Het in Zuid-Korea gevestigde Aurender heeft zich sinds de oprichting in 2011 gespecialiseerd in de bouw van streamers. Waar andere fabrikanten soms modules van derden kopen of de ontwikkeling uitbesteden, heeft Aurender altijd zelf de hardware en software voor zijn streamers ontwikkeld. In de onderhavige recensie gaan we twee modellen van Aurender onderzoeken, t.w. de modellen A200 en A15. De toestellen hebben hetzelfde functiepakket, maar de A15 heeft een dual mono DA-converter en analoog circuit en naast cinch- ook XLR-uitgangen.
Aurender: Zuid-Koreaanse fabrikant die voornamelijk streamers bouwt
Het eerste product van Aurender kwam circa twaalf jaar geleden op de markt. In 2011 introduceerde het Zuid-Koreaanse bedrijf Widealab de S10, de eerste muziekserver onder de merknaam Aurender. Harry Lee. ingenieur, muziekliefhebber en oprichter van Widealab, wilde een verbeterde muziekserver vergeleken met de destijds gangbare modellen op de markt om aan zijn eigen hoge eisen te voldoen. Met een team van zeventien getalenteerde ingenieurs werd de Aurender S10 van Harry Lee een sensatie die over de hele wereld werd geprezen. De S10 was een puur digitaal apparaat, d.w.z. er was geen DA-converter aan boord.
Na het eerste succes werd het portfolio gestaag uitgebreid. Aurender bouwde aanvankelijk muziekservers, ook wel “netwerkstreamers” of “netwerkspelers” genoemd, zonder ingebouwde DA-converter. Het ontbreken van een DA-converter biedt de vrijheid om zelf een DA-converter te kiezen, maar het geeft ook de plicht om een DA-converter te kiezen en te kopen. Deze plicht wordt door sommige gebruikers als een last ervaren, reden waarom Aurender netwerkspelers is gaan bouwen met een ingebouwde DA-converter. De gebruiker hoeft dan alleen nog maar een versterker en luidsprekers te kiezen.
Aurender blijft zich ontwikkelen en heeft op de afgelopen High End audiobeurs in München twee nieuwe masterclocks aan het publiek getoond genaamd MC10 en MC20. Ook heeft de Aurender de AP20 gepresenteerd, een geïntegreerde versterker met analoge en digitale ingangen en het strreaming hart van Aurender. De eerste levering van de AP20 laat nog even op zich wachten, maar we zijn nieuwsgierig naar de prestaties van de AP20.
In de onderhavige recensie gaan we twee muziekservers/netwerkspelers van Aurender bekijken die allebei zijn voorzien van een DA-converter. Het gaat om de modellen A15 en het wat kleinere model A200. De apparaten hebben veel overeenkomsten maar er zijn ook verschillen. We gaan vergelijkenderwijs de techniek bespreken en daarna gaan we muziek luisteren.
Maar als eerste willen we de essentie van een muziekserver bespreken. Een muziekserver is een digitaal apparaat en heeft veel weg van een computer. Wat is het verschil en waarom zou een muziekserver duurder moeten zijn dan een computer?
Aurender A15 en A200: veel meer dan een computer en veel beter gebouwd
In essentie is iedere muziekserver of netwerkspeler of streamer (deze termen gebruiken we door elkaar) een computer die is toegelegd en gespecialiseerd in het afspelen van muziek. De fabrikant van een streamer gebruikt onderdelen die ook in een gewone kantoorcomputer te vinden kunnen zijn, maar de fabrikant van de streamer kan zich concentreren op alles wat te maken heeft met muziekweergave. Dat geldt voor de hardware maar ook voor de software van de streamer.
