ARTIKEL

Dolby - achtergrond en technieken

Redactie HiFi.nl | 19 februari 2012

Er zijn maar weinig bedrijven met een eigennaam die zo beroemd is als Dolby. Maar niet alleen de naam, ook de uitvindingen zijn zeer bekend en waardevol.

Denk maar aan Dolby Surround, Dolby Digital, Dolby ruisonderdrukking, etc. Tijd om in dit artikel eens een mooi overzicht te geven van het werk van de man achter Dolby en alle technologieën die dit bedrijf bekend hebben gemaakt.

De grondlegger van Dolby Laboratories – Ray Dolby – werd geboren in 1933 en al op jonge leeftijd wordt hij gegrepen door geluid en de verbetering van audioapparatuur. Geschoold in elektrotechniek en natuurkunde en met een werkachtergrond in met name video-opnametechniek, startte Ray Dolby in 1965 Dolby Laboratories in London. Nog geen jaar later was het Dolby Sound System ontwikkeld en in 1976 verhuist Ray Dolby het bedrijf naar de Verenigde Staten om zich te vestigen in San Francisco.

Ray Dolby heeft meer dan vijftig patenten en vele wetenschappelijke artikelen op zijn naam staan over met name video-opnametechnieken, ruisonderdrukking en compressietechnieken. In 2011 heeft hij een stapje terug genomen als bestuurder van Dolby en geniet nu van zijn pensioen. Zijn taak werd overgenomen door Roger Dressler.

Ray Dolby, stevig gepositioneerd in de Forbes Fortune 500 (foto: Marc Bryan-Brown/WireImage/Getty Images)

Technologieën in vogelvlucht
Ruisonderdrukking – Het fundament van Dolby werd gelegd in de ruisonderdrukking met Dolby type A. Een compressiesysteem waarbij tijdens de opname zachte passages worden versterkt, om ze bij de weergave te onderdrukken. Het resultaat is minder ruis. Type A was alleen voor de professionele markt beschikbaar. De Dolby ruisonderdrukking werd als Dolby B ook voor consumenten beschikbaar en veelvuldig door fabrikanten bij cassettedecks ingebouwd. Ook werden voorbespeelde cassettes met dit ruisonderdrukkingssysteem gecodeerd.

Surround-weergave – De jongste generatie kan het zich waarschijnlijk niet voorstellen, maar in de bioscoop was het geluid dat de film begeleidde in eerste instantie mono. Het duurde maar liefst 50 jaar voordat een belangrijke stap werd gemaakt in de filmindustrie en Dolby Stereo ontwikkeld werd als optische spoor op een 35 mm print. Niet minder dan 6000 bioscopen in Amerika werden uitgevoerd met het geluidsysteem en de allereerste film die uitgebracht werd met Dolby Stereo is het Sci-Fi drama A Clockwork Orange van Stanley Kubrick. Het waren echter vooral de grote kaskrakers Star Wars en Close Encounters of the Third Kind die zorgden dat Dolby Stereo echt zijn stempel drukte in de bioscoop. Hoewel de naam Dolby Stereo een stereo-systeem vermoedt, konden Dolby Stereo matrix-decoders uit het stereo-signaal een center- en surround-kanaal filteren, zoals later ook in huiskamer gebruikelijk werd. Surround-geluid was geboren!

Met de komst van het Dolby AC-1 (Adaptive Coding, een vorm van compressie) systeem werd het geluid digitaal opgeslagen, maar nog steeds zorgde een matrix decoder voor het surround-effect. Het duurde uiteindelijk nog negen jaar voordat een volgende revolutie door Dolby werd aangekondigd en Dolby AC-3 het licht zag. Een compleet nieuw multikanaals geluidssysteem, dat werkte met een discrete (compleet gescheiden) codering van geluidssporen naar discrete weergevers, ook wel bekend als Dolby Digital 5.1. De surround codering was zijn generatie ver vooruit, maar Dolby Labs bleef niet stilstaan in zijn ontwikkelingen.


EDITORS' CHOICE