Het Britse luidsprekermerk Epos werkt hard aan een comeback. Afgelopen jaar presenteerde het bedrijf de buitengewoon veelgeprezen Epos ES-14N monitor speaker. Dit jaar brengen ze een kleinere speaker uit die met recht een boekenplankspeaker genoemd mag worden: de Epos ES-7N. Benieuwd of die net zo weet te verrassen als zijn grotere broer.
Lang leek het dat de Britse luidsprekerfabrikant Epos een stille dood was gestorven. Na vooral op de thuismarkt van Groot-Brittannië in de jaren tachtig een grootse naamsbekendheid opgebouwd te hebben door het uitbrengen van diverse luidsprekers, werd het daarna behoorlijk stil. Na diverse overnames leek het zelfs over and out voor Epos. Totdat de gerenommeerde luidsprekerbouwer en renovator Karl-Heinz Fink met zijn Fink Team het oog en oor liet vallen op het merk.
Fink Team heeft zich de laatste jaren volop ingezet bij het aanbieden van hulp bij bekende luidsprekerfabrikanten, voor of achter de schermen. Zo weten we van Q Acoustics dat daar de helpende hand van Fink duidelijk geapprecieerd werd. Hoe de samenwerking met het ter ziele geraakte Epos tot stand is gekomen is mij niet geheel duidelijk. Maar kennelijk vond Fink de geschiedenis van het merk interessant genoeg om het over te nemen en onder de vleugels van zijn team nieuw leven proberen in te blazen.
Verleden jaar konden we daar het eerste resultaat van bewonderen met de introductie van de Epos ES-14N monitor speaker. Deze was gebaseerd op de roemruchte Epos ES-14 uit de mid jaren tachtig. De toegevoegde N zal ongetwijfeld voor nieuw/new/neu staan en dat is terecht, want de ES-14N was en is zeker geen ‘retro-act’. Daartoe leent Fink en zijn team zich ook niet. Zij doen niet aan ‘oude techniek in nieuwe jasjes stoppen’, integendeel. Waar ze wel aan doen? De sterke kanten van een ooit succesvol product bestuderen en van daaruit kijken waar verbeteringen mogelijk te maken zijn.
Zo las ik ergens dat Karl-Heinz Fink al een bewonderaar was van de filosofie van voormalig Epos designer en eigenaar Robin Marshall. Die filosofie had betrekking op de juiste keuzes maken bij het kiezen van de klankkasten om vervolgens met zeer eenvoudige crossovers te gaan werken. Lang verhaal kort: met de Epos ES-14N leverde het Fink Team een dijk van een monitorspeaker af, die bij collega’s zelfs het predicaat ‘product of te year’ wist binnen te slepen. | Lees hier de review van collega Jamie Biesemans
Nu komt het Fink Team met een vervolg. Na de EP-14N verschijnt het ‘kleinere broertje’ onder de naam Epos ES-7N, die ergens ook al de koosnaam ‘baby-Epos’ heeft gekregen, zag ik. De EP-7N is niet een afgeleide van een bestaande Epos luidspreker uit het verleden, maar ‘gewoon’ nieuw. Ik vind het best een gedurfde zet om na de succesvolle ES-14N met deze veel kleinere monitorspeaker aan te komen. Vaak wordt dan toch de vergelijking met de grotere broer gelegd en volgt dan de voor de hand liggende conclusie: ook goed, maar toch minder. Dus wat zal dan de reden zijn om met deze ES-7N aan te komen? Wel, daar blijkt een hele goede reden voor te zijn.
Boekenplankluidspreker
Veel monitor speakers worden verkocht dan wel aangeprezen om het feit dat je ze lekker weg kunt stoppen in je boekenkast. Zodat ze niet zo ‘hinderlijk’ dan wel ‘opzichtelijk’ in je woonkamer aanwezig zijn. Maar als we nu even heel eerlijk zijn: de meeste monitor speakers zijn of vanwege hun formaat (te groot of te diep) of vanwege de prestaties die ze leveren als ze op een boekenplank worden neergezet, niet geschikt om in de kast weggezet te worden. En toch is dat de wens van veel consumenten: een speaker weg kunnen zetten in een (open) kast.