Natuurlijk is het mogelijk om een willekeurige laptop of gewone desktop computer die is voorzien van een analoge 3,5 millimeter jackplug uitgang aan te sluiten op een versterker. Het resultaat kan acceptabel zijn, afhankelijk van wat de luisteraar gewend is, maar de computer heeft geen gescheiden voeding voor analoge en digitale circuits. Analoge en digitale circuits zitten vlak bij elkaar en kunnen elkaar niet zelden niet alleen elektrisch maar ook magnetisch beïnvloeden. De betere DAC-chips worden niet gebruikt in kantoorcomputers. Het analoge circuit na de DA-converter is in het beste geval redelijk vrij van ruis. De ventilator in een computer kan hinderlijk hoorbaar zijn. De software van een kantoorcomputer kan de muziekweergave negatief beïnvloeden. De muziek kan stotteren omdat het besturingssysteem of de antivirus software de melding geeft dat het nu tijd wordt voor een update. Wie geen maatregelen neemt, krijgt voortdurend reclame binnen op zijn computer. Programma’s op de voorgrond of achtergrond kunnen de processor en overige hardware bezig houden en de muziekweergave negatief beïnvloeden. Muziekweergave is nou eenmaal niet de primaire taak van een computer. Ok, door een externe DA-converter te gebruiken, kan de geluidskwaliteit significant worden verbeterd, maar dat neemt niet weg dat een computer niet is geoptimaliseerd voor het afspelen van muziek.
Een fabrikant die een goede streamer wil bouwen, zo ook Aurender, gebruikt dus bepaalde computeronderdelen, maar trekt intussen de topologie van de hardware naar een hoger niveau dan het niveau van een kantoorcomputer. De software voor de streamer wordt ontdaan van alles wat niet nodig is voor muziekweergave. De onderhavige streamers van Aurender zijn ieder voorzien van een Intel Low Power Quad-Core CPU bijgestaan door 8 GB RAM. Het opstarten en afsluiten van de A15 en A200 doet aan het opstarten en afsluiten van een computer denken. Eenmaal opgestart kunnen de Aurenders aan blijven staan. Als ze een tijdje niet zijn gebruikt, gaat het scherm op het front uit en gaan de toestellen naar een modus van laag stroomgebruik. Hoewel de toestellen zijn voorzien van een UPS (Super Capacitor based), raadt de fabrikant het af om de stroomstekker te verwijderen alvorens het apparaat is afgesloten.
 |  |
 |  |
Voor het overige lijken de A15 en A200 totaal niet op een computer. Dat valt al meteen op bij het uitpakken en neerzetten van de A15 en A200. Beide behuizingen zijn zwaar uitgevoerd en fraai en degelijk gebouwd (en zijn leverbaar in een zwarte en aluminiumkleurige uitvoering). De zijkanten dienen als koellichaam en ventilatoren zijn weggelaten, zoals dat hoort in een goede streamer. Een blik onder de kap leert ons dat Aurender veel aandacht heeft besteed aan het strikt van elkaar scheiden en afschermen van de digitale en analoge circuits. De A15 weegt bijna 12 kilo gram en meet met de voetjes meegerekend 430 x 96 x 355 millimeter (B x H x D). De A200 heeft dezelfde hoogte en diepte maar is minder breed, t.w. 350 millimeter, en met 9,6 kilogram ook iets lichter.
De bouwkwaliteit lijkt dus totaal niet op die van een computer en dat verklaart ook waarom de netwerkstreamers van Aurender (en overigens ook die van veel andere fabrikanten) veel duurder zijn dan een computer. Hardware en software van de streamers van Aurender zijn van een veel hogere orde dan die van een computer. We gaan de belangrijkste technische eigenschappen en aspecten nader bekijken en daarna gaan we achterover leunen en muziek luisteren.
Aurender A15 en A200: lineaire voeding
Hoewel schakelende voedingen de afgelopen jaren in zijn algemeenheid sterk zijn verbeterd en in kwaliteit zijn toegenomen, wordt een lineaire voeding door fabrikanten en consumenten nog altijd als beter ervaren. De hoge frequenties die bij schakelende voeding worden opgewekt spelen geen rol bij een lineaire voeding en kunnen dus hoegenaamd geen invloed uitoefenen op het te voeden analoge of digitale circuit.
 |  |
 |  |
Beide Aurenders zijn voorzien van een lineaire voeding met als basis meerdere zorgvuldig afgeschermde ringkerntransformatoren. Analoge en digitale circuits hebben ieder als basis een eigen ringkerntransformator. De A200 heeft drie ringkerntransformatoren aan boord en de A15 heeft er zelfs vier.
Aurender A15 en A200: klok, DA-conversie, analoge uitgangen en USB-uitgang
Beide streamers zijn voorzien van een niet nader omschreven TCXO Based Precision Jitter Reducing Clock voorzien van FPGA (FPGA = Field Programmable Gate Arrays). We komen nu bij het voornaamste verschil tussen de A15 en de A200 en dat is DA-conversie en analoge uitgangen.
