Luidsprekers moeten zich net als vele andere producten naar natuurkundige wetten voegen, of ze dat nou willen of niet. Daardoor klinken kleine weergevers doorgaans klein en zijn goed ontworpen grotere luidsprekers meestal in staat om grootser en gemakkelijker muziek weer te geven. Jammer is alleen dat dan ook meteen de invloed op het interieur en akoestiek een stuk dominanter worden. Gelukkig is het inmiddels 2023 en slagen fabrikanten gebruikmakend van andere kastvormen, nieuw materiaalgebruik en steeds vaker actieve aansturing en DSP-correcties er steeds beter in om een meer acceptabel eindresultaat te verkrijgen. Maar is het uiteindelijk allemaal wel zo bevredigend? Want waar zijn de bezieling, het gevoel en de muzikale betrokkenheid gebleven? Maak hiervoor kennis met het bijzondere en voor velen nog onbekende Boenicke Audio, uit Zwitserland. Een merk dat wat mij betreft wél voor elkaar heeft gekregen waar vele anderen faalden.
Boenicke Audio
Boenicke was tot voor kort ook voor mij een onbekende. Ondanks het feit dat ik als audiorecensent toch met behoorlijk wat merken in aanraking kom. Waar dat aan ligt? De fabrikant is al sinds 1999 actief, maar als ik op de overigens mooie en informatieve website kijk, zie ik dat er in België maar vier dealers zijn en in Nederland slechts drie. Dat is op zich wel een reden, maar nog niet het hele verhaal (kijk hier voor de actuele dealers, red.).
De Boenicke luidsprekers zijn namelijk in eerste instantie dermate anders en afwijkend, dat je als consument flink op het verkeerde been wordt gezet. Tijdens een winkelbezoek aan Wilbert Hifi in Utrecht die één van de drie Nederlandse dealers is, liep ik er in eerste instantie dan ook aan voorbij. Totdat even later het besef kwam dat ik langs iets moois was gelopen zonder dat ik wist wat voor object ik eigenlijk had gezien.
Zelfs toen ik er pal voor stond wist ik eigenlijk nog niet waar ik naar stond te kijken. Het was een opvallend klein maar prachtig vervaardigd houten object. Er zaten luidsprekerunits in dus het was vast een luidspreker. Wilbert bedrijfsleider Harald Warnier keek geamuseerd toe, waarna hij vertelde dat het hier om de W5 van de uit Zwitserland afkomstige fabrikant Boenicke ging. Boenicke? Daar had ik echt nog nooit van gehoord. Hoe beter ik keek en hoe meer uitleg ik kreeg, hoe meer ik geïnteresseerd raakte. Wat een ingenieus concept. Hoe zou zoiets klinken? “Is het ook goed dan?”, ging ik verder. Harald hief zijn ogen ten hemel en vertelde met triomfantelijke lach “als we straks klaar zijn met de rondleiding door het pand, zal ik je de verschillende varianten laten horen”.
De antwoorden
Nadat de rondleiding is afgelopen en we onze koffie hadden opgedronken, houdt Harald woord en gaan we de kelderruimte van het pand aan de Korte Jansstraat 11 in. Het blijkt om een gemiddeld grote ruimte te gaan, enigszins maar niet heel sterk akoestisch aangepast. En daar staan ze dan de eerder geziene W5 luidsprekers. Weergevers van slechts 29 cm hoog, 10 cm breed en 23 cm diep. Dat is de maat van een A4’tje maar dan dikker, en dus echt klein. Ze hellen fraai een aantal graden naar achteren en staan op een opvallend dun “pootje” vrij dicht bij de grond. Op het moment dat ik de luidsprekers aanraak, veert het pootje meteen een stukje heen en weer. Dat blijkt gelukkig zo te horen en maakt onderdeel uit van het concept. De luidsprekers staan er dan ook stevig op vastgeschroefd. Maar komende van solide en stijve koppeling met bijvoorbeeld spikes, is deze denkwijze verfrissend anders. De W5 ongeacht de versie is verkrijgbaar in de kleuren eik, zwart essenhout, normaal essenhout, walnoot en kersen.
