Vladimir Horowitz - Horowitz Live and Unedited, The Historic 1965 Carnegie Hall Return Concert

Wanneer is een muzikant een legende? Wel, als er achtendertig jaar na dato een concert van je uitgegeven wordt met als wervende nieuwigheid dat de opnames voor het eerst gepresenteerd worden inclusief de gemaakte foutjes (die bij eerdere uitgaven met knip en plakwerk verborgen waren), dan ben je een eind op weg.

Nu was het niet zomaar een concert, daar in de Carnegie Hall. Vladimir Horowitz had al twaalf jaar niet opgetreden na een sebattical die een beetje uit de hand liep. Zijn naam had intussen legendarische proporties aangenomen, zodat het niet verwonderlijk was dat uitgekeken werd naar het moment dat hij weer voor een publiek zou spelen. Het CD-boekje vermeldt het exacte tijdstip van het historische moment waarop hij het podium betrad: zondagmiddag 9 mei 1965, acht over half vier. Het concert werd een ware overwinning, die tot de algemene conclusie leidde dat Horowitz tijdens zijn lange afwezigheid nog gegroeid was in zijn pianistisch talent.

Op het programma stonden een arrangement van Busoni, gebaseerd op een orgeltoccata, adagio en fuga van Bach, gevolgd door de Fantasie op. 17 van Schumann, en na de pauze werken van Scriabin bij gelegenheid van diens vijftigjarig overlijden, en tot slot Chopin. Busoni, meesterpianist en leerling van Liszt, is een favoriet van Horowitz. Velen vinden zijn bonte aankleding van Bach`s stukken onrecht doen aan de bron, maar het zijn wel perfecte stukken om een pianist te laten schitteren. En dat doet Horowitz graag.

Ook de bekende Schumann fantasie is een echt knalstuk, met extreem moeilijke passages. Vooral in het tweede deel slaat de meester een paar keer stevig mis. Dit stuk was ook de basis voor veel discussie over de correcties, ofwel de vermeende historische vervalsing van de eerste plaatuitgave. In het informatieve en met krantenknipsels en foto`s geïllustreerde boekje bij de CD`s staan relevante passages uit het boek Horowitz: His Life en Music van Harold C. Schonberg. Zo is een gesprek weergegeven waarin Horowitz stug volhoudt dat zijn misslagen geen correcties betroffen, maar een `act of God`. De hitte op het podium veroorzaakte transpiratie die de pianist het zicht op zijn toetsen ontnam. De correcties betreffen dus een goddelijke ingreep om de stukken te tonen zoals ze hadden moeten zijn. Nu kunnen we alsnog horen dat het nogal meeviel met die missers, en dat Horowitz zich niet uit het veld liet slaan.

De eveneens razend moeilijke negende pianosonate van Scriabin is een onnavolgbaar duister stuk, waarvan ik geen betere uitvoeringen ken dan die van Horowitz. Niet voor niets is de ondertitel `Black Mass`. Een mystiek werk dat de luisteraar volledig meesleept in vreemde sferen. Spooky. De eerste CD wordt afgesloten met het poetische Poème van dezelfde componist.

Het officiele programma wordt afgesloten met drie bekende werken van Chopin, een Mazurka, een Etude en de eerste van de vier Balladen, allemaal in prachtige uitvoeringen. Horowitz had nog vier toegiften in petto, korte stukjes van Debussy, Scriabin, Moszkowski en een deeltje uit de Kinderszenen van Schumann. Het concert is dan afgelopen, maar de CD nog niet. Als bonus is namelijk een studio-opname uit 1962 van de volledige Kinderszenen toegevoegd.

De kwetsbare maar bijzonder fraaie digipack bevat ook nog een derde schijfje. Dat is een DVD met tien minuten outtakes van de documentaire Vladimir Horowitz: The Last Romantic uit 1987 van David Maysles. We zien en horen Horowitz en zijn onvermijdelijke vrouw Wanda, de dominante dochter van de beroemde dirigent Toscanini, tijdens het inspelen voor zijn volgende en laatste comeback. Leuk om te zien, met drie korte stukken van Liszt, Chopin en Moskowski die de spectaculaire fitheid van de oude vingers tonen. Het mooist is nog de kinderlijke blik die Horowitz na ieder stukje in de camera werpt: trots, van `nou, hoe heb ik hem dat weer geflikt?` Met het concert dat het onderwerp van de uitgave is heeft dit extraatje natuurlijk niets van doen.

De oude opnames zijn bijzonder goed opgelapt, de geluidskwaliteit is prima. Kortom, een heel mooie uitgave, een waardig document over een gedenkwaardig concert.

Extra informatie:
2 CD`s + DVD
Speelduur: 63:10 + 44:52, DVD 10 minuten.
Label: Sony Classical Legacy www.sonyclassical.com, www.legacyrecordings.com
Distributie: Challenge www.challenge.nl 
Website: http://www.vladimirhorowitzmusic.com/