De A200 heeft een enkele DAC-chip van het Japanse AKM van het type AKM4490. Analoog muzieksignaal komt naar buiten via een cinch-uitgang die maximaal 2 Volt RMS uitgangsspanning kan geven. De grotere A15 heeft een dual mono digitaal en analoog circuit en ieder kanaal heeft zijn eigen DAC-chip van het type AKM4490. Voorts heeft de A15 niet alleen een analoge cinch-uitgang maar ook een gebalanceerde XLR-uitgang, die een uitgangsspanning van 4 Volt RMS kan leveren. De eigenaar van de A15 kan dus kiezen of hij zijn A15 via cinch of via XLR verbindt met een (eind)versterker. XLR klinkt niet per definitie beter, maar XLR is wèl per definitie minder gevoelig voor verstoringen en dat kan een rol spelen bij het gebruik van lange kabels, vooral als deze kabels langs stroomblokken en andere kabels lopen. Afhankelijk van de opstelling kan een XLR-verbinding een significant voordeel opleveren.
De interne DA-converter van de A15 en ook die van de A200 is volgens de fabrikant van hoge kwaliteit, maar beide toestellen bieden de mogelijkheid om digitaal muzieksignaal uit te voeren via een op het achterpaneel gemonteerde USB-aansluiting.
Aurender A15 en A200: volumeregeling
De gebruiker kan besluiten om de streamers van Aurender rechtstreeks aan te sluiten op een eindversterker. De A15 en A200 zijn ieder voorzien van een draaiknop op het front om het volume te regelen. Om de noodzaak van het gebruiken van een voorversterker nog verder te verkleinen, zijn beide toestellen voorzien van een tweetal digitale ingangen (1 x optisch, 1 x cinch).
De gebruiker die geen analoge bronnen heeft en die maximaal nog twee andere digitale bronnen zou willen aansluiten, zou dus kunnen besluiten om geen voorversterker te gebruiken en een toestel van Aurender rechtstreeks op een eindversterker aan te sluiten. Als de A15 of A200 op een voorversterker of geïntegreerde versterker zouden worden aangesloten, kan de gebruiker kiezen om de volumeregeling van de A15 of A200 vast te zetten op het hoogste niveau en de volumeregeling van de versterker te gebruiken.
Aurender A15 en A200: streaming-diensten, lokale opslag, USB-opslag en NAS
De toestellen van Aurender ondersteunen het gebruik van de gangbare streaming-diensten Tidal, Qobuz en Spotify Connect en het gebruik van internetradio. Dat is handig maar wie het volledige potentieel van de A15 en A200 wil benutten, gebruikt daarvoor lokale opslag, USB-opslag of een NAS, dat is een server op het lokale netwerk (NAS = Network Attached Storage).De A15 kan immers PCM-signaal tot een resolutie van 32-bit/768 kHz en DSD tot DSD512 afspelen. De A200 kan hetzelfde PCM-signaal verwerken, maar DSD is “beperkt” tot DSD256. Dit zien wij niet als een beperking (daarom de aanhalingstekens) want de ruime verkrijgbaarheid van DSD wil na al die jaren maar niet van de grond komen. Beide toestellen kunnen MQA-bestanden decoderen en alle gangbare bestandsformaten verwerken zoals WAV, MP3, FLAC, AIFF, ALAC, M4A, APE en de DSD-formaten DSF en DFF.
 | |
 | |
De streamers van Aurender ondersteunen vooralsnog geen Roon, maar een gebruiker van Roon kan de Aurender vinden als AirPlay apparaat. Over de voor- en nadelen van de software van Roon Labs wordt heel verschillend gedacht. Feit is dat Roon maandelijks geld kost, iedere maand weer, hoewel Roon geen streaming-dienst is die muziek aanbiedt. En intussen kijkt de software naar het gedrag van de gebruiker en rapporteert dit gedrag aan Roon Labs. Voor het inleveren van privacy krijgt de gebruiker suggesties voor te kiezen muziek voorgeschoteld. En allerlei muziekgerelateerde informatie die voortdurend ogen en aandacht aan een schermpje trachten vast te plakken. Het moge duidelijk zijn: schrijver dezes is geen fan van Roon en wil deze software niet op het netwerk hebben. De muziek gaat er niet beter van klinken, tenzij een fabrikant zijn streamer van gebrekkige software voorzien zou hebben. Dat is bij Aurender geenszins het geval.
