Net als het eerder besproken Naxos album A Portrait geeft Piano Music een mooi beeld van de ontwikkeling die Tavener als componist doormaakte. Vooral bekend door lange stukken voor orkest en stemmen biedt zijn kleine oeuvre voor piano vaak een wat meer persoonlijk inkijkje in de nieuwe stappen die de componist gaat zetten. Tot nu toe zijn er drie lange en drie kortere stukken, waarvan het schitterende Zodiacs ook op A Portrait te vinden was. Het schitterende Palin stamt uit een periode waarin Tavener nog componeerde in een atonale stijl met dissonante twaalf tonen reeksen, maar de spiritualiteit die zijn werk zou gaan kenmerken schijnt al door de strenge structuur heen. Het stuk ontstond in 1977, het jaar waarin de componist toetrad tot de Russisch Orthodoxe kerk. De korte werken uit 1982 en 1986 zijn opgedragen aan overleden katten van de componist en laten ondanks modernistische elementen een terugkeer horen naar traditionele harmonieen, met een verrassend citaat van Chopin aan het eind van Mandoodles.
Ypakoe uit 1997 laat een diepgaande interesse in oosterse culturen horen. Van Raat, tevens musicoloog, legt in de toelichting uit dat er bijvoorbeeld de klank van de kanokaki, een snaarinstrument uit de Griekse oudheid, nagebootst wordt. De pianist gaat in dit werk nadrukkelijk niet in de zweefstand. Ik heb begrepen dat een eerdere opname (van Elena Riu) een veel trager tempo liet horen, en kan me voorstellen dat dat veel hypnotiserender werkt. Uit het feit dat van Raat zijn interpretaties vooraf met de componist doorgesproken heeft, die daarop nog talrijke aanpassingen in de partituur aangebracht heeft, mag aangenomen worden dat Tavener zich wel kan vinden in van Raat’s visie.
Pratirūpa uit 2003 is het langste en meest ambitieuze stuk, waarin de componist net als in zijn werken voor grotere bezetting niets minder dan de absolute schoonheid probeert te vangen. Taverner heeft ook nog een versie met strijkers gemaakt van het stuk. Meer dan in de andere werken speelt hier het gevaar dat de luisteraar afhaakt en niet mee kan gaan in de zeer eigen wereld van deze hoogst bijzondere, maar tegelijk zeer populaire componist.
Opnieuw een zeer geslaagde, mooi opgenomen CD, die Ralph van Raat internationaal op de kaart zet als ideaal vertolker van bijzondere moderne pianomuziek van zeer uiteenlopende aard.
Aanvullende informatie:
John Tavener (1944) – Zodiacs (1997), Ypakoe (1997), Palin (1977), Mandoodles (1982), Pratirūpa (2003), In Memory of Two Cats (1986)
Ralph van Raat – piano
Speelduur: 61:00
Label: Naxos
Distributie: Codaex
Website Ralph van Raat
