REVIEW

Mozart – Da Ponte

Jan Luijsterburg | 26 september 2008

Mozart schreef drie opera’s naar een libretto van Lorenzo da Ponte: Così fan Tutte, Le nozze di Figaro en Don Giovanni. De ensceneringen van Jossi Wieler en Sergio Morabito bij de Nederlandse Opera, die de afsluiting vormden van het Mozartjaar 2006, verplaatsen de verhalen naar de jaren 60 van de vorige eeuw. Dit project moet wel een van de best gedocumenteerde operaproducties ooit zijn.

Mozart – Da PonteJe hoefde namelijk niet naar het Muziektheater in Amsterdam om dit drieluik te zien. Het werd rechtstreeks vertoond in bioscopen, op de televisie en via internet (waarbij de uitzending van Così fan Tutte geannuleerd moest worden wegens een defect aan het draaiende decor), en nu is er dan ook nog een uitgave op DVD.

Vier schijfjes in een compacte box. Drie met elk één van de opera’s, en eentje met introducties en achtergrond reportages. Samen goed voor zowat een half etmaal genieten van internationale topsolisten, het Nederlands Kamerorkest en het Koor van de Nederlandse opera onder leiding van Ingo Metzmacher en een bijzondere, tegendraadse aankleding die de klassieke werken in een geheel nieuw licht plaatst.

De opera’s krijgen het karakter van een trilogie door dezelfde solisten terug te laten keren in meerdere opera’s, waarbij de karakters als het ware een verbinding met elkaar aangaan. De verhalen hebben met elkaar gemeen dat ze een sterk soapachtig karakter hebben, vol verleiding, trouwerijen, misverstand en machtsmisbruik.

Così fan Tutte wordt bij een uitleg aan schoolleerlingen die de set bezoeken treffend neergezet als Tempation Island. Het populaire televisieprogramma waarin koppels hun relatie op de proef laten stellen door georganiseerde verleidingen. Plaats van handeling is een jeugdherberg anno rond 1960, waarbij de enscenering het soapkarakter van het verhaal versterkt.

Mozart Da Ponte

Le nozze di Figaro speelt in een autohandel, met een sportauto centraal op het podium. Figaro moet om carrière te maken lijdzaam aanzien dat zijn baas, de eigenaar van de zaak, aanpapt met zijn bruid. Nu laten de vrouwen het daar niet zomaar bij zitten. Het begin van een hoop gedoe, waarbij het egoïsme van de mannen flink tegen ze gebruikt wordt.

In Don Giovanni staat het decor vol met bedden. De spelers verlaten het toneel niet, dus de bedden blijven gevuld. Het geweld waarin het verhaal grossiert, van verkrachting tot moord, speelt zich niet als gebruikelijk buiten beeld af maar pontificaal en plain publique. De agressieve benadering van Wieler en Morabito kon het behoudende deel van het publiek niet bekoren, maar biedt wel een nieuwe visie op het vrij uitgekauwde verhaal van de opportunistische meesterverleider Don Giovanni. De waanzin wordt benadrukt, de moralistische boodschap bijna omgekeerd.

Mozart Da Ponte

Muzikaal zijn de uitvoeringen dik in orde, met uitmuntende solisten die ook nog eens goed acteren. Het moderne orkest krijgt een oud tintje door het gebruik van natuurhoorns, die in Don Giovanni ook ten tonele verschijnen. Opvallend is de muzikale begeleiding in de recitatieven. Normaal gespeeld op klavecimbel, wordt hier in Così fan tutte een gitaar gebruikt, in Figaro een synthesizer en in Don Giovanni een virginaal en cello. Ook wordt er af en toe een plaatje met Mozartmuziek opgezet.

Van deze cyclus is Così fan Tutte het best geslaagd, en Don Giovanni het meest omstreden. Als DVD uitgave is deze zorgvuldig samengestelde box in alle opzichten geslaagd, met waardevol bonusmateriaal een een mooi boekje. Een prachtig aandenken aan een uniek project.


Aanvullende informatie:
4DVD, Speelduur 694 minuten
Beeld: 16:9 anamorf
Geluid: DD5.1
Uitgave: Opus Arte 
Distributie: Codaex 
Website: www.mozartdaponte.nl


EDITORS' CHOICE