We gaan verder met het bekijken van de A15 en A200 en lopen even langs de drie mogelijke vormen van opslag en wijze van afspelen van muziekbestanden.
Aan de achterzijde van beide toestellen bevinden zich twee afgesloten sleuven. In elke sleuf kan de gebruiker zelf een 2,5 inch harde schijf of SSD plaatsen tot een capaciteit van 8 TB (dat kan zonder gebruik van gereedschap). In totaal kan dus 16 TB lokaal worden opgeslagen. Onze recensietoestellen waren door importeur More Music ieder voorzien van een harde schijf van 2 TB (circa voor de helft gevuld) en wij hebben genoeglijk muziek gespeeld vanaf deze schijven. De gebruiker kan muziek naar de geplaatste harde schijf of SSD kopiëren met een computer. Het opslaggeheugen van de Aurenders is gewoon benaderbaar via bijvoorbeeld Windows Verkenner Netwerkomgeving, na het invoeren van een gebruikersnaam en wachtwoord.
Hier komt nog bij dat de lokale opslag in de Aurenders beschikbaar is voor andere apparaten op het netwerk. De A15 en A200 kunnen dus als server gebruikt worden. Verbinding met een netwerk gaat via een RJ-45 Gigabit LAN-sluiting. Er is geen WiFi-connectiviteit, overigens ook geen Bluetooth. Wij kunnen deze ontwerpkeuze heel goed begrijpen, immers een bekabelde aansluiting is sneller, stabieler en veiliger dan een draadloze verbinding. En wie Bluetooth zou willen gebruiken kan een Bluetooth-ontvanger naar keuze aansluiten op één van de digitale aansluitingen van de A15 of A200.
|  |
 |  |
De tweede mogelijkheid om lokaal opgeslagen bestanden af te spelen is door aansluiting van USB-opslag. De A15 en A200 zijn elk voorzien van een tweetal USB-aansluitingen (USB 3.0). We hebben op beide Aurenders een USB-schijf van 1 TB aangesloten en die werd meteen herkend.
In dit verband willen we opmerken dat opslaggeheugen dat niet wordt gebruikt door de A15 en de A200 in de slaapstand wordt gezet. Een lokale schijf of USB-schijf ligt dus niet nodeloos rondjes te draaien. De fabrikant stelt terecht dat daarmee onnodige slijtage en onnodig geluid wordt voorkomen.
De gekozen muziekbestanden spelen sowieso niet rechtstreeks vanuit het opslaggeheugen, ongeacht welke vorm van opslag wordt gebruikt. De fabrikant heeft 240 GB geheugen in elk toestel geplaatst (type NVMe) waarop het besturingssysteem is geplaatst.Dit geheugen dient ook als cache-geheugen. Wie een muziekbestand of een album of een zelf samengestelde lijst van muziekbestanden kiest vanaf een lokale schijf of USB-schijf, zal wellicht - afhankelijk van de afstand naar het apparaat en het type schijf - het opspinnen van de schijf kunnen waarnemen. De Aurender A15 en A200 kopiëren op dat moment de gekozen muziekbestanden naar het cache-geheugen. Terwijl de muziek begint te spelen wordt het kopiëren voltooid en daarna wordt de betreffende schijf weer uitgeschakeld. Niet alleen onnodig geluid en onnodige slijtage worden op deze wijze voorkomen, maar ook kan schijfactiviteit het uiteindelijke muzieksignaal niet aantasten. Er is immers geen schijfactiviteit.
De derde mogelijkheid voor het afspelen van muziek zonder gebruik van internet is het afspelen van muziekbestanden vanaf een NAS op het lokale netwerk. Beide Aurenders konden echter onze NAS van Synology niet vinden. Niet getreurd, we hebben het IP-adres van de NAS handmatig ingevoerd in beide toestellen en vervolgens konden we de NAS probleemloos de hele testperiode gebruiken.
Gedurende de testperiode hebben we door elkaar muziekbestanden gespeeld vanaf de interne schijf, vanaf een USB-schijf en vanaf de NAS. We hebben geen enkele hapering of storing meegemaakt. De techniek van Aurender, zowel de hardware als de software, is van een zodanig niveau dat je als gebruiker en muziekliefhebber snel alle technische aspecten kunt vergeten.
