Ruw geschat zijn van Mozart’s "Don Giovanni" – de "opera der opera’s" - een tiental audio-visuele versies in omloop gebracht, op videoband, maar ook op laser-disk en recentelijk uiteraard op dvd. Met de door Glyndebourne Opera Festival en Southern Television in 1977 opgenomen voorstelling onder regie van Peter Hall en Bernard Haitink als dirigent, is het dvd- assortiment van dit magnum opus met een soms wat terughoudende, zij het muzikaal veelal fraaie versie verrijkt.
Mise-en-scène en kostuums hebben hier een wat grijzige, pastelkleurige, soms iets te donkere, enigszins op de burgerlijke Biedermeier-stijl geente ambiance. En dat voor een verhaal waarin buitensporige sexuele passies van de onweerstaanbare rokkenjager Don Giovanni tenslotte uitgangspunt zijn voor complexe en uiteindelijk diabolische gebeurtenissen!
Voor dit meesterwerk dat Mozart zelf een "dramma giocoso" noemde had hij niemand minder dan de naast Metastasio grootste librettist van zijn tijd, Lorenzo da Ponte, ter beschikking. De kiem van een con-geniale creatie was daarmee gelegd en het klinkend en zichtbaar resultaat van deze samenwerking werd een meesterwerk vol verbeeldingskracht, dramatisch vermogen, humor en avontuurlijke pschychologische verkenningen in de duistere krochten van de menselijke geest.
"Don Giovanni" als toetssteen voor universele morele normen en waarden..
Je kunt ver in de geschiedenis van de dramatische kunst terug om deze groteske moraliteit uit de grondverf te halen, waarbij talloze "co-incidenten" de revue passeren, zoals het verhaal dat drie potentiele rokkenjagers: Mozart (1756-1791) Da Ponte (1749- 1838) en Giacomo Casanova (1725-1798) samen gniffelend het verhaal in elkaar gedraaid zouden hebben, uitgaande van een comedie uit 1624 van de Spaanse toneelschrijver Tirso de Molina, eerste schepper van de Don Juan-figuur die op zijn beurt op een historische vrouwenverleider zou zijn gebaseerd. Hoe dan ook, de globetrotter-rokkenjager Casanova, bevriend met Da Ponte, zou de Praagse premiere van Don Giovanni hebben kunnen bijwonen, hij was toen in Praag, maar zeker is dat niet.
Het is te complex om alle rollen in hun dramatische context volledig te belichten. Zoals destijds mode was, zijn rolwisselingen weer essentieel. De personificatie van het Kwaad, Giovanni, wordt gestraft, maar niet door God, die in het hele stuk niet voorkomt, maar door de in de eerste akte gedode Commendatore, wiens standbeeld tot leven komt om Giovanni tijdens een feestmaal hellewaarts te voeren. Zoals gezegd, de terughoudende, te rustige visualisering en de daarmee gelijke tred houdende mooie, maar niet gloedvolle muzikale opvatting van Haitink, wijken wat af van de aard van de opera. Meer openhartige, vooruit dan maar, erotiserende momenten hadden wat mij betreft "moeten kunnen", maar ja, de opname is uit 1977, al zegt dat ook niet alles, omdat in het verleden wel degelijk "pikantere" versies op dit werk rouleerden,, zelfs al onder Mahler in Wenen!
Imponerend, vokaal vooral, is de Don Giovanni van bariton Benjamin Luxon, al blijft ie m.i. te veel een Britse "Heer van Stand". De bariton Stafford Dean als Leporello, met o.a. een puike "Register-aria" maakt indruk. Prachtige vrouwen- rollen zijn die van Horiana Branisteanu als Donna Anna, en Rachel Yakar als Donna Elvira. Een mooie lyrische tenor blijkt Leo Goeke als Don Ottavio. Mooi, maar niet meeslepend, klinkt het Londens Philharmonisch Orkest in de bak. De klank van deze dvd mist een wat spitser profiel in de hoge regionen.
Aanvullende informatie
"Don Giovanni" W.A.Mozart/L.da Ponte.
Glyndebourne Opera Festival 1977.
Solisten, koor en Londens Philh. Orkest olv. Bernard Hatink.
PcM-Stereo 5:1, Ondertitels: F.D.E.Sp.
Pict. form 4:3 toneel: Peter Hall
tv prod. Dave Heather .
Southern Televison/ArtHaus Musik dvd.168 min.
