Met de Rubikore-speakers presenteert DALI een vervolg op z'n geliefde maar inmiddels tien jaar oude Rubicon-speakerlijn. Het is een verrassende en ook wel misleidende update, want de Deense luidsprekerbouwer behoudt de kasten van Rubicon. Weinig verandering dus? Integendeel…
De presentatie van de Rubikore-speakerlijn was ongetwijfeld een van de grote highlights van de High End München-beurs in 2024. Boeiend ook, want de voorbije jaren had DALI zijn pijlen vooral gericht op het allerhoogste segment. Met de ultieme KORE mikte de Deense luidsprekerfabrikant immers hoger dan ook, en ook de Epikore 11 paste nieuwe technologieën toe om in het luxesegment te scoren. Boeiend allemaal, zeker qua technologie, maar niet voor iedere muziekliefhebber bereikbaar.
Dat is met de Rubikore wel anders. Deze speakerfamilie die uit vijf modellen bestaat en begint met een prijskaartje van 1.299 euro per weergever kun je situeren in de hogere middenklasse. Dat is een interessant segment, want hier vind je luidsprekers terug die qua afwerking al heel weelderig kunnen zijn. En ook technieken uit de topklasse toepassen. Dat is zeker hier bij Rubikore het geval, want veel bulletpoints die je op het lijstje van vernieuwingen vindt zijn neergedruppeld uit de Epikore 11 van 20.000 euro en de machtige KORE (45.000 euro/stuk).
Zelfde vorm, andere motor
Het lichtjes paradoxale aan de Rubikore-speakers is dat de significante vernieuwing in een zekere zin niet zo zichtbaar is. DALI behoudt immers de kasten van de Rubicon-modellen, waardoor ze op afstand niet opvallen als ‘nieuw’. Kom je dichterbij, dan merk je wel dat de aangeboden finishes veel meer splendeur uitstralen. Het meest hebben we dat bij de nieuwe Maroon-afwerking waarmee de Rubikore 6-speakers die we in dit artikel testen getooid zijn. Tegenover de Rosso-kersenhout van de Rubicon is deze diepe hoogglanslak een enorme stap vooruit qua weelderigheid. Ook de walnootuitvoering is een stuk knapper worden.
Ja, DALI heeft duidelijk zitten sleutelen aan het productieproces van z’n luidsprekerkasten, daar in het Deense Nørager. In de inmiddels immense fabriek in Noord-Jutland worden alle Rubikore-modellen met de hand gebouwd. Het was veel kleiner toen we er voor het laatst langsliepen in 2017!
De oerdegelijk gebouwde Rubikore-speakers zijn qua vorm misschien wat traditioneler dan sommige rivalen, er zijn wel een paar slim gekozen designelementen die zorgen voor een hippere uitstraling. Naast de vier kleuruitvoeringen zijn er ook de bijhorende roosters. Die zijn, naargelang de kleur van de speaker, met een passend Scandi-stofje overtrokken. Bij de walnooteditie is dat een soort bruin met zwarte draadjes, wat heel mooi oogt. Er is ook gekozen voor heel bescheiden poten die uitsteken en die je eventueel van spikes kunt voorzien.
Ook de opbouw van de Rubikore-familie komt vertrouwd over. Naast de Rubikore 6- en Rubikore 8-vloerstaanders, is er de (forsere) Rubikore 2-boekenplankspeaker en de Rubikore On-Wall (de opvolger van de Rubicon LCR). Die naamsverandering komt er niet zomaar. Het LCR-model kon je traditioneel gebruiken in horizontale of verticale stand, dankzij een draaibaar tweetergedeelte.
Die eigenschap heeft DALI nu ook cadeau gedaan aan de Rubikore Cinema, waardoor die LCR-titel (Left-Center-Right) niet langer exclusief is. Over de Cinema hebben we het uitgebreider in een surroundtest, maar kort samengevat is dit de opvolger van de Rubicon Vokal die je nu ook staand kunt gebruiken. Zo kun je rond je tv werken met drie On-Walls of opteren voor een maatje groter en drie Rubikore Cinema’s.
Er is een voorgeschiedenis…
De uitleg over de On-Wall en Cinema-modellen brengt ons wel naadloos bij wat heet ‘full disclosure’ te zijn. In de eigen testruimte hangen en staan er al zes jaar DALI Rubicon-speakers die werden aangekocht om surroundtests uit te voeren. Met name de Rubicon LCR die je kunt ophangen in combinatie met een Rubicon Vokal-center was een perfecte weergever voor de specifieke situatie. Daarnaast was de Rubicon 6 een jaar present in de ruimte, maar werden ze uiteindelijk om praktische redenen weer verkocht. Want, beste lezers, je kunt ook te veel hifi-spullen in je leven hebben. Maar vanuit die uitgebreide en al bij al heel positieve Rubicon-ervaring waren we wel héél nieuwsgierig naar wat Rubikore te bieden heeft. Vandaar ook deze review van de Rubikore 6, de ‘kleine’ vloerstaander in de nieuwe DALI-familie. Al moet je bij ‘klein’ misschien wel ‘praktisch’ denken, want heel compact is deze Rubikore 6 nu ook niet. De grotere, wooferrijke Rubikore 8 is van een formaat dat eerder bij grote woonkamers past.