Oh, en mocht er toch is misgaan op technisch vlak, dan kan Aurender op verzoek van de eigenaar de streamer van afstand uitlezen en bekijken, ook oudere modellen die al een tijd op de markt zijn. Aurender noemt dit Remote Internet Technical Support. Alle software gerelateerde problemen kunnen vanuit de fabriek worden bekeken en in vrijwel alle gevallen worden opgelost.
Aurender A15 en A200: bediening met knoppen op het front, IR-afstandbediening en Aurender Conductor app
De A15 en A200 zijn voorzien van een OLED kleurenscherm, overigens zonder aanraakfunctionaliteit, met een diagonaal van 6,9 inch en een resolutie van 1280 x 480 pixels. Het scherm is prima af te lezen, zelfs van een afstand van circa vijf meter en de gebruiker ziet informatie over het spelende nummer en technische informatie. Het display kan ook albumplaatjes laten zien, maar hier kwamen we toch een onvolkomenheid in de verder uitstekende software van Aurender tegen. Albumplaatjes en meta-informatie (indien aanwezig) worden alleen vertoond als de muziek zich op een interne HDD of SSD bevindt. Precies dezelfde muziekbestanden op een USB-schijf of NAS worden prima en stottervrij afgespeeld, maar het frontale scherm en ook de Aurender Conductor app laten geen plaatjes en meta-informatie zien. Alleen de bestandsnaam van het spelende nummer wordt vertoond. Het ontbreken van de weergave van meta-informatie (artiestnaam, albumnaam, genre, etc.) heeft ook tot gevolg dat muziek alleen wordt gevonden als door een lijst van mappen en bestanden wordt gebladerd, zoals in Windows Verkenner. Voor wie een geordende muziekverzameling zonder meta-informatie heeft, is het vinden van het gewenste muzieknummer geen extra moeite. Het bladeren door een lijst van artiesten of albums kost net zoveel moeite als het bladeren door een lijst van mappen. We kunnen leven met het ontbreken van albumplaatjes en niet-weergeven van meta-informatie. Wellicht ten overvloede, bij het gebruik van streaming-diensten zoals Tidal en Qobuz worden albumplaatjes wel weergegeven.
Bediening kan op drie manieren, hoewel niet alledrie bedieningswijzen volledige functionaliteit bieden.
De eerste bedieningswijze is met de knoppen op het front. De gebruiker kan een ingang kiezen, volume regelen (mits het volume niet is vastgezet), een spelend nummer pauzeren en hervatten of een nummer vooruit of terug gaan. Er is ook een menuknop om bijvoorbeeld netwerkinstellingen te bekijken. Ja, de functionaliteit is beperkt, maar er zijn ook streamers die helemaal geen bedieningselementen op het front hebben. Bedieningselementen op het front zijn nooit kwijt (tussen de kussens van de bank) en werken altijd direct. Fijn dat de A15 en A200 een paar elementaire knopjes op het front hebben.
De tweede manier is bediening met de meegeleverde IR-afstandbediening die met zowel de A15 als de A200 wordt meegeleverd. Dit is een zeer fraaie aluminium afstandbediening die degelijkheid en luxe uitstraalt. De functionaliteit van de IR-afstandbediening heeft als extra een Mute-knopje maar is verder beperkt tot dezelfde functies als de knoppen op het front van de A15 en A200. Dat neemt niet weg dat wij een IR-afstandbediening als een hele nuttige toevoeging zien. Een IR-afstandbediening is immers door iedereen te gebruiken en het ingeven van commando’s, zoals het pauzeren of hervatten van de muziek, gaat altijd sneller dan met een app op een tablet.
De derde bedieningsmogelijkheid is de meest uitgebreide en is, niet erg verrassend, bediening met een tablet of smartphone met daarop de Aurender Conductor app, die beschikbaar is voor iOS en Android. Over de app kunnen we relatief kort zijn. Afgezien van het eerder aangehaalde ontbreken van albumplaatjes en meta-informatie van muziekbestanden op USB-schijven en NAS, werkt de Aurender Conductor app voorbeeldig. De stabiliteit is 100%, d.w.z. dat de app niet één keer heeft gehaperd laat staan is vastgelopen tijdens de logeerpartij. Bediening is verdeeld in tabbladen en werkt intuïtief. De inhoud van een tabblad blijft staan als even naar een ander tabblad wordt gekeken. Wie met zijn vinger op een muzieknummer drukt krijgt een menu met keuzemogelijkheden. Het samenstellen en al spelende modificeren van de wachtrij is makkelijk en wijst zichzelf. Dat hebben we toch regelmatig anders gezien. De Aurender Conductor app hoort bij de betere bedieningsapps.
