Muziekliefhebbers die hun hobby op het maniakale af beoefenen (een categorie waar ik volgens mijn vrienden en collega`s zeker toe behoor) zullen dit gevoel kennen: de bijna radeloze zoektocht naar die ene plaat, dat ene nummer. Ooit gehoord, nooit vergeten. Iedere `crate-digger` die stad en land afsjouwt om op beurzen te zoeken naar die onvindbare schat kent de frustratie van de wetenschap dat het ook deze keer wel weer niet zal lukken. Om gek van te worden...

Mijn versie van dit spookverhaal begint lang geleden, in 1998, tijdens een optreden van Porcupine Tree in De Nieuwe Pul in Uden. Ik had dat bandje een half jaar eerder ontdekt, geheel bij toeval, en was er met een collega uit de cd-winkel waar ik toen werkte op een zaterdagavond voor op pad gegaan. Het moet één van de eerste optredens van Steven Wilson en zijn band in Nederland geweest zijn – eindelijk een show waarvan ik later kon zeggen dat ik er bij was – en de promotor van dat optreden (Charles Beterams van Crazy Diamond/Tonefloat uit Delft) had voor een passend voorprogramma gezorgd. Een bandje uit Nijmegen dat naar de naam The Use Of Ashes luisterde.

De eerlijkheid gebiedt me te zeggen dat – achteraf gezien – het voorprogramma op een vreemde manier misschien nog wel meer indruk op me had gemaakt dan Porcupine Tree. Niet omdat Steven Wilson geen perfect optreden gaf, maar ik kende zijn muziek natuurlijk al een beetje. De verrassing van The Use Of Ashes was vanwege de totale onbekendheid vele malen groter. Met z`n tweeën stonden ze op dat podium, met een heel arsenaal aan vreemde synthesizers, drumcomputers en gitaren uitgestald in een compacte, ja, zelfs wat rommelige opstelling. Nou, dat zou wat worden... Ik besloot ze het voordeel van de twijfel te geven en liet het begin van hun optreden met voorzichtige welwillendheid over me heenkomen.

De muziek die ze uit hun toverdoosjes haalden was een openbaring. Mysterieus. Folky, psychedelisch, op een uiterst charmante manier een tikje primitief, maar steeds sfeervol. Sfeer, ja, dat is het goede woord. In vale pasteltinten en honderd kleuren grijs schilderden ze muzikale miniaturen die zo naadloos in elkaar schoven dat ik elk besef van tijd en ruimte verloor. Hun optreden was voorbij eer ik er erg in had. De avond was nog geen drie kwartier oud, en hij kon wat mij betreft al niet meer stuk.

#2c#
Zo kon het gebeuren dat ik na het optreden van Porcupine Tree aanschoof bij het merchandise stalletje van Crazy Diamond/Tonefloat en mezelf een schreeuwend dure (vond ik toen) dubbel-lp kocht van het nieuwste Use Of Ashes album Firetree. Een handgemaakte hoes, oplage honderd stuks, ik had volgens mij één van de laatsten en ik keerde op wolken huiswaarts. En toen begon de vergissing. In een vlaag van verstandsverbijstering besloot ik de lp voorlopig netjes in zijn hoes te laten zitten (om hem `te sparen`) en op zoek te gaan naar de gelijknamige cd. Die ik stomtoevallig een paar weken later al vond en meteen aanschafte en vaak draaide.

#3c#
Ja, die bonustrack op de laatste kant van de lp, dat geweldige nummer dat niet op de cd stond, en wat tijdens het optreden verreweg de grootste indruk op me had gemaakt, dat zou later nog wel eens komen. Ik verkeerde nog steeds in `blissfull ignorance` toen ik een jaar of wat later besloot om hem dan eindelijk maar eens op de mat van mijn platenspeler te leggen. De luistervriend die ik die avond op bezoek had moet raar gekeken hebben toen ik kant 4 opzette en al na een paar seconden vertwijfeld naar de hoes greep. Wat was hier aan de hand? Dit nummer kende ik al. Wacht even, sommige platenmaatschappijen nummerden hun elpees afwijkend. Kant 1 bij kant 4, en kant 2 bij kant 3. De andere lp opzetten, maar nee hoor...kant 4 zat er niet bij. En dus ook kant 3 niet. Het janken stond me nader dan het lachen...

Mijn spaarzaamheid had zich tegen me gekeerd. Ik had me in mijn eigen voet geschoten. Contact opnemen met de uitgever dan maar, misschien had iemand twee keer kant 3 en 4 in zijn handgemaakte hoes zitten. Niet dus, ik had hele vette pech...

Een zoektocht van jaren was begonnen. Het internet werd groot en mijn queeste strekte zich uit over de hele wereld. De spaarzame informatie die ik er over kon vinden vertelde me slechts dat kenners die illustere bonustrack (Under The Black Sun) het tot het beste rekenden dat de band ooit gemaakt had. Daar had ik wat aan zeg... Under The Black Sun stond jaren met stip op 1 in mijn `Most Wanted but also Most Unlikely` lijst.

Nieuwe hoop kreeg ik toen in 2006 een heruitgave op vinyl van Firetree werd aangekondigd. Mijn bestelling moet de eerste zijn geweest die bij Tonefloat binnenkwam, maar al snel bleek dat ik te vroeg had gehoopt. De bonustrack op deze versie was The Sun Is A She. Ook erg fraai, en dus fijn om te bezitten, maar uiteraard niet wat ik zocht.

#4c#
Ik had me er eigenlijk al half bij neergelegd dat ik Under The Black Sun nooit zou bezitten toen ik tijdens de Dag van het Vinyl op 24 januari van dit jaar in contact kwam met Peter van Vliet, een van de leden van The Use Of Ashes. Hij had mijn verhaal inmiddels van Charles Beterams gehoord, en tot mijn stomme verbazing en ultieme gelukzaligheid bood hij aan mij zijn eigen exemplaar toe te sturen. Gelukkig voor hem besloot Charles daar een stokje voor te steken (ik begrijp hem: een muzikant behoort minstens 1 exemplaar van elk album dat hij heeft gemaakt in bezit te houden...), en een puntgaaf exemplaar uit zijn eigen archief op te graven.

En dat exemplaar arriveerde afgelopen week per aangetekende post op mijn bureau. Vanzelfsprekend tijdens een korte maar welverdiende – al zeg ik het zelf – vakantie, zodat het tot vandaag duurde voor ik eindelijk de naald in de groef kon laten zakken en de muziek weer hoorde die me twaalf jaar geleden zo in vervoering had gebracht. Een onbeschrijfelijk gevoel van welbehagen trok van mijn tenen tot mijn kruin. Het was beter dan ik het me herinnerde, beter dan goed, perfect is niet accuraat genoeg. Opluchting ook. De frustratie is voorbij, het voelt en beetje alsof ik in een gat ben gevallen. Met pijn in mijn kaken van het grijnzen sluit ik dit bij nader inzien toch wel wat lange verhaal af met een duidelijke waarschuwing cq levensles: draai de platen die je koopt! Echt, ik zweer het... Bewaren kan altijd nog, maar genieten duldt geen uitstel.