Op een latere datum publiceren we trouwens nog een aparte test van Rubikore in een surroundopstelling. Iets waar we naar uitkijken, gegeven de uitgebreide ervaring met een Rubicon 5.1.4-opstelling (waarbij Rubicon zorgt voor de ‘5’, de rest is een combinatie van DALI-hoogtespeakers en ELAC of Monitor Audio-subs).
In deze review kijken we enkel naar de Rubikore 6-vloerstaanders in een stereo-opstelling waar veel muziek mee werd gespeeld. Wél met een streepje tv-audio erbij, want een van de gebruikte systemen voor deze test is de NAD M66 die uitgerust is met een HDMI-ARC-ingang. En omdat je de Rubikore 6 parallel ten opzichte van de muur plaatst, zijn deze DALI’s ook visueel een fraaie aanvulling bij een groot scherm.
Nieuwe drivers en meer
Op technisch vlak pakt de Rubikore 6 uit met iets heel herkenbaar: een hybride tweeter, een typische DALI-combinatie van een soft-dome exemplaar met een hoger gemonteerde ribbon-tweeter. Lager op de voorkant zijn er twee 6½-inch midrange-woofers voorzien, aangevuld met twee nieuwe Continuos Flare Port-reflexpoorten achteraan. Dit zijn niet zomaar openingen in de kast, maar buizen met een smaller midden en bredere openingen die berekend zijn om geen blaasgeluiden te produceren als er bij diepe bastonen lucht door wordt geperst.
Nagenoeg elk onderdeel dat hierboven benoemd wordt is nieuw. Dat zie je heel goed bij de twee woofers. Ze zijn nog altijd dieprood gekleurd en samengeteld uit hout- en papierpulp, wat de DALI-ingenieurs blijven verkiezen boven aluminium of koolstofvezel. Maar de vorm en structuur is aangepast, merkbaar aan zes lichte boogvormen in de conus. De nieuwe structuur en bijhorende coating, voor het eerst gebruikt bij de KORE, zorgt voor meer lineaire prestaties. Dat zou in het bijzonder in het gebied van het hogere midden te merken zijn, stellen de ontwerpers.
Aan de achterzijde van die grote woofers zit een dubbel magneetsysteem dat eveneens van het DALI-topmodel afkomstig is. Uiteraard is hier ook SMC toegepast (in de pole piece), een kostbaar materiaal waar het Deense merk al jaren mee werkt. Het ongewone aan SMC is dat het magnetisch is, maar niet geleidt. Hierdoor doet het prima zijn deel in het creëren van de pistonbeweging van een driver, maar wordt het niet warm (omdat er geen Eddy currents en wervelstromen zijn).
Zowel de technische specificaties als onze ervaringen tonen aan dat de Rubikore 6 wel wat vermogen nodig heeft. Het is een (nominaal) 4 Ohm speaker, daar moet je ook wel rekening mee houden. Maar een speaker uit deze prijsklasse huw je sowieso best met iets gepasts. De Rubikore 6 is klaar voor bi-amping/bi-wiring, iets dat nu met alle modellen uit deze familie mogelijk is. Zelfs bij de kleine Rubikore 2.
Warme, audiofiele toets
Bij de aanvang van de test blikken we toch even terug naar een luistersessie van de KORE-speakers bij AVNUE in Eindhoven eind 2022. Als het gaat om een muur van heel diep laag opbouwen en een ruimte vullen met muziek, bleken die manshoge torens wel toppers. De Epikore 11, daarna ervaren op de Ascot Show en in München, zaten mooi op diezelfde lijn. Wat met de Rubikore 6 dan? Je hoort echt wel de verwantschap tussen de nieuwe speakers en die veel hoger gepositioneerde topmodellen. Dat is best opmerkelijk, maar ook een teken dat de akoestisch ontwerpafdeling weet waar het naartoe wil. En ja, DALI mikt vrij consistent op dezelfde stem en heeft dus echt wel een huisgeluid dat coherent, grootschalig en rijk overkomt. Soms een tikje laidback, net genoeg om muziek meeslepend te presenteren. Het is in elk geval een van de weinige merken die heel helder kan uitleggen welke zaken het juist belangrijk vindt.