Aurender A15 en A200: testomgeving
Beide Aurenders zijn aangesloten op een voorversterker van de Amerikaanse fabrikant Pass Labs die is verbonden met twee mono eindversterkers die over het volledige bereik in klasse A werken. De A15 is met XLR-kabels verbonden en de A200 met cinch-kabels.
Verschillende sets luidsprekers hebben de lucht in beweging mogen brengen, waaronder de vaste bewoners van de luisterruimte, zijnde een paar dynamische vloerstaanders type Premium 7 van de Zwitserse fabrikant Piega en een set elektrostaten van het Britse Quad type ESL63. Er was ook een set vloerstaanders van de Duitse luidsprekerbouwer Canton aanwezig van het type Vento 100. Lees ook onze recensie over de Canton Vento 100.
Aurender A15 en A200: klank, neutrale en detailrijke weergave
De A15 en A200 hebben veel gemeenschappelijke technische kenmerken, zowel m.b.t. de hardware als de software. Het is dan ook niet vreemd dat de klank van beide toestellen veel overeenkomsten heeft. We gaan trachten de klank in woorden te vangen.
De resolutie en detailweergave van beide streamers is zeer hoog. De kleinste details in de muziek, zoals een onderdrukt kuchje van een muzikant in een groot symfonieorkest, komen gemakkelijk naar voren. In zijn algemeenheid geeft het uitsterven van tonen en de hoeveelheid (na)galm meer of minder de illusie dat de luisteraar zich in een grote ruimte bevindt en dat is waar opnametechnici mee kunnen spelen. Beide Aurenders wekken de illusie dat de luisterruimte heel groot is, als dat zo in de opname is verwerkt. Een concertzaal klinkt als een concertzaal, inclusief alle onvolkomenheden die een concertzaal kan hebben.
Waar beide Aurenders ook heel goed in zijn is het geven van diepte-informatie. We kiezen het eerste nummer tevens titelnummer van A Perfect Circle’s album “Eat The Elephant”. De muzikanten staat heel dichtbij. Het naruisen van de bekkens geeft de illusie dat we vlakbij het drumstel staan. De klank is droog en de luisterruimte lijkt niet al te groot. Als we vervolgens “Hourglass” van hetzelfde album kiezen, lijkt de luisterruimte geen muren te hebben. De synthesizer lijkt van ver en uit de hoogte te komen en zweeft een beetje door de ruimte. Intussen wekken de droge ver van zweverige drumklappen weer de illusie dat het drumstel heel vlakbij staat. De articulatie van de drumklappen is heel erg goed.
“How To Replace It” is het laatste album van de Belgische band dEUS en dEUS heeft weer een muzikale en opnametechnische parel afgeleverd. We spelen “Must Have Been New”, het tweede nummer. De opnametechnicus heeft het voor elkaar gekregen om elk instrument zijn eigen klank in zijn eigen ruimte te geven. Het tinkelen en naruisen van de bekkens klinkt realistisch. De drums hebben een lichte fluweligheid. De piano klinkt warm net als de stem van voorman Tom Barman die heel dichtbij staat. Tegelijkertijd heeft de elektrische gitaar een beetje scherpe klank, de akoestische gitaar klinkt helder en boven dit alles zweven de hi-hat en bekkens. Deze schijnbare potpourri van instrumenten, klanken en klankkleuren klinkt intussen kamerbreed en nergens loopt het geluid dicht.
