Ik ben al een paar jaar gefascineerd door digitaal-analoog converters. Dat stamt nog uit de tijd dat ik uit arren moede eerst een converter aan kon schaffen als upgrade voor de toenmalige Pioneer speler en pas na lang sparen een loopwerk. In één koop was te hoog gegrepen. Na het loopwerk kwamen steeds andere dac’s op een plek in het rek te staan tot aan de Benchmark DAC1 die tijdelijk de plaats innam naast een Apogee Mini-DAC. Omgeven door digitaal spul ging gretig muziek in de spelers en werd er aandachtig geluisterd. Met een eindresultaat dat ik naar aanleiding van enthousiaste verhalen van lezers van HiFi.nl en van de USA audio pers en professionals niet had verwacht.
DAC1
Een zeer uitgebreide handleiding bij de Benchmark DAC1 somt het aantal mogelijkheden op om de dac aan te sluiten en te gebruiken. Naast een forse hoeveelheid tekst hoe de dac intern werkt en wat de specificaties zijn. Ik ga ze niet allemaal met u langs lopen, daarvoor kunt u ook de website van Benchmark raadplegen, maar een aantal feiten zet ik graag op een rij.
Op de voorzijde treffen we een drietal (te felle) led’s die aangeven of er power is, een error optreedt en of het signaal soms een ander formaat heeft dan PCM. Twee hoofdtelefoonaansluitingen en een volumeregelaar. De achterzijde voorziet in coax in (BNC), Toslink en AES/EBU in. Uitgangen via XLR en cinch, waarbij aangetekend dat de XLR uitgangen instelbaar en te kalibreren zijn. Tenslotte een aansluiting voor 220 volt met een euroconnector. In het kastje zelf zijn een aantal jumpers voorzien om de versterkingsfactor van de XLR uitgangen in te stellen van 0 dB tot -30 dB versterking.
De schakeling intern converteert maximaal signalen van 24 bit woordlengte bij een frequentie van 195 kHz. Signalen van 96 kHz en hoger behoren eigenlijk niet via Toslink of cinch te lopen maar via een dubbele AES/EBU aansluiting, waar de DAC1 niet in voorziet. Binnen de schakeling van de DAC1, die grotendeels is opgebouwd met SMD techniek, werkt UltraLock. Volgens Benchmark maakt UltraLock de DAC1 ongevoelig voor jitter en probeert het binnengekomen signaal zoveel mogelijk schoon door de converter te loodsen. Dat doet de DAC1 door het kloksignaal van de interfaces geheel te scheiden van het kloksignaal waarop de interne d/a converter chip werkt. Een dubbele PPL schakeling buffert de datastroom tussen de interfaces en de converter. Hoewel UltraLock zeker bijdraagt aan het elimineren van jitter is het niet zo dat van een minder loopwerk wonderen verwacht mogen worden. Jitter ontstaan aan de bron van de signaalweg (in het loopwerk of in een a/d converter) kan niet verwijderd worden door UltraLock. Het blijft dus zaak om met exact 75 of 110 Ohm kabels te werken en met zorg een loopwerk te kiezen dat zelf zo min mogelijk jitter produceert.
Opstelling
Bij een dac hoort een digitale bron en daarvan waren er twee beschikbaar. Ten eerste een Marantz SA8400 SA-CD speler met vM modificatie (o.a. de klok). Te beluisteren via de interne d/a converter, via een Apogee dac en via de DAC1. Ten tweede een Teac VRDS T-1 met Tentlabs klok en voeding. Waarachter een Monarchy Audio upsampler (24/96) en een Assemblage D2D-1 anti jitter box. De Assemblage is in staat het signaal vanuit de Marantz te upsamplen naar 24/96. Alles is aangesloten met Apogee Wyde-Eye kabels. Ik kan de DAC1 voeden met een direct signaal, een van jitter ontdaan signaal, een upsampled signaal en dat alles zowel gebalanceerd als single ended. Beide dac’s en de Marantz zijn aangesloten op een Marsh Sound Design P2000b gebalanceerde voorversterker waardoor de uitgangen van de dac gebalanceerd of single ended benut kunnen worden. Kabels die ik daarvoor gebruik zijn Crystal Cable Reference XLR, Siltech Mxt New York en TAF Next II2.
Achter de voorversterker staat een Marsh A200s eindversterker die diverse sets luidsprekers aanstuurt. Focal / JMlab Electra 927 met een SW900 subwoofer, Monitor Audio Silver 1 en tevens de Silver 5. De gehele set staat aangesloten op een aparte groep en tussen het energiebedrijf en de set haalt een Kemp netfilter de vervuiling uit de netspanning. Kortom genoeg apparatuur om een gedegen oordeel te vormen over de DAC1.