De luidsprekers staan in deze ruimte een behoorlijk stuk uit elkaar en flink ingedraaid, terwijl de aansturing wordt gevormd door de instap Naim Uniti. Zodra Harald nog steeds met een amusante glimlach rond de mondhoeken het volume opdraait, bestudeert hij mijn verbouwereerde gezicht. Eerst oppervlakkige nonchalance, vervolgens een blik van verbazing, daarna ongeloof, om uiteindelijk mijn hoofd te schudden dat ik niet begrijp dat dit geluid uit deze speakers kan komen. “Zoals jij nu reageert, dat gebeurt dus bijna bij iedere demo die we met deze W5 weergevers geven. Je hoort namelijk een dermate volwassen en complete weergave, die je normaliter nooit bij dit formaat tegenkomt. Dat geeft kortsluiting in je brein."
Wat de weergave verder typeert is een enorm groots en ook nog eens zeer goed gelaagd stereobeeld. Voeg daarbij een rotsvast evenwicht, bovengemiddeld goede focussering, een opmerkelijke detailweergave en heerlijke betrokkenheid. Ja, dit is werkelijk mooi en heel bijzonder.
Het geheim
Maar hoe krijgen ze dit voor elkaar? “De W5 en ook de grotere modellen (ja, Boenicke maakt ook nog een W8, W11, W13 en de W22, een lettercijfercombinatie die steeds aangeeft wat voor maat woofer er wordt gebruikt) bestaan feitelijk uit twee nauwkeurig uit de genoemde houtsoort gefreesde behuizingshelften. Hier zit enorm veel werk in, omdat hier heel knap met energie wordt gespeeld en vooral gestuurd."
In deze twee met elkaar verlijmde helften zit géén dempingsmateriaal en wordt de akoestische energie zo gestuurd dat deze niet verdwijnt en maximaal wordt benut. Bij de normale W5 is aan steeds één zijkant een 5” (9,25 cm) bas unit gemonteerd. Deze is door middel van een achterwaartse poort op 50 Hz afgestemd, waarbij geen energie verloren gaat door een wisselfilter; die is voor deze unit niet gebruikt. De voorzijde is voorzien van een 3” breedbandunit voorzien van aluminium conus, voorzien van een 1e orde (6 dB/octaaf) filter met pal daarachter een uniek gevormde 8 cm grote parallel spiraal resonator.
Een extra bijzonderheid wordt gevormd door een piepkleine naar achteren gerichte tweeter. Deze zorgt voor een extra ruimtelijk effect, is onder de kwalitatief hoogwaardige WBT Nextgen aansluitingen geplaatst en zorgt voor optimaal loskomen van de weergave van de kast(jes). Het geheel maakt een zeer doordachte indruk, waarbij een “Zwitserse” perfecte afwerking een vanzelfsprekendheid is.
Boenicke SE en SE+
Bijzonder is dat Boenicke van ieder van zijn modellen drie verschillende versies uitbrengt. Ook bij de W5 is naast de hierboven besproken standaardversie een SE beschikbaar die beter is, en een SE+ die de top vormt voor het desbetreffende model. Bij de SE is de elektromechanische 8 cm grote parallel spiraal resonator niet alleen achter de breedbandunit geplaatst, maar ook achter de woofer.
Een ander verschil is dat in het 1e order filter (voor de breedbander) zowel een Mundorf Silver-Gold-Oil condensator als Duelund Tin/koper folie 0.01 uF bypass condensator zijn aangebracht.
Toch is het laatste door de fabrikant genoemde kenmerk ook met afstand het meest abstract. Want wat is in hemelsnaam “harmonisatie” bij een luidspreker? Voordat ik hiervoor de verklaring zal geven, eerst nog even de SE+ uitvoering. De twee 8 cm grote parallel spiraal resonatoren worden nu vergezeld door een kleinere maat van 2 cm. Ook de Mundorf en Duelund condensatoren zijn weer van de partij, maar worden extra gecompleteerd door zogenaamde Harmonix RF-5700 “tuning bases”, op de magneet van de breedbandunit aangebracht. Als laatste is er een eigen afzonderlijk akoestisch faselinearisatienetwerk toegevoegd en ook hier kom ik “harmonisatie” tegen.
