ARTIKEL

Legendes

René van Es | 23 juni 2000
Op het moment dat in mijn gedachten de zinsnede “in de vorige eeuw” opborrelt, bedenk je je ineens dat de tijd voortschrijdt en dingen niet stil blijven staan. Wat blijft zijn herinneringen aan vervlogen dagen met de hoogtepunten van Hifi belevenissen. Een aantal fabrikanten dat ooit diepe indruk op mij maakte bestaat nog, anderen zijn verdwenen door verkeerde marketing, slechte kwaliteit of is in andere handen overgegaan.
...
Om nog eens wat oude koeien uit de sloot te halen, treft u hieronder een aantal producten aan die de tand des tijds in zoverre hebben doorstaan, dat het luisteren ernaar nooit vergeten is.

Klassiek onder de klassiekers is wellicht wel de Klipschhorn van Paul Klipsch. Een unieke hoorn luidspreker die sinds de jaren 40 bestaat en het geestelijke product is van een man die nog steeds op beurzen te vinden is met zijn huidige producten. Paul is is inmiddels de 90 gepasseerd. De eerste kennismaking met de Klipschhorn had ik bij Caminada in Den Haag. Daar mocht ik als jongen van een jaar of 15 mee naar boven waar twee immense speakers stonden opgesteld. Ik kreeg (waarom weet ik nog steeds niet, een scholier bij Caminada was al vreemd) een verzorgde demo die mij verpletterd achterliet en ik nam mij voor te gaan sparen voor deze speakers. Dat ze er nooit zijn gekomen is deels ongeduld en deels het formaat dat me tegenhoud. Wie ooit een big band heeft horen spelen over Klipschhorns weet waar ik het over heb. De band staat werkelijk in de ruimte. Wellicht gekleurd en met een typisch hoorn geluid, maar realistisch groot en met een ongekende dynamiek. Ik sloot de hoorn in mijn hart.

Op zoek naar speakers kwam in terecht bij Dick Bakker in Rotterdam. In die tijd schreef ik voor HiFi Test (het latere HVT) en op proef had ik een element van Goldring de G900. Niet al te duur met zijn Fl. 250,- en het deed het gewoon goed. In Rotterdam hebben we het element gemonteerd in een Pritchard arm. Dat is/was een balsa houten arm, superlicht en met een zeer stijve elementhouder. Toen al niet meer nieuw verkrijgbaar en nog steeds legendarisch. Dat leverde op de set die toen speelde een fabuleus geluid op. Maar ik kwam voor speakers. Verstoft stonden er nog twee Acoustic Research 2ax kasten. Een 3-weg systeem in een gesloten kast. Die hebben we aangesloten omdat ze zo goedkoop weg mochten en we draaiden een klassieker van Oscar Peterson, We Get Requests, tot op de dag van vandaag een heerlijke plaat en een referentie. Wie schetst onze verbazing toen we voor het eerst duidelijk konden horen dat de bekkens geen kale bekkens waren, maar bekkens met trillende popnagels. Het is nooit meer gelukt om dat zo duidelijk te horen. Ook nog steeds niet anno 2000 op CD. De AR’s gingen die dag mee in de auto en hebben jaren dienst gedaan.

In diezelfde zaak kwamen op een gegeven moment twee speakers binnen van Dayton Wright. Dat zijn elektrostaten waarbij het membraam is gespannen in een gas gevulde ruimte. De energie wordt overgedragen door passieve membramen die aan weerszijde gespannen zijn van het actieve membraam. Het voordeel daarvan is dat men minder gebonden is aan een hot spot en dat de energie gelijkelijk door de ruimte wordt verdeeld. Ze vraten energie en we stuurden ze aan met twee Phase Linear 700B versterkers, waardoor we bijna 1 kW aan vermogen hadden per kant. Het gekke was dat het vreselijk hard kon, maar dat je dat niet merkte. Maar aan de overkant van een brede en drukke weg (voor de Rotterdammers onder ons de Pleinweg), klonk het nog bijna net zo hard als de deur van de zaak openstond. Het systeem had een enorme draagwijdte. De speakers zijn ooit verkocht aan iemand met twee katten en voor de nieuwe eigenaar het in de gaten had klommen de katten in het doek (kast van ca. 100 x 100 x 30 cm) en trokken de membramen lek. Binnen een minuut kwam er geen laag meer uit de speakers, binnen twee minuten waren de katten gewurgd en binnen vijf minuten was zijn vrouw na deze daad voorgoed vertrokken. De speakers zijn nooit een succes geworden, wellicht door tussenkomst van de dierenbescherming en kantonrechters.