Precies niet zoals hier dus
Het is daarom terecht en eigenlijk volkomen logisch te noemen dat de nieuwe eigenaar van Epos zich op die opdracht toegelegd heeft: het bouwen van een echte boekenplank luidspreker. Maar dan wel één die ook in de open ruimte in de woonkamer kan staan. Hoe Fink dat gefixt heeft, lees je verderop.
Design
De prijs voor het mooiste design zal de Epos ES-7N niet winnen, durf ik wel te stellen. Het is een rechttoe-rechtaan speaker, 29 centimeter hoog, 20 breed, 27 diep, je zou ‘m zo over het hhofd kunnen zien, bij wijze van spreken. De ES-7N lijkt erg klein: zou deze speaker echt kunnen presteren en indruk maken? Mijn verwachtingen liggen niet hoog, moet ik eerlijk bekennen. Het enige aspect wat direct blijft hangen qua ‘positive vibes’ is de kleur van de speakers die bij mij zijn afgeleverd: oranje zijkanten. Dat is eigenlijk het enige opvallende aan deze speaker. Maar wel slim, denk ik, om deze speaker zo te kleuren: klein met een kloek kleurtje, dat zal veel jongere consumenten wel aanspreken.
Wat mij verder meer inhoudelijk opvalt is de voorkant, meer specifiek de positionering van de tweeter en de baspoort. Om met die laatste te beginnen; die zit dus aan de voorkant. Dat doet me gelijk denken aan de Opera Prima speaker. Die heeft precies dezelfde indeling, maar is denk iets groter. De baspoort aan de voorkant plaatsen is een slimme oplossing in deze, dan heb je dat probleem al niet in je boekenkast.
Uiterlijk en innerlijk
Nadere studie leert dat niet de Opera Prima ‘model’ heeft gestaan voor deze speaker, maar een oude klassieker; de BR 25 van Geithain-oprichter Joachim Kiesler. Deze Duitser wist met de BR 25 één van de meest succesvolle speakers op de markt te brengen: maar liefst 650.000 stuks werden er van verkocht. Van dat soort aantallen zal menig luidsprekerbouwer watertanden. Fink blijkt een behoorlijke fan van deze BR 25 te zijn, ook qua constructie van de klankkast.
Wat me verder opvalt aan deze kleine speaker is het gewicht: met 7,6 kilogram voelt het toch als een gewichtige jongen. De kast wordt gevormd door twee keer acht millimeter dikke MDF-panelen. Dat maakt een robuuste indruk. De EP-7N maakt gebruik van dezelfde tweeter als de ES-14N. Deze tweeter heeft een diameter van 28 millimeter en is voorzien van een aluminium membraan met een keramische coating. De middentoner / woofer meet 130 millimeter en heeft een conus gemaakt van polypropyleen.
Boekenkastschakelaar
En dan komen we bij de toch wel ‘unique selling point’ van deze speaker. Op de achterkant zit een schakelaar. De ES-7N beschikt over een aanpasbare cross-over. Waarom heeft nog niemand dat eerder bedacht? Ik ben er niet zeker van of dat wel zo is, maar goed, ik ben het nog niet eerder tegen gekomen. En laten we eerlijk zijn: hoeveel mensen plaatsen thuis hun speakers in de kast in plaats van open in de woonkamer? Ik zou ze niet de kost willen geven. Zelf heb ik het trouwens ook eens geprobeerd, herinner ik me nu. En dat pas precies om de ‘omgekeerde reden’: ik vond de betreffende speakers een beetje te iel klinken in het laag. Ik zette ze in de boekenkast en ‘ineens’ was daar een heerlijk toegevoegd laag waar te nemen. De eerlijkheid gebiedt wel te zeggen dat dat niet het strakste laag te noemen was, het vloog nog wel eens uit de bocht, zeg maar. Maar goed, to the point: veel luisteraars zetten hun klankkasten op een plank in de boekenkast, wat soms als nadelige gevolg heeft dat de bas te overheersend wordt. Om maar niet te spreken van alle naastgelegen onderdelen in diezelfde boekenkast die vrolijk mee gaan ‘rammelen’. Fink heeft er bij deze ES-7N iets op gevonden.
