De muziekkeuze
De cd’s die gedraaid werden waren zoveel mogelijk voorzien van één of andere ‘standaard’, hetzij HDCD, hetzij 24/96 of de ‘red book’ standaard. Er zijn zo hier en daar heel goede HDCD cd’s verkrijgbaar ( zie http://www.hdcd.com/music_catalog/music.asp?action=AtoZ&alph=All voor een totaaloverzicht), niet alleen goed qua opname maar ook qua muziekstijl. Er is meer dan alleen audiofiel gepeupel. Maar ja, eigenlijk nog te weinig en met de sacd en dvd-audio in het vooruitzicht zal het moeilijk zijn om als HDCD-chip je hoofd boven water te houden.
Luisteren
Ik ben heel ouderwets begonnen op de buizen uitgang, met een doodnormale maar goede cd genaamd ‘Little Earthquake’ van zangeres en pianiste Tori Amos. Over het algemeen zijn cd’s van haar heel close-miked opgenomen en dat legt perfect de sfeer en emotie in haar stem vast. Je snapt wat ze bedoelt en wat haar gevoelens bij deze nummers zijn. Er is duidelijk een geweldige galm rond haar stem aanwezig die heel langzaam uitsterft, zeker op nummer ‘China’. Op sommige systemen lopen haar woorden als het ware weg en zijn niet goed te verstaan. Wel met de Shanling. Eén van mijn favoriete instrumenten die Tori bespeelt, de piano, wordt lekker en duidelijk weergegeven. Haar vingers “zie je” soms langzaam en ingetogen, dan weer snel en agressief heen en weer glijden. Op naar de solid-state uitgang met de muziek van pianist Oscar Peterson. Muzikant van wereldformaat. Oscar speelt met zijn ‘friends’ regelmatig voor het Telarc Jazz label. Op de 20 bit opgenomen en geremasterde cd ‘The More I See You’ zit een digitale hardheid. Wat zich in mijn oren uit in een beetje koud en kil klinken, wat je snel naar een andere cd doet verlangen. Ondanks dat het muzikaal een hele goede en aangename cd is. Weergeven met de Shanling op de buizen uitgang neemt veel van de hardheid weg en laat een soepeler en meer aangenaam geluid horen. De speler laat je nu wel genieten van Clark Terry, Ray Brown, Benny Carter en andere grootheden die op de cd meespelen. De trompet van Clark klinkt iets dof en verstopt, niet zoals ik gewend ben. Opnieuw naar de solid-state uitgang. Via deze uitgang hoorde ik een deel van de hierboven omschreven effecten terug. Echter met winst in het geluidsbeeld en aan detaillering. De instrumenten worden duidelijker en puntiger neergezet. De trompet klinkt meer open en er komt een vorm van herkenning terug. Het is maar waar je voor kiest.
Patricia Barber aan zet. Hoe houdt zij zich staande tussen de twee werelden van het buizen en solid-state geweld. Op nummer vier ‘Romanesque’ van de cd ‘Cafe Blue’ staat Patricia duidelijk naast de gitarist en is haar stem hoger afgebeeld, wat overeenkomt met de werkelijkheid. Kenmerkend is de stilte en het “zwarte gebied” tussen de instrumenten in. Hier is het verschil tussen analoog en solid-state minder groot De Shanling toont aan in de solid-state stand meer een analyticus te zijn terwijl het andere kamp aangeeft meer het beeld van een romanticus te zijn. Patricia’s stem wordt in ieder geval in beide gevallen mooi en helder weergegeven, Hoewel in de solid-state stand wat puntiger en venijniger. Na Patricia gelijk door naar een andere vrouw met een typerende stem. We zijn aanbeland bij de in HDCD opgenomen muziek ‘Rendez Vouz’ van Cassandra Wilson. Weer een standaard. Volgens mij eentje die het heel goed doet. Wat mij betreft mag blijven, afspeelbaar op iedere cd-speler en dat dan ook nog eens in een zeer hoge kwaliteit. Helaas beslissen de fabrikanten anders. Ik heb deze HDCD alleen via de solid-state uitgang gespeeld, omdat deze uitgang in mijn systeem in de meeste gevallen beter tot zijn recht komt dan de buizen. Leuk is dat met deze cd het verschil is te beluisteren valt tussen de HDCD en een 24/96 ge-upsampelde opname. HDCD verslaat de 24/96 modus met speels gemak. Enkele high-lights: ‘muzikaler, dynamischer, plaatsing, betrokkenheid en in grote mate de rust in combinatie met drive waarmee ook op lage volumes het beeld overeind blijft staan’. Bij andere cd’s in HDCD opgenomen formaat blijft hetzelfde beeld overeind.
Via aansturing middels de solid-state uitgang met 24/96 formaat ben ik door gegaan naar de volgende grand dame, Marianne Faithfull. Bekend door haar met sex, drank-, drugsgebruik doorspekte verleden gedeeld met diverse grote beroemdheden. Dat dit ruige leven van invloed is geweest, is op haar cd’s vaak terug te horen. Op ‘A Secret Life’ heeft haar stem iets weg van een oude heks, doorklieft en gebeiteld door het nuttigen van grote hoeveelheden whisky, sigaretten, andere geestverruimende en opwekkende middelen. Maar dat maken haar cd’s zo bijzonder en goed, en als je te lang luistert helaas deprimerend. Van het nummer ‘Losing’ lees ik in mijn aantekening mooi, sfeervol, goede begeleiding en deprimerend. Eén van haar recentere cd’s ‘Strings’ is een kunstmatig gemanipuleerde cd met veel synthesizers en overdubs. Je systeem wordt hierbij getergd en tot het uiterste gedreven. Nummer zes ‘My Compensation’ laat een beeld boven drijven, ver buiten en achter de luisteraar. Je zit helemaal in de muziek, erdoor omgeven en ik vroeg me af of ik achter me ook nog twee speakers moest installeren. Het was in dit geval niet nodig (en zullen er voor muziek ook wel nooit komen). Na deze muziek is het tijd voor iets luchtiger en heel anders. Terug in de tijd met het Quartet van Dave Brubeck. Op zijn cd ‘Burried Treasures’, in 1967 Live opgenomen in Mexico City, speelt Dave samen met zijn vaste begeleiders Paul Desmond, Eugene Wild en Joe Morello. De cd is tot stand gekomen omdat men een cd met Latijnse inslag wilde maken. Dave is daarvoor in een groot muziekarchief op zoek gegaan naar opnamemateriaal. Op de zoektocht kwam men nummers tegen die al in het vergeet boek stonden, Gelukkig herontdekte men deze “verborgen schatten” en met dit soort nummers is de cd tot stand gekomen. Tijdens nummer vier ‘Sweet Georgina Brown’ kan ik het niet laten de volumeknop naar rechts te draaien en het lijkt of het Quartet live bij mij in de woonkamer staat te swingen. Dave links vooraan, schuin erachter de bas van Eugene Wild als een “rythm” ondersteuning. Paul vinden we blazend op z’n alt in het midden. Zelfs het podium is denkbeeldig waar te nemen en de heren zitten vastgespijkerd op hun plaats, hard of zacht, het beeld stort niet in.