Nog ouder dan HIFI.NL is ‘Palomine’, het album dat in 1992 Bettie Serveert op de kaart zette. Twee jaar geleden verscheen er mooie heruitgave van, incluis op – uiteraard – oranje vinyl. Het speelt lekker rauw en met veel drive via een Technics SL-1200GR2 met een Audio-Technica VM-750SH die aan een Musical Fidelity A1 hangt – zelfs in deze natte zomer een totaal overbodige warmtebron om de werkruimte nog heter te maken. Dat past wel bij de iets warmere toets die de Rubikore 6 aanbrengt.
Dat laatste is geen klacht – tenzij over de temperatuur in de ruimte – want bij het draaien van de ‘Racing The Storm’ lp zit het qua sfeer meteen goed. Deze coöperatie tussen de IJslandse Emiliana Torrini en het Antwerpse The Colorist-orkest levert mooie nummers op die de frêle stem van Torrini aanvullen met klassieke maar ook minder conventionele instrumenten. Of is het net omgekeerd? De meeste kennen haar van haar hit ‘Jungle Drum’, dat op hun eerste samenwerkingsalbum opnieuw onder handen worden genomen. Misschien is de herwerkte versie hiervan niet de sterkste track op het album, dat bedoeld is als ‘reverse karaoke’ of een soort herinterpretatie van bestaande nummers door The Colorist Orchestra. Wat wel past bij een speaker die graag heel de band aan bod laat komen.
De vocals van Torrini zijn prachtig neergezet, het is toch echt deel van de mix. Nét als de vele kleine geluidjes en zachte klanken die de rest van het beeld uitmaken en die door de Rubikore 6 vederlicht op de soundstage worden geplaatst.
De stap naar pre/versterker
We huwen de Rubikore 6-speakers met plezier aan de combinatie van de M66 DAC/voorversterker en M23-eindversterker van NAD. Een fraaie set die heel wat hoger in de markt zit dan de Musical Fidelity, maar die je misschien wel vaker bij dealers gedemonstreerd gaat horen, gezien dat DALI en NAD in de Benelux nauw samenwerken. Maar als je hebt over NAD in combinatie met Rubikore, is de alles-in-één M33 met Purifi Eigentakt misschien de handigere optie voor de meeste muziekliefhebbers.
Maar goed, de M66 staat al even in de testruimte én heeft wel intrigerende zaken aan boord, zoals een Analog Direct-modus om vinylpuristen gelukkig te maken (die ook verwend worden met een aparte MC-ingang) en een fraai DAC-gedeelte. Je leest er meer over in een aparte review die nog op de planning staat, waarin je ook meer ontdekt over de Dirac Live Bass Control-functie die deze voorversterker zo uniek maakt. Voor het reviewen van de Rubikore 6’en gaan we echter verder zonder een Dirac-correctie in te meten. Niet omdat het onnuttig is, wel omdat er dan iets te veel variabelen beginnen te spelen.
Een fijne kwaliteit aan vele DALI-speakers is dat ze niet nodeloos kritisch zijn, terwijl ze wel ‘audiofiel’ kunnen klinken. Spelen we de heruitgave ter ere van de 25ste verjaardag van ‘Endtroducing’ van DJ Shadow in MP3-formaat (320 kbps), dan valt het reuze mee qua hardheid of kunstmatige klanken (nochtans zitten er veel cymbaalsamples in dit album) via de Rubikores. Het is natuurlijk wijzer om de lossless FLAC-versies boven te halen, maar soms is het bronmateriaal wat het is.
Op de NAS hier staan er zo een reeks cd-rips in het 320 kbps MP3-formaat, rond de eeuwwisseling gemaakt van obscure schijven die nu quasi-onvindbaar zijn via streamingdiensten. Voor dat soort bronmateriaal en zaken als internetradio is het wel fijn dus dat je met deze speakers gewoon aan de slag kunt. Vergevingsgezind, dat zijn ze wel, een term die we niet zou hanteren voor – pakweg – de concurrerende Bowers & Wilkins 703 S3.
Dit zijn natuurlijk betere speakers die kwaliteit belonen. Zoals ‘Where is Home’ van de Zuid-Afrikaanse Abel Selaocoe, afgespeeld via Qobuz in de BluOS-app. Hij is niet enkel een begaafde klassieke cellist die z’n talent op dit album etaleert, er komen ook veel Afrikaanse invloeden om de hoek loeren. Dat zorgt voor fascinerend luisteren, waarbij de DALI-speakers het unieke, soms heel speelse cellospel van Selaocoe met veel textuur en een lichtwarme toets prominent in de kijker zet. Maar ook de Afrikaanse koren en percussie leveren op deze weergevers op een geslaagde wijze een groots uitgetekende achtergrond bij z’n geëxperimenteer. Het einde van ‘Zawose’ was in het bijzonder indrukwekkend, met het diepe keelgezang dat uit de vele muzikale lagen naar voren treedt.
