Op 16 augustus 1634 werd in het centrum van een Frans stadje, Loudun, een katholieke priester onder grote publieke belangstelling op de brandstapel ter dood gebracht.  De beklagenswaardige was daarvoor al onderworpen aan gruwelijke martelingen en verminkingen.

Hij weigerde zijn kerkelijke scherprechters van de Inquistie te bekennen dat hij als duivelbezweerder een heftige sexuele relatie had onderhouden met de aantrekkelijke abdis van een nonnenklooster die behalve van de duivel, ook bezeten was van haar exorcist, Urbain Grandier. Om die reden had ze vergeefs getracht de priester als rector en biechtvader aan haar en het klooster te binden, maar hij weigerde. Jaloezie, roddel en  achterklap in de kleinsteedse gemeenschap deden de rest en het noodlot van de priester was bezegeld. 

Dit op feiten gebaseerde drama van Aldoux Huxley, "The Devils of Loudun", inspireerde de beroemde  hedendaagse Poolse componist Krzystof Penderecki tot de Duitstalige opera "Die Teufel von Loudun", waarvan onlangs de oorspronkelijke enscenering van de Hamburgse wereldpremière uit 1969 in een gerestaureerde versie door Arthaus op dvd is uitgebracht.

Als kijkspel van ongekende en ongeremd dramatische spankracht, overtreft deze productie de stoutste verwachtingen, al zullen sommige realistisch in beeld gebrachte martelscènes menigeen wellicht een slapeloze nacht opleveren. De casting van dit meesterwerk van 20-ste eeuwse muziekdramaturgie is uitmuntend en terecht voor een werk dat qua niveau  op één lijn kan worden gesteld met bijvoorbeeld Bartóks "Hertog Blaauwbaards burcht" of "Wozzeck" van Alban Berg...

De excellente Griekse dramatische sopraan Tatiana Troyanos  blijkt hier een even sterke tragédienne als haar wereldvermaarde collega Callas. Troyanos maakt van de krankzinnige moeder-overste een superieure creatie, niet het minst door de uitermate veeleisende en complexe structuur van Penderecki`s fascinerende muziek. Ook haar tegenspeler, de Poolse bariton Andrezej Hiolski, is vocaal en dramatisch indrukwekkend in zijn rol van getourmenteerde geestelijke. De vermaarde bas Hans Sotin als frère Rangier is eveneens  een prachtkarakter in dit werk. Zo kun je doorgaan: dragende en kleinere rollen in deze productie leveren ieder voor zich grote prestaties.

Penderecki`s magistrale muziek is even wennen, voor wie melodieus  "bel canto" mocht verwachten, maar naarmate het werk vordert, krijgt het drama een bijna vanzelfsprekend eloquente muzikale pendant die je op den duur ervaart als volstrekt toegespitst op de emotionele en expressieve krachten welke hier, onderhuids en soms explosief, werkzaam zijn.  Gecompleteerd met de imposante enscenering en artistieke supervisie van Penderecki zelf en de regie van Rolf Liebermann, zelf operacomponist en vermaard regisseur, is deze visie op dit meesterwerk gewoon niet stuk te krijgen. Want ook koor en orkest van de Hamburgse Staatsopera leveren onder leiding van Marek Janowski briljante prestaties. Ik denk dat deze historische wereldpremière op dvd in geen enkele operacollectie mag ontbreken, want ook de klank is, hoewel niet stereo, opmerkelijk fraai gedigitaliseerd.
 

Aanvullende informatie:
"Die Teufel von Loudun", opera van Krzystof Penderecki naar drama Aldoux Huxley.
Studioproductie naar de premierevoorstelling in Hamburg, 1969. 
Solisten, koor en orkest van de Staatsopera Hamburg olv Marek Janowski, K.Penderecki en Rolf Liebermann.
Dvd ArtHaus-Musik.
Mono.
Ondertitels: E, D,Fr, Sp.It.  Duur: 108 min.