Groene harmonisatie
Ik hoop dat u bij deze alinea niet af gaat haken. Want wat ik u nu vertel kan al snel worden opgevat als “zweverig”. Volgens Boenicke zijn zij er met hun “GreenHarmonia- technologie” na vele jaren onderzoek in geslaagd om een bijzonder frequentie- en informatiepatroon blijvend en onmanipuleerbaar op metalen over te brengen. Talrijke tests in verschillende luisteromgevingen hebben definitief vastgesteld dat deze informatieoverdracht een diepgaand effect heeft op de prestaties van kabels, elektronica, luidsprekers, instrumenten en tuningproducten. Maar wat houdt dit procedé eigenlijk in? Door onderzoek op het gebied van elektrosmog, water, waterinformatie en gezondheid, ontstonden synergiën, die elkaar steeds verder versterkten.
Een kernelement van dit proces is implosie-onderzoek met bio fotonen, naar het voorbeeld van Viktor Schauberger. Hierdoor werd een levende energie-informatie-overdracht bereikt die de ontwikkelaars "Harmony-Transfer" noemen. Op biofysisch niveau is dit waarschijnlijk het best te omschrijven als fotonenstraling, waarbij licht wordt gebruikt als multidimensionale informatiedrager.
Door onder meer luminescentieonderzoek is onderkend dat niet alleen water, maar volgens het onderzoek van biofysicus Fritz-Albert Popp ook metalen een geheugen hebben. Noch bevriezing, noch sterke verhitting, noch magnetische velden kunnen de voltooide harmonische overdracht beïnvloeden. De bereikte harmonie (d.w.z. gelijkmatigheid, unisono in het oudgrieks) blijft permanent in het metaal.
Hallo, bent u daar nog? Mogelijk is het goed om bepaalde aspecten die ik hier heb beschreven even te googelen en er meer over te lezen als het u verder interesseert. Maar deze (groene) “harmonisatie” die inmiddels bij alle versies van de W5 is inbegrepen, draagt zeker bij aan de volstrekt ongeloofwaardig goede weergavekwaliteiten.
Thuis aan de slag met de Boenicke W5 SE+
Zowat alles rond het W5-concept heeft op mij een wat mysterieuze en vervreemdende werking. Van het ogenschijnlijk veel te kleine kastje voor serieuze weergave tot de al bij Wilbert geconstateerde absurd grote stappen omhoog. Want de SE is nóg eens een stuk beter dan de standaarduitvoering, om het over de SE+ nog maar niet te hebben. Boenicke is dus dingen op het spoor die de meeste andere fabrikanten (nog) niet hebben ontdekt.
Distributeur Electric IVY stuurt mij op zekere dag een (uiteraard) schattige kleine doos toe, die vergezeld gaat door een andere platte verpakking. Uit de eerste doos verschijnen de keurig in een stoffen hoes verpakte W5 SE+ weergevers. De andere verpakking blijkt de twee poten te bevatten.
Het in elkaar zetten blijkt een fluitje van een cent. De schroeven worden vergezeld van een imbussleutel en aan de onderzijde van de luidsprekers is al een inslagmoer aangebracht waar de schroeven keurig inpassen. Geen vuiltje aan de lucht dus? Nou, niet helemaal. Want hoe fraai ik de luidsprekers zelf ook vind, over de poot is mijns inziens onvoldoende nagedacht. Dat heeft vooral te maken dat het hier om een ronde staaf gaat en dat deze staaf aan beide kanten ieder met één schroef aan het onderstel en topplaat vastzit.
Hoe vast je ze ook aan probeert te draaien, tijdens het positioneren merk je alweer snel dat de luidsprekers te gemakkelijk “los” kunnen draaien. De fabrikant zou dit eenvoudig op kunnen lossen door bijvoorbeeld aan beide kanten van de staaf een inkeping te maken, terwijl de staander en topplaat van een lipje kunnen worden voorzien. Deze valt er vervolgens keurig in waardoor het kunnen verschuiven meteen voorbij is. Nadat beide weergevers in hun fraaie lichte kleur mooi staan te wezen, valt mij wederom op hoe klein ze toch eigenlijk zijn. Mijn eigen, één meter hoge Master Contemporary C luidsprekers lijken er pal naast wel op het Empire State Building.
