tussen twee takken van een ster is de spanning 380 Volt. Tussen één uiteinde en het centrum van de ster is dat 220 Volt (tegenwoordig 400 resp. 230 Volt).
U krijgt thuis, behalve voor toepassingen als een elektrisch fornuis, gewoon 230 Volt aangeboden. U snapt het misschien al, wanneer u van wiskunde houdt. Een rekensom: 380 gedeeld door wortel drie is gelijk aan 230 (de wortel uit drie heeft te maken met faseverschuiving, maar dat gaat hier te ver). Het middelpunt van de ster is gelijk aan 0 Volt. We kennen op die manier een bruine fase-ader, een blauwe nul-ader en daarnaast de geel/groene aardedraad voor de veiligheid. Slechts in enkele gevallen, zoals in delen van Amsterdam, zijn de transformatoren anders opgebouwd. De netspanning is eveneens 230 Volt, maar dan opgebouwd met twee fasedraden die elk 115 Volt meten ten opzichte van aarde (driehoekschakeling).
