Een verslag van een bijzondere uitvoering van de Vuurvogel, de overbekende maar altijd weer heerlijke balletmuziek van Igor Stravinski. Onder leiding van Pierre Boulez speelde het Orchestre de Paris op 2 december 2008 in de enorme ontvangstruimte van het Louvre, onder de bekende glazen piramide die zo bijzonder contrasteert met de rest van dit imposante museum.
Boulez heeft een sterke voorkeur voor de oorspronkelijke balletmuziek van de Vuurvogel uit 1910. Stravinski maakte drie keer een suite voor concertuitvoering, waarvan de tweede uit 1919 het meest gespeeld wordt. Half zo lang dan de volledige balletmuziek is de suite ook voor aanzienlijk kleiner orkest geschreven en daarmee gemakkelijker te realiseren. In het Louvre zit een enorme bezetting opgesteld, inclusief drie harpen, een piano en een waar bataljon aan blazers.
Het is een wonderlijke opname, heel direct, als met een vergrootglas op de instrumenten, zowel auditief als in beeld. Extreem transparant, alle details zijn te volgen, in close-up, alsof je bij ieder orkestlid tegelijk op schoot zit. Daarbij worden oneffenheden niet verhuld. Er zijn flink wat bijgeluiden, niet in de laatste plaats afkomstig van het publiek. Wellicht speelt de akoestiek van de niet voor concerten ontworpen ruimte hier parten. Visueel is bepaald niet verhuld dat er opnamen gemaakt werden: er is een breed pad vrijgehouden in de orkestopstelling zodat de camera vrij zicht heeft op de dirigent, zelfs op hem af kan rijden, en alles staat vol met microfoons.
Uitvoeringen van Boulez worden steevast aangeduid als analytisch. Zo’n opname wekt dat wel in de hand. Maar waar een nadruk op details bij Jansons RCO sprookjesachtige effecten had komen bij Boulez juist de meer navrante aspecten schril naar voren, waardoor je toch weer allerlei nieuwe dingen hoort in dit niet kapot te krijgen stuk.
Aangevuld met het jeugdwerk Feu d’artifice als korte toegift duurt het hoofdprogramma van deze DVD slechts 51 minuten. Daar hoeft niemand zich door bekocht te voelen, want er is ook een bonus die de totale speelduur ruim verdubbelt. De titel Pierre Boulez introduces Stravinsky’s Firebird is enigszins misleidend. Het blijkt namelijk te gaan om een verslag van een soort toelichtend college over alle aspecten van de Vuurvogel door Hélène Jarry. Boulez voegt het een en ander toe en brengt met zijn orkest live fragmenten ten gehore ter illustratie van het besprokene. Ook worden er op filmbeelden stukjes ballet getoond.
Boulez komt tot aardige uitspraken, zoals dat hij Stravinski, die hij persoonlijk gekend heeft, het sterkst vindt als muzikaal illustrator van verhalen of beelden. Stravinski zag dat zelf helemaal andersom. Ondanks soms jeugdig publiek wordt er geen knieval gemaakt in het musicologische niveau. Enige basiskennis is nodig om alles te kunnen volgen, maar aan het eind wordt Alban Berg aangehaald die na een uitleg over Wozzeck stelde dat zijn gehoor nu eigenlijk alles moest vergeten om de muziek onbevangen over zich heen te laten komen. Boulez zegt echter wèl te hopen dat zijn toehoorders er wat van onthouden.
Aanvullende informatie:
Pierre Boulez Live at the Louvre
Speelduur: 105 minuten
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: PCM stereo, DD 5.0, DTS 5.0
Label: Idéale Audience
Distributie: Codaex