Voorbereiding
Doordat al bij Wilbert bleek hoe ontzettend bijzonder deze miniluidsprekers zijn en de prijsstelling ook niet mals is, besluit ik thuis voluit te gaan. Onder voluit bedoel ik testen in veel verschillende omgevingen en dit keer dus niet alleen in mijn eigen luisterruimte. Dat gaat ook gemakkelijk omdat ze met hun afmetingen en gewicht van slechts 3,5 kilo per luidspreker zeer handzaam zijn om gemakkelijk mee te kunnen nemen. Qua elektronica heb ik van de volgende versterkers gebruikgemaakt; Naim 5i, de nieuwe NSC 222 met NAP 250, Zanden 6000, CH-Precision I1, MSB The Premier DAC, The Premier Digital Director met S202 eindversterker en de Serblin & Son Frankie. Kortom een grote variëteit aan verschillende versterkers in sterk uiteenlopende prijsklassen.
Doordat de Boenicke W5 SE+ meerdere maanden in zo’n beetje iedere test heeft meegelopen, is er ook van veel verschillende bronnen gebruik gemaakt. Naast de referentie Grimm MU1 met Mola Mola Tambaqui DAC is ook mijn cd-speler in de vorm van het North Star Design T192 MKII loopwerk met Extremo DAC weer van stal gehaald. Aangevuld met de MSB The Premier DAC en The Premier Digital Director, het digitale deel van de CH-Precision i1 versterker en Aurender N30SE, is een extreem gemêleerd gezelschap ontstaan. Kabels zijn van AudioQuest (Fire, Pegasus en Dragon). Siltech (Royal Signature serie). Nirvana (PC+ en SX-modellen), Ikigai (Kinzan) en Essential Audio Tools (Current Conductor type 1).
Luisteren
Dus eigenlijk extreme moeite en maatregelen voor een paar luidsprekers van formaat A4?! Jazeker, en met reden. Want zoals u inmiddels vast wel verwacht zijn deze Boenicke W5 SE+ weergevers héél bijzonder. Zo bijzonder en ook zo goed, dat ze voor mij tot de grootste luidsprekerontdekking van de laatste tien jaar behoren!
Zo, dat is eruit. Wat doen deze luidsprekers dan anders dan de grote massa? Als ik alles zeg, neemt u daar vast geen genoegen mee, maar het is wel zo. Laat ik beginnen door te vertellen dat je deze luidsprekers geen plezier doet door ze als kleine luidsprekers te behandelen. Plaats ze dus niet in een hoek, strak naast een kast of andere locatie waar je doorgaans kleine speakers plaatst. Nee, deze W5 SE+ voelt zich het beste op de plaats waar u ook vloerstaande luidsprekers vrijstaand op zou stellen. Hoewel de zijwaarts geplaatste woofers ook aan de binnenzijde kunnen worden gesitueerd, spelen de speakers zeer veel beter met deze units aan de buitenzijde.
Indraaien is ook min of meer verplicht en bij de door mij uitgeprobeerde situaties vond ik ze het beste spelen door ze een behoorlijk stuk uit elkaar te plaatsen (230-250 cm). Qua indraaien zag ik net een stukje van de binnenzijde, maar niet al te veel. Dit is iets wat je proefondervindelijk vast moet stellen.
Deze Boenickes zijn in eerste instantie niet erg kritisch op wat je erop aansluit. Dus veel versterkers en aansturing geven al snel een bovengemiddeld goed resultaat. Minder vanzelfsprekend is de wijze waarom ze meegaan met de kwaliteit van de aansturing. Ze houden op een gegeven moment dan wel op met stijgen, maar die grens ligt veel verder en vooral hoger dan je zou verwachten.