Wie graag analytisch luistert, zal het geheel misschien niet wijds genoeg vinden. Maar de speakers leveren net een holografisch prima evenwicht tussen detail en samenhang, waardoor je meeslepend ‘in’ de muziek zit maar niet zit te luisteren naar een discrete groep muzikanten verspreid door de ruimte. Dat laat ook een evergreen zoals ‘Chan Chan’ van Buena Vista Social Club swingend klinken. De zwoele sfeer zit er heel goed, dankzij een relatief brede soundstage die heel rijk aan detail is. Coherentie is een van de zaken die DALI’s als essentieel beschouwd, wat zich vertaalt naar speakers die perfect de aanstekelijke ritmes op dit klassieke latin-album overbrengen. Niet helemaal ons genre, maar de Rubikore 6’en zetten deze muzikale clichés zo vol en authentiek neer dat we er toch bij blijven hangen. En dat gebeurt maar zelden…
Na de recente passage op het North Sea Jazz Festival, kregen we opnieuw zin in de laatste release van Black Pumas, in de vorm van 96 kHz/24-bit hi-resbestanden gestreamd via Roon vanaf de NAS. Ook bij deze fusie van jazz, funk en soul begint alles bij de onderliggende groove, die door de DALI-vloerstaanders strak – maar niet té – wordt neergezet. Dat is het lichtjes laidback-aspect waar we al over hadden, wat zich vertaalt in hogere bassen die wat meer om het lijf hebben. Dat geeft een mooi gevoel van ‘body’ aan tracks, ook als we ‘More Than A Love Song’ iets stiller spelen. Je wordt wellicht wel snel verleid om een draai te geven aan de volumeknop, wat beloond wordt met een weergave die mooi in evenwicht blijft.
Als je dan luistert naar een nummer dat halverwege een tandje bijsteekt of een instrument toevoegt, zoals in de laatste minuut van ‘Ice Cream’, dan krijg je die schaalvergroting en dynamische piek machtig aangeleverd. De Rubikore 6 toont zich zo een heel veelzijdige weergever.
Zo veelzijdig, dat je hem ook vlot voor andere taken kunt inzetten. Steeds meer stereoversterkers maken het makkelijk om de goede luidsprekers waar je in investeerde gelijk in te zetten voor tv-geluid – wat zo goed als altijd een betere zet is dan werken met een (bijkomende) soundbar. Die optie is er eveneens bij de M66, dat achteraan voorzien is van een HDMI-ARC-ingang. Hierop sluiten we de Sony XR-65A95K-tv aan die in de testruimte aan de muur bengelt – dat is even makkelijk als een soundbar aansluiten. Via Netflix halen we de Belgische film ‘Will’ boven, een geslaagde maar heftige verfilming van het oorlogsroman van Jeroen Olyslaegers. Het zijn vooral dialogen die je hier krijgt, wat de Rubikores probleemloos duidelijk neerzetten.
Het is natuurlijk echt top om die twee DALI’s te gebruiken om de muziek die hoort bij de beelden op de Blu-ray van ‘John Williams in Vienna’ veel mooier weer te geven. ‘Remembrances’, een compositie die een sleutelrol in ‘Schindler’s List’ vertolkt, wordt in deze versie nog pakkender dankzij het messcherpe vioolspel van Anne-Sophie Mutter dat uit de DALI’s rolt op zo’n manier dat het echt beroert. Die focus op emotie, dat is de sterkste kant van deze zeer kundige Denen.
Conclusie
Met de Rubikore 6 levert DALI een geslaagde vloerstaander af. Dankzij de nieuwste kennis en technologie die afdaalt uit veel duurdere vlaggenschepen, presteert deze bereikbare middenklasser op een zeer hoog niveau. Het blijft daarbij een echte DALI, met heel herkenbaar DNA en met een sound die je een helder alternatief geeft voor de andere grote luidsprekerbouwers.
De Rubikore 6 is zonder twijfel beter dan de voorgaande generatie, zowel qua controle en omvang van het laag als qua integratie van het geheel. Over de techniek valt veel te vertellen, maar eigenlijk telt vooral dat deze DALI-vloerstaander een luidspreker is die luisteren naar muziek weer heel ontspannen en bevredigend maakt. En welk genre je dan verkiest, dat maakt niet echt meer iets uit.
DALI Rubikore 6
2.499 euro | www.dali-loudspeakers.com
Beoordeling 4,5 op 5