We kiezen “Dignity” van Closure/Continuation, het vorig jaar uitgekomen album van Porcupine Tree. Vanuit een inktzwarte achtergrond komen heel zachtjes de eerste noten naar voren. Na 48 seconden valt een metalig klinkende elektrische gitaar in. De luisteraar wordt omhuld door de muziek en de luisterruimte lijkt geen muren te hebben. De bassdrum klopt heel diep en goed gearticuleerd en heeft tegelijkertijd een zekere fluweligheid. Als de teller op 4:35 staat, volgt een zachte passage. We horen hele zachte belletjes met een synthesizer die niet vast in de ruimte staat. Het realistisch weergeven van een zachte passage is een grotere uitdaging dan het weergeven van een luid stuk. De Aurenders weten er wel raad mee. Vanaf 7:07 wordt het volume weer opgevoerd. De gitaren klinken warm en rauw. Intussen blijven tikken op de bekkens en het naruisen daarvan afzonderlijk waarneembaar. De opname is heel goed en de Aurenders laten Porcupine Tree in volle glorie schitteren.
De klank van de Aurenders is neutraal en er wordt niets toegevoegd of weggehaald. Een koele opname klinkt koel en een warme opname klinkt warm. Beide toestellen zijn neutrale doorgeefluiken van het aangeboden signaal. De uitstekende weergave van details zorgt voor een realistische weergave en de luisteraar wordt betrokken bij de muziek. Nee, de luisteraar wordt meegesleurd. Nou ja, iedereen mag zijn eigen metafoor bedenken.
Er zijn ook subtiele verschillen tussen de twee streamers.
Aurender A15 en A200: klank, subtiele verschillen
Zoals hierboven beschreven verschillen de streamers niet van elkaar als het gaat om functionaliteit en bediening. Het verschil zit in de dual mono symmetrische opbouw, XLR-uitgangen en het gebruik van een aparte DAC-chip voor elk kanaal in de A15. Is de A15 daarmee een veel betere streamer dan de A200? Nee, de A15 is beter, maar dat maakt de A200 nog geen slechte streamer. Alles is relatief. Dat moeten we uitleggen.
Hoewel de A200 voorzien is van “slechts”een enkele DAC-chip en cinch-uitgangen, is de weergave indrukwekkend. De dual mono A15 kan echter afhankelijk van de kwaliteit van de gekozen opname net een stapje verder gaan als het gaat om detailweergave en luchtigheid.
Dit blijkt bijvoorbeeld bij het afspelen van Ayreon’s “Across The Rainbow Bridge” van het album Into The Electric Castle. De regendruppels aan het begin hebben bij de A15 een vollere klank vergeleken met de A200. De A200 klinkt helemaal niet slecht, maar we zijn verrast door het feit dat de A15 er nog iets meer realisme uit weet te persen. Bij gelijk volume lijken de druppels via de A15 dichterbij te vallen. Als de druppels het oppervlak raken horen we het uiteen spatten en we horen een kleine nagalm.
Een soortgelijke ervaring beleven we bij het luisteren naar “10,000 Days (Wings Part 2)” van Tool’s album “10,000 Days”. De eerste helft van het nummer horen we een constante regen en af en toe een onweersklap. Het zijn geen afzonderlijke regendruppels zoals bij Ayreon. Veel componenten maken van deze regen een soort achtergrondruis, maar vanwege de onweersklappen herkent het brein van de luisteraar deze ruis als regen. Bij de Aurenders is het geen ruis maar echte regen waarin ook afzonderlijke druppels zijn waar te nemen. Het detailniveau van de weergave van de A15 is een stapje breder en hoger vergeleken met de A200 en de A15 laat nog meer afzonderlijke druppels horen dan de A200.
Er zijn een heleboel opnamen waarbij het verschil tussen de A200 en A15 zo op het eerste gehoor niet of nauwelijks waarneembaar is. Wie beide streamers naast elkaar zet en afwisselend beluistert, zal kunnen waarnemen dat de A15 een stapje verder gaat dan de A200. De A200 is een zeer goede streamer. De A15 weet er nog een stukje realisme en luchtigheid aan toe te voegen.
Aurender A15 en A200: conclusie
Aurender speelt met zijn producten mee aan de bovenkant van de markt van streamers en netwerkspelers. De bediening werkt gemakkelijk en intuïtief en de Conductor app van Aurender kan gebruikt worden als lesmateriaal en voorbeeld voor andere fabrikanten. Dat geldt ook voor de bouwkwaliteit van zowel de A200 als de A15. De A200 en A15 bieden een zeldzaam niveau van realisme en detailweergave. De A15 maakt het helemaal af met zijn dual mono DA-converter, symmetrische topologie en XLR-uitgangen.
Adviesprijzen
Aurender A200: 6.950 euro
Aurender A15: 9.250 euro