Snelheid, speelplezier, betrokkenheid en wauw
Wat mij betreft de allermooiste eigenschap van deze supermini is het ongeloof wat je keer op keer ervaart als je er muziek uit hoort komen. Je ziet bijna niets en hoort, nee ziét bijna met een veel grotere schaalgrootte dan je zou verwachten een heuse band optreden, Krachtig, groots, betrokken, open, transparant, goed gelaagd en enorm communicerend. Ok, leuk, maar dan zeker op fluisterniveau? Ook niet. Nee, de W5 SE+ kan niet de ramen in hun sponningen laten rammelen, ook krijg je er geen klappen in je middenrif mee. Maar je kunt wel met gemak en zelfs zonder enige stress serieus hoge volumeniveaus halen.
Het gaat een stuk luider en ook mooier luid dan bijna iedereen vooraf zou inschatten. Het volgende wat opvalt is de neutraliteit. Niet in de zin van bijna kaal en afgemeten als meer prettig ongekleurd. Combineer dat met de transparantie en snelheid van bijna elektrostatische proportie en hopelijk begint het kwartje te vallen. En het laag? Zelfs dat is eigenlijk formidabel. Want 50 Hz komt er nog luid en bijna voelbaar uit en de definitie is ook hier hoog.
Het rendement is met 83-86 dB best laag en ook de impedantie van 4 Ohm vraagt om wat meer stroom. Maar neem een normale maar mooie en stabiele geïntegreerde versterker en je zit al snel in het “wauw” territorium. De volgende genotsfactor is een facet wat in extreme mate bijdraagt aan het bijzondere van deze luidsprekers en dat is het loskomen van de kast. Nu zijn mijn Master CC luidsprekers daar al ware meesters in. Maar wat de W5 SE+ voor elkaar krijgt grenst aan het magische.
Iedereen die ik ze heb laten horen was al bij de eerste paar maten compleet uit het veld geslagen. Zo extreem los, ruimtelijk en tastbaar dat je niet eens kunt beseffen dat het uit zulke kleine kastjes komt, heb ik in mijn audiocarrière nog niet eerder gehoord. Dit is echt bijzonder en doordat ze zo klein zijn maakt het ook nog eens hebberig en tegelijkertijd zacht en zoet. Zo mooi, zo goed en zo volmaakt. Ah, wat kan het leven mooi zijn.
Conclusie
Over de hoge prijs heb ik het nog niet eens heb gehad, en in dit geval vind ik dat als uitzondering ook niet eens zinvol om te doen. Wel wil ik kwijt dat deze luidsprekers een unicum zijn. Dit is volgens mij het meest bevredigende product wat je als luidspreker in dit formaat kunt kopen, dus wat zegt een prijs dan nog? Ja, je moet het wel kunnen betalen natuurlijk. Maar dan zijn ze iedere cent helemaal waard. Wat kan ik verder nog zeggen over een paar mini luidsprekers die goed opgesteld en adequaat aangestuurd zelfs verwende audiofielen waterige ogen kan laten krijgen?
Perfectie bestaat niet en dat zijn zelfs deze Boenicke W5 SE+ luidsprekers niet. Maar ontwerper Sven Boenicke en zijn team zijn zo ver gegaan met het perfectioneren van deze kleine juwelen, dat ik ze echt iedereen aan kan raden, en dat ongeacht smaak of muzikale richting. Vooruit, voor keihard headbangen zijn ze niet de juiste partner en ook als uw smaak grote symfonische klassieke werken betreft, zou ik verder zoeken. Maar voor alle andere mensen is kijken, zien en ervaren al snel kopen. Liefhebbers met een kritische partner qua stilering van het interieur moeten ook oppassen. Want hoort uw eega eenmaal deze weergevers, dan bestaat de kans dat uw grote “bakbeesten” snel het veld zullen moeten ruimen. Normaal is dat een ramp, maar in dit geval hoeven er maar weinig concessies worden gedaan en is het uiteindelijk genieten voor twee!
Boenicke W5 SE+
9.690 euro per paar | Stand 495 euro per paar
(standaard W5 start bij 5.390 euro)
Beoordeling 5 / 5 | www.electric-ivy.be
