Holly Cole laat een overtuigende damestem horen op haar oudere werk "Girl talk". Veel nuances, sfeervol en enthousiast zijn kernwoorden. Het zal ook wel komen omdat ik luister in een vrij kleine ruimte van 4,40 x 2,85 meter waarbij ik redelijk dicht op de speakers zit. Nog net geen near field monitoring. De X-DAC brengt geen verfraaiende randjes aan de muziek maar geeft het recht voor de raap. Een piano dringt zich vanaf de linkerkant op hoewel hij verliest van Holly als het op volume aankomt. De bas bemoeit zich er steeds meer mee en uiteindelijk blijven bas en piano over. Strak, goed neergezet en helder. Je raakt vanzelf betrokken bij de muziek die weinig ruimte laat om er, bijvoorbeeld, bij te gaan lezen. Hoewel de weergave erg direct, pakkend en meeslepend is blijft het transparant, beheerst tot in de uiteinden van de frequentieband en netjes uitgewogen. Laurie Anderson perst in haar CD heel wat laag mee wat ik noodgedwongen moet missen op deze kleine set. Vanuit ervaring met de huiskamer, waar de MF ook heeft gestaan, weet ik dat het laag nadrukkelijk aanwezig kan zijn, hoewel niet tot op het absoluut hoogwaardige niveau van een Apogee dac. Die Mini-DAC verslaat de MF op dat gebied met een beenlengte. Ik mis het laag omdat ik weet hoe het bij de muziek hoort, gelukkig is er de intrigerende stem van Laurie om de aandacht af te leiden. Door de korte luisterafstand neem ik heel veel details waar die in grotere ruimtes vaak verloren gaan. Het is tevens een bewijs dat de dac zeer transparant werkt. Van upsampling merk ik niets negatiefs, iets wat vroeger nog wel eens het geval was en ik telkens de signatuur van een Crystal chip meende te ontwaren. Tot slot van het rondje dames Laura Fygi die zingt op haar "Introducing" met een ruime hoeveelheid echo op de stem. De X-DAC V3 is goed in staat weer te geven wat de opnametechnicus uithaalt. Zo schuift aan het einde van een eerste track Laura langzaam de studio uit. Het orkest staat stil als de schuifdeuren zich achter Laura sluiten. Grappig om dat zo te ervaren. Toots Thielemans zorgt voor invulling als de stem zwijgt en laat zich nadrukkelijk horen.

Ik luister door met Enya "The Celts". Nu staat de muziek verder van mij af wat aangeeft dat de opname bepalend is voor de plaats van de musici en niet de dac of een ander apparaat. De muziek wordt mooi gedragen, zelfs in de kleine ruimte en het samenspel is tot in de puntjes waar te nemen en te volgen. De vaak complexe akkoorden laten zich niet alleen tussen de speakers plaatsen maar ook daarbuiten, de muren wegdrukkend en ruimte scheppend. Weer kleeft er een klein negatief randje aan de weergave en heb ik eens te meer het bewijs dat een duurdere dac nog altijd zin heeft. Maar je moet dan wel heel goed weten waar op te letten en je moet de muziek en de installatie kennen. Zo vind ik de X-DAC V3 ten opzichte van een Apogee Mini-DAC meer als een hifi apparaat klinken. Ik ervaar niet de absolute sensatie van het virtueel vormen van een live ervaring. Het laatste bitje dat een stem niet alleen doet weergeven maar doet leven. Een extra zware voeding aan de dac helpt in dat verband om de "hifi beleving" te doen afnemen maar lost het niet op. Het karakter blijft overeind. Wie gewend is aan CD zal het mogelijk niet eens merken, wie veel live en analoog luistert weet precies wat ik bedoel.

Tot slot een lekker toetje, Roger Waters "Amused tot death". Weet u nog dat ik met een Atoll set zoveel plezier had met deze CD, nu weet ik weer wat de oorzaak was, de Musical Fidelity dac. Ook nu weer ervaar ik een surround sound die ongekend is vanuit twee luidsprekers. Met Q-Sound komen de geluiden echt achter je vandaan. Het gaat als een film aan je voorbij en de dac speelt een hoofdrol. Eerlijk is eerlijk, een Apogee dac kan het niet op deze manier. Heeft Antony Michaelson dan gelijk als hij zegt: "Dit is de beste dac die er is op mijn Tri-Vista na?" Ik houd mijn bescheiden twijfels gezien de rest van de ervaring. Eerlijk is eerlijk, de X-DAC V3 is een prima apparaat dat boven zijn prijsklasse speelt. Weinig opties, geen keuze schakelaar, geen keuze wel of niet upsampling en een eenvoudige voeding die een upgrade behoeft.

Maar als je er daar allemaal mee kunt leven dan is het leven met een X-DAC V3 erg leuk en de weergegeven muziek ook. Je mag hem inzetten als upgrade van een oude speler of aan een moderne speler koppelen om het niveau nog wat hoger te tillen. Mijn opgevoerde Marantz SA8400 bleek nog net in staat iets meer te presteren op CD met een externe dac als deze. Achter een Teac VRDS-T1 gaat het uitstekend. Een CD63SE verandert van een verouderde speler met rimpels naar een mooie jonge meid met pit in haar donder.


Conclusie

De Musical Fidelity X-DAC V3 is een externe dac die een oudere speler als bijvoorbeeld een Marantz CD63SE naar het digitaal/analoog niveau anno 2005 tilt. Maar tevens als uitbreiding of upgrade gezien mag worden voor moderne spelers getuige de performance verbetering die ik haalbaar acht op een Marantz SA8400 in CD modus. Musical Fidelity positioneert zelf de dac als upgrade voor de X-RAY V3 CD-speler of op een plaats waar de X-RAY gecombineerd wordt met de X-DAC, de X-10 en de X-PSU om een topcombinatie te vormen. De X-DAC V3 is een zeer muzikale dac die in staat is een schitterend driedimensionaal beeld neer te zetten, zeker in combinatie met monitor speakers. Hoogstens zou je kunnen zeggen dat de X-DAC net een tikje meer "hifi" klinkt dan de top. Een zwaardere voeding in de vorm van de X-PSU, overigens een absolute aanrader, of het plaatsen van een X-10 helpt maar verbergt niet geheel het karakter. Een trekje dat u mogelijk juist aanspreekt. De zwaardere voeding is sterk bepalend voor het stereobeeld dat er vele malen groter mee wordt. Hoe dan ook het is niet voor niets dat de X-DAC V3 een blijvertje is gebleken in een alleszins betaalbare set en zich dagelijks prominent laat horen.


Prijs:
Musical Fidelity X-DAC V3 750 euro
Musical Fidelity X-PSU V3 375 euro

Importeur:
Viertron bv
Zuideinde 2
2991 LK Barendrecht
Tel: 0180 - 61 83 55
Fax: 0180 - 61 99 67
Web: www.viertron.nl
E-mail: info@viertron.nl