De afspeelcurve van deze speaker wordt op ongeveer rond de 250 Hertz met drie decibel verhoogd ten opzichte van de vrijstaande positie van dezelfde speaker. Fink heeft onderzocht dat door de ‘boekenplankplaatsing’ de aangrenzende achterwanden het niveau van de bas en de grondtoon met maximaal zes decibel kunnen verhogen. Fink gaat deze – meestal ongevraagde – toename van de bas tegen met een zeer lineaire basweergave en aanpassing.
Luisteren
Dat klinkt in theorie natuurlijk allemaal prachtig, ik wil het vooral zelf horen (en hopelijk vaststellen). Dus snel wat ruimte gemaakt in mijn boekenkast, wat Bosatlassen aan de kant geschoven zodat de speakers in de kast kunnen plaatsnemen. Nadeel is nu wel dat je die fraaie oranje flanken van de ES-7N niet meer ziet. Maar ik wil nu vooral horen en het visuele achterwege laten. Ik laat een aantal van mijn favoriete nummers met flink wat laag aan boord de revue passeren, oplopend van weinig naar steeds meer bas. En ja hoor, het werkt... Het geluid blijft gewoon strak, zonder dat het laag gaat overheersen.
Zelfs bij ‘basbaas’ Nicolas Jaar geeft de ES-7N geen krimp, dat wil zeggen dat het geluid keurig in balans blijft zonder dat het laag de kans krijgt om de boel om zeep te helpen. Natuurlijk wil ik ook weten wat er gebeurt als ik de schakelaar omzet: dan blijkt mijn boekenkast snel roet in het eten te gooien. Het laag krijgt een te overheersende rol en al gauw vind ik de balans in de muziek zoek.
Na flink wat verschillende nummers gedraaid te hebben, moet ik zeggen dat ik behoorlijk onder de indruk ben geraakt van de Epos ES-7N. Ondertussen ben ik ook nieuwgierig geworden naar wat de speakers kunnen presteren als ze ‘gewoon’ in de vrije ruimte geplaatst worden. Mijn eigen speakers zet ik aan de kant, daarvoor in de plaats komt nu de ES-7N te staan. Pas dan valt het me echt op hoe klein deze speakers wel niet zijn. En fraai hoor, die oranje lak aan de zijkanten, het past perfect bij onze gietvloer. Staande op stands van zo’n 70 centimeter hoog, mag de Epos nu ‘vrij’ van zich laten horen. En dan blijkt mijn vermoeden te kloppen: Fink heeft met deze ES-7N echt een heel mooie speaker weten te bouwen. In eerste instantie bekroop mijn de gedachte van dat het geheel allemaal netjes binnen de lijntjes bleef kleuren.
Betekent dat dan saai of ‘weinigzeggend’? Nee, in dit geval juist niet. Zowel bij lage als bij wat hoger volumegebruik, wist de EP-7N te blijven boeien. Bij de hogere volumes vond ik de speakers ronduit indrukwekkend: dat uit zulke kleine kastjes zo’n indrukwekkend geluid kan komen, zonder vervorming en met een indrukwekkend laag, dat is gewoon een prestatie van formaat te noemen.
Resumé
Karl Heinz Fink heeft met zijn team met de Epos ES-7N een kleine speaker ontworpen die groots presteert. Voor de mensen die hun speakers niet de vrije ruimte kunnen of willen geven en daarom ze in een kast plaatsen, is dit echt een uitkomst en daarmeede ideale boekenplankspeaker. Maar ik besef gelijk door hem zo te bestempelen, dat ik de ES-7N eigenlijk te kort doe. Want ook in de vrije ruimte presteert deze luidspreker erg goed. Waarmee ik eigenlijk de kop van dit artikel onderuit haal…
Epos ES-7N
1.999 euro per set |Â epos-loudspeakers.com
Beoordeling 4.